17 października, 2025
Bakterie jelitowe to zbiór korzystnych mikroorganizmów zasiedlających światło jelita cienkiego oraz jelita grubego. Tworzą złożony ekosystem, przez który utrzymywane jest zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka. U człowieka to jeden z elementów jego bioty fizjologicznej. Warto więc wspierać go systematyczną aktywnością fizyczną, unikaniem stresu i używek, a przede wszystkim zdrową i zbilansowaną dietą czy suplementacją.
Poszczególne odcinki układu pokarmowego, ze względu na panujące w nich warunki oraz ich zróżnicowane funkcje, charakteryzują się odmiennym składem ilościowym i jakościowym bakterii, grzybów i archeonów. Bakterie znajdują się na każdym odcinku układu pokarmowego, już począwszy od jamy ustnej. Jednak to właśnie w obrębie jelit – zarówno cienkiego, jak i grubego – jest ich zdecydowanie najwięcej. W jelitach cienkich liczba bakterii stopniowo rośnie, a ich szczepy prezentują się następująco:
Genom mikrobioty stanowi nawet 100 razy większą liczbę genów niż genom człowieka. Mikroflora jelitowa jest zdominowana przez bakterie należące do 5 gromad oraz niewielkiej ilości grzybów z rodzaju Candida spp. Jednak najliczniejszy i najbardziej aktywny zespół mikroorganizmów zamieszkuje jelito grube. Obliczono, że łączna masa bakterii w jelicie wynosi 1,5–2 kg i należą one do czterech typów: Firmicutes, Bacteroidetes, Proteobacteria i Actinobacteria. Łączna liczba gatunków sięga 800–900 bakterii i archeonów. Udowodniono również, że w jelicie grubym bytują:
Wszystkie te mikroorganizmy pełnią bardzo ważną rolę w życiu każdego człowieka, bez względu na etap życia, na jakim się znajduje. Kolonizacja układu pokarmowego przez bakterie u człowieka następuje już w trakcie porodu, co jest intensywniejsze (i korzystniejsze dla zdrowia) przy porodzie naturalnym. W jego trakcie płód, przechodząc przez drogi rodne, jest zasiedlany fizjologiczną mikrobiotą pochwy matki. Badania pokazały, że w przypadku cięcia cesarskiego noworodek jest kolonizowany przez bakterie skórne matki i personelu szpitalnego, a w skrajnych przypadkach szczepy pochodzenia szpitalnego.
Bakterie jelitowe pełnią w organizmie człowieka bardzo ważne funkcje. Najczęściej mówi się o nich w kontekście odżywiania się i trawienia, co oczywiście ma znaczenie. Dzięki sprawnie działającym bakteriom jelitowym możliwe jest sprawne, szybkie i wydajne trawienie pokarmów, jak również efektywne wchłanianie składników odżywczych z danego pożywienia. Dodatkowo flora bakteryjna wzmacnia ściany jelit i chroni je przed wnikaniem przez nie drobnoustrojów czy toksyn, które mogą znajdować się w spożywanym pokarmie. Rola ochronna odbywa się też na innej płaszczyźnie. Wykazano, że wytwarzanie na drodze fermentacji kwasu mlekowego lub octowego powoduje obniżenie pH, co hamuje rozwój bakterii chorobotwórczych. Nie bez powodu mówi się, że zdrowie całego organizmu pochodzi właśnie z jelit.
Bakterie jelitowe zasiedlające jelito grube wykorzystują resztki pokarmowe do produkcji witamin K, PP i niektórych z grupy B, kwasu foliowego oraz hormonów. Wspierają więc utrzymanie prawidłowej gospodarki hormonalnej oraz stanu odżywienia organizmu. Wykazano, że różnego rodzaju zaburzenia w obrębie flory jelitowej mogą generować: zaparcia, biegunki, bóle brzucha, zaburzenia trawienia, depresję, spadki odporności, pogorszenie gojenia się ran, a nawet przewlekłe zmęczenie czy niepłodność.
Może Cię zainteresować
