Włókna kolagenowe

Włókna kolagenowe to struktury zbudowane z białka kolagenu, który z kolei składa się z aminokwasów takich jak glicyna, prolina, hydroksyprolina i hydroksylizyna. Kolagen jest najbardziej powszechnym białkiem w ludzkim organizmie, znajdującym się w kościach, mięśniach, skórze i ścięgnach. Jest podstawowym składnikiem tkanki łącznej.

Włókna kolagenowe

Włókna kolagenowe – charakterystyka

Włókna kolagenowe są zbudowane z kolagenu, czyli białka o niezwykłej odporności na rozerwanie. Tworzą większe lub mniejsze sieci rozpinające się niemal we wszystkich tkankach, w tym także narządach wewnętrznych. Odpowiadają głównie za wytrzymałość tych tkanek. Szacuje się, że stanowią około 30% masy wszystkich białek w ciele człowieka, co daje bardzo wysoką wartość. Blisko 40% całej puli kolagenu znajduje się w skórze. Kolagen obumiera, ale jednocześnie jest wytwarzany przez chondrocyty, fibroblasty, a jego formy proste, także przez keratynocyty. Dzięki temu do pewnego wieku jego poziom w organizmie jest wysoki i utrzymuje się na stałym poziomie. Dopiero w okolicach 25. roku życia obserwuje się spadek syntezy kolagenu, co prowadzi do zmniejszenia ilości włókien kolagenowych i ich osłabienia.

Kolagen jest białkiem silnie hydrofilnym, posiadającym dużą ilość kwasowych, zasadowych i uwodnionych reszt aminokwasowych. Prekursorem jego powstawania jest sekwencja aminokwasowa, rozbudowująca się o grupy aminowe i karboksylowe. W taki sposób powstają właśnie włókna kolagenowe. Prawoskrętna potrójna helisa tropokolagenu składa się z 3 lewoskrętnych łańcuchów polipeptydowych i ma długość 300 nm przy średnicy 1,5 nm. Na obu jej końcach lokalizują się telopeptydy odpowiedzialne za immunogenność białka.

Włókna kolagenowe – budowa

Łańcuchy kolagenowe zawierają hydroksyprolinę, która jest najważniejszym markerem omawianego białka. Niezależnie od swojego pochodzenia zawiera 19 aminokwasów, w tym hydroksyprolinę, niewystępującą w innych białkach. Charakterystyczny skład aminokwasowy włókien kolagenowych wynika ze znacznej zawartości glicyny i proliny, przy jednoczesnym braku cysteiny i tryptofanu (z wyjątkiem kolagenu typu III, który je posiada). Cechą rozpoznawczą budowy włókien kolagenowych jest ponadto regularność rozmieszczenia aminokwasów w każdym z jego łańcuchów. Głównymi aminokwasami są: prolina, arginina, lizyna, co trzeci aminokwas w łańcuchu stanowi glicyna. Jest syntetyzowany przez enzymy w formie prekursora zwanego prokolagenem.

Mówiąc w znacznym skrócie, tropokolagen, stanowiący strukturalną podstawę włókien kolagenowych, składa się z 3 łańcuchów polipeptydowych splecionych wzajemnie w potrójną helisę. Liczne nici są skręcone w przeciwnym kierunku, co powoduje ich kompresję, a całej strukturze nadaje kształt trójżyłowej liny.

Włókna kolagenowe – funkcje

Włókna kolagenowe są zanurzone w substancji podstawowej tkanki łącznej, która ma wygląd bezpostaciowego żelu zawierającego liczne cząsteczki wody. Odpowiadają głównie za utrzymywanie wysokiej wytrzymałości i stabilności tkanek, które budują. Włókna kolagenowe wyróżniają się małą rozciągliwością, jednak po wydłużeniu powracają do pierwotnej postaci. Jednym z wyjaśnień tej właściwości może być ich budowa. Włókna kolagenowe skręcają się, przebiegają nieco faliście i tworzą sieci włókien, podobnie jak budujące je aminokwasy. Należy także zaznaczyć, że wytrzymałość na rozciąganie zmienia się w zależności od ułożenia włókien.

W organizmie człowieka pełnią jednak znacznie więcej funkcji. Kolagen przyspiesza gojenie się ran, tworzy blizny oraz sprzyja odbudowie tkanki łącznej. Sprawia, że ruchy w stawach są bezbolesne i wykonywane w maksymalnym możliwym zakresie. Właściwy poziom tego białka w organizmie zmniejsza bóle stawów, sztywność stawów, wypryski i objawy dermatologiczne, opóźnia powstawanie zmarszczek. Włókna kolagenowe są ponadto nośnikami niektórych leków, m.in. interferonu. Mają one zdolność wiązania wody, co jest jeszcze efektywniejsze w obecności kwasu hialuronowego.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Skalska-Stochaj A., Ocena wpływu zabiegu radiofrekwencji na wybrane właściwości biofizyczne skóry, Poznań 2018.
  2. Banaś M., Pietrucha K., Typy i struktura białka kolagenowego, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej, 73/2009.
  3. Morąg M., Burza A., Budowa, właściwości i funkcje kolagenu oraz elastyny w skórze, Journal of Health Study and Medicine, 2/2017.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *