12 września, 2025
Serotonina to organiczny związek chemiczny występujący powszechnie w organizmie każdego człowieka, zwany również hormonem szczęścia. Jest zarówno hormonem, jak i bardzo ważnym neuroprzekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym. Co istotne, może być syntezowany też w innych miejscach, nie tylko w układzie nerwowym. Serotoninę niekiedy wykorzystuje się we współczesnej farmakoterapii.
Serotonina to 5-hydroksytryptamina, organiczny związek chemiczny zaliczany do grona biologicznie czynnych amin. To również hormon tkankowy produkowany przez ustrój w ośrodkowym układzie nerwowym, a dokładniej – w szyszynce oraz błonie śluzowej jelita i płytkach krwi (trombocytach). Przekazywanie informacji odbywa się za pomocą tzw. synaps będących końcówkami neuronów, jeden neuron (presynaptyczny) wydziela serotoninę do szczeliny międzysynaptycznej, a receptory na synapsie drugiego neuronu (postsynaptycznego) ją z tej szczeliny wychwytują.
Serotonina jest substancją chemiczną pośredniczącą w przenoszeniu informacji z jednej części mózgu do innej poprzez przekazywanie pobudzenia między kolejnymi neuronami. Wytwarzana jest z
jednego z aminokwasów egzogennych tzw. tryptofanu, którego organizm nie potrafi samodzielnie syntezować, w związku z czym musi być dostarczany wraz z pożywieniem. Tryptofan znajduje się w niektórych pokarmach np. w bananach, jednakże jego droga od pożywienia do mózgu jest utrudniona z uwagi na konkurencję innych aminokwasów egzogennych, które są dla organizmu ważniejsze i wchłaniane są w pierwszej kolejności.
Ciekawostką jest, że najwyższy poziom serotoniny odnotowuje się u noworodków. Wraz z upływem czasu okresowo maleje podczas dojrzewania, po czym ponownie wzrasta. U mężczyzn jest z reguły około o 20–30% niższy niż u kobiet.
Serotonina odgrywa kluczową rolę w rozwoju mózgu, regulując procesy związane z proliferacją, migracją i różnicowaniem komórek nerwowych. Jako że jest zwana potocznie hormonem szczęścia, jak można się domyśleć, odpowiada przede wszystkim za regulację nastroju i samopoczucia – z tego jest najbardziej znana. Wpływa na odczuwanie szczęścia, zadowolenia, satysfakcji. Moduluje wrażliwość na ból i pozytywnie wpływa na doznania seksualne. W ich trakcie dochodzi wręcz do wyrzutu serotoniny, co sprawia, że aktywności seksualne są tak pozytywnie odbierane. Dodatkowo serotonina wspiera pamięć, koncentrację oraz jakość snu.
Jej funkcje nie ograniczają się jednak wyłącznie do układu nerwowego. Serotonina dodatkowo wspiera trawienie i perystaltykę jelit, zwiększa produkcję insuliny, reguluje apetyt, zapewniając człowiekowi sytość. Bierze udział w procesach krzepnięcia krwi oraz reguluje ciśnienie tętnicze. Ostatnimi czasy udowodniono, że wpływa korzystnie na komórki odpornościowe, wspierając ogólną odporność organizmu.
Ogromne znaczenie przy produkcji serotoniny w organizmie człowieka ma obecność światła dziennego. Przy jego niedoborze organizm zwiększa produkcję melatoniny tzw. hormonu snu, która reguluje rytm biologiczny organizmu. Melatonina produkowana jest z serotoniny, a ta z tryptofanu. Właśnie dlatego przy braku odpowiedniej ilości światła dziennego każda ilość serotoniny jest wykorzystywana do produkcji melatoniny, aby tym samym wyregulować w organizmie rytm biologiczny. Innym czynnikiem przyczyniającym się do niedoboru serotoniny jest choćby niedobór w diecie witaminy B3, ponieważ także ona jest syntezowana z tryptofanu, zabierając swoją część tego związku dla siebie, a tym samym zmniejszając szansę na produkcję czystej serotoniny.
Charakterystyczne objawy niedoboru to przede wszystkim:
Ostatnimi czasy przeprowadzono również badania naukowe, które wykazały związek braku serotoniny u niemowląt ze śmiercią łóżeczkową niemowląt do 1 roku życia.
Może Cię zainteresować
