Działanie kolagenu jest wszechstronne, ponieważ białko to znajduje się praktycznie w każdej ludzkiej tkance, wpływając na jej funkcjonowanie i wygląd. Stanowi aż 33% wszystkich białek organizmu. Kolagen jest głównym białkiem fibrylarnym o charakterystycznej budowie strukturalnej bogatej w aminokwasy (jak np. prolina lub glicyna). Ciekawostką jest, że jedna cząsteczka kolagenu jest w stanie związać aż 250 cząsteczek wody.
Funkcje kolagenu w zależności od jego typu
W organizmie człowieka wyróżnia się wiele typów kolagenu, przy czym każdy z nich pełni inną rolę. Odnosząc się do tego można podać kilka przykładów. Kolagen typu:
- IV – stanowi rusztowanie dla innych elementów występujących w danej tkance. Umiejscowiony jest m.in. w komórkach nerwowych, tkance tłuszczowej czy włóknach mięśniowych;
- VI – tworzy specyficzne mikrowłókna, co również wpływa na integralność tkanek;
- VII – tworzy włókna kotwiczące i jest kluczowym elementem struktur łączących błonę podstawną z blaszką podstawną;
- VIII – wraz z typem VII tworzy śródbłonek, dodatkowo występuje we wnętrzach żył i tętnic.
Działanie kolagenu w skórze
Skóra właściwa złożona jest z tkanki łącznej, od strony zewnętrznej pokrywa ją naskórek. Obie te warstwy zawdzięczają integralność białkom kolagenowym. W związku z ich dużą wytrzymałością i elastycznością zabezpieczają strukturę skóry właściwej przed urazami mechanicznymi. W momencie zadziałania tych sił, skóra dzięki włóknom kolagenowym odkształca się. Gdy czynnik ten przestaje działać wraca do stanu wyjściowego.
Ponadto kolagen posiada zdolność wiązania wody, dzięki czemu skóra jest napięta, sprężysta i elastyczna. To z kolei jest gwarancją jej odporności. Wysoka zawartość wody w naskórku i skórze właściwej jest kluczem do jej prawidłowego funkcjonowania, gdyż większość reakcji biochemicznych zachodzi w środowisku wodnym. W przesuszonej skórze zauważa się spadek metabolizmu.
Pozostałe funkcje
Kolagen:
- wchodzi w skład rogówki oka tym samym przyczyniając się do prawidłowego widzenia;
- odpowiada za elastyczność i wytrzymałość mięśni, ścięgien i więzadeł;
- bierze udział w procesie tworzenia się blizn;
- odpowiada za produkcję mazi stawowej i wpływa na stan chrząstki stawowej;
- buduje włosy i paznokcie wpływając na ich wygląd;
- wpływa na ograniczanie rozprzestrzeniania się bakterii w organizmie (pełni więc po części funkcję obronną);
- wzmacnia zęby.
Zastosowanie i działanie kolagenu w medycynie
W związku z występowaniem kolagenu oraz jego działaniem, białko to wykorzystuje się coraz częściej w celach leczniczych. W formie atelokolagenu używa się go między innymi do produkcji gąbek stosowanych w leczeniu oparzeń. Z kolei w tabletkach pełni funkcję nośnika białek, w tzw. systemach podawania leków, czyli implantów, takich jak substytuty kości, skóry i naczyń krwionośnych.
Osobnym działem medycyny jest medycyna estetyczna, w której często stosuje się wypełniacze tkanek z kolagenem. Celem tych zabiegów jest redukcja blizn, poprawa wyglądy skóry lub modelowanie kształtu twarzy czy ust.
Podsumowanie
Ilość kolagenu w tkankach zmniejsza się wraz z wiekiem. Efektem tego (lecz również jego niedoboru) jest m.in. powstawanie cellulitu i zmarszczek, spadek elastyczności skóry, łupież, osłabienie odporności czy rozdwajanie się paznokci.
Warto zadbać o utrzymanie poziomu kolagenu na odpowiednim poziomie. W związku z tym, jeśli istnieje taka potrzeba, należy wprowadzić do jadłospisu produkty bogate w kolagen lub zdecydować się na suplementację (co zwykle jest zdrowszym rozwiązaniem).
Polecane produkty:
Kolagen do picia
Kolagen do picia w proszku to naturalny suplement diety o smaku porzeczkowym. Opatentowana formuła Peptiplus sprawia, że biodostępność w organizmie jest na bardzo wysokim poziomie. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Morąg M., Burza A., Budowa, właściwości i funkcje kolagenu oraz elastyny w skórze, Journal of Health Study and Medicine, 2/2017.
- Czubak K., Żbikowska H., Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 4/2014.
- Żelaszczyk D., Waszkielewicz A., Marona H., Kolagen – struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej, Estetologia medyczna i kosmetologia, 1/2012.
- Banaś M., Pietrucha K., Typy i struktura bialka kolagenowego, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej, 2009.