Mocznik to organiczny związek chemiczny będący diamidem kwasu węglowego. Znajduje się fizjologicznie w organizmie każdego człowieka, jednak jego nadmiar jest szkodliwy. W odpowiednich stężeniach wykorzystuje się go w kosmetologii oraz wielu dziedzinach przemysłu.
Mocznik – charakterystyka
Mocznik jest niepalnym, bezbarwnym lub białym ciałem stałym o budowie krystalicznej. Ma słaby zapach amoniaku i orzeźwiający, słony smak. Jest higroskopijny i bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Przy długotrwałym przechowywaniu oraz w roztworach wodnych substancja rozkłada się częściowo z wydzieleniem amoniaku i ditlenku węgla. Mocznik był pierwszym związkiem organicznym, otrzymanym po raz pierwszy syntetycznie przez Friedricha Wöhlera w 1828 roku z nieorganicznych substratów w konsekwencji ogrzewania cyjanianu amonu. Współcześnie na skalę masową mocznik otrzymuje się w bezpośredniej reakcji ditlenku węgla z amoniakiem.
W organizmie człowieka mocznik jest produktem endogennym. Tworzy się w wątrobie (a dokładniej w hepatocytach) w cyklu mocznikowym z amoniaku powstającego wskutek katabolizmu aminokwasów i białek. Ulega wydaleniu przez nerki. Szacuje się, że zdrowy, dorosły człowiek wydala około 20-35 g mocznika z moczem w ciągu dnia. Nadmiar mocznika w organizmie jest jednak szkodliwy i generuje dolegliwości takie jak m.in.:
- bóle głowy;
- nudności i wymioty;
- omdlenia;
- dezorientacja;
- zaburzenia stężenia elektrolitów we krwi.
Zwiększone stężenie mocznika we krwi świadczy na ogół o pogorszeniu czynności nerek. Może mieć ono charakter ostry i przejściowy. Wartości prawidłowe u osoby dorosłej to 2,0-6,7 mmol/l (15-40 mg/dl).
Mocznik – badanie
Badanie mocznika wykonuje się u pacjentów, u których konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki w związku z podejrzeniem nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek, choć równie często wykonuje się je przy podejrzeniu lub monitorowaniu leczenia chorób wątroby, niewydolności serca, krwawień z przewodu pokarmowego czy chorób metabolicznych. Do badania niezbędna jest próbka krwi pobranej w tradycyjny sposób. Wskazaniami do badania są natomiast przede wszystkim:
- senność;
- wymioty;
- zaburzenia świadomości;
- nadmierne zmęczenie;
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- świąd skóry;
- przewlekłe nadciśnienie tętnicze;
- bóle i zawroty głowy;
- obrzęki kończyn dolnych.
W praktyce zazwyczaj poziom mocznika we krwi sprawdza się równocześnie ze stężeniem kreatyniny, gdyż samo badanie mocznika jest mniej wiarygodne.
Zastosowanie mocznika
Mocznik jest stosowany jako: składnik nawozów i dodatek do pasz dla zwierząt, surowiec do produkcji tworzyw sztucznych, impregnatów ognioodpornych, klejów, reduktor w selektywnej redukcji katalitycznej stosowanej celem obniżenia emisji tlenków azotu ze źródeł stacjonarnych i mobilnych, surowiec do produkcji leków, kosmetyków i produktów chemii gospodarczej, jak również jako środek do usuwania oblodzenia z dróg, torów kolejowych i pasów startowych. Wykorzystuje się go nawet w przemyśle spożywczym jako dodatek do wyrobów piekarniczych, napojów alkoholowych i produktów na bazie żelatyny oraz jako odczynnik w laboratoriach.
Mocznik w kosmetykach
W kosmetykach i farmaceutykach, w zależności od stężenia, mocznik wykazuje właściwości: nawilżające, antyseptyczne lub złuszczające. W kremach nawilżających i regenerujących stosuje się do 2% mocznika, w preparatach nawilżająco-zmiękczających (np. kremy do stóp) – maksymalnie do 10%, w tonikach antybakteryjnych – około 10%, natomiast w peelingach i kremach złuszczających jest to około 30-40%. Mocznik o stężeniach do 30% rozrywa wiązania wodorowe keratyny, zmiękcza skórę i zwiększa jej przepuszczalność, ułatwiając wnikanie w głąb skóry substancji aktywnych kosmetyków lub leków. Mocznik o stężeniach powyżej 10% wykazuje natomiast działanie keratolityczne – ułatwia złuszczanie naskórka i zwiększa przepuszczalność warstwy rogowej dla składników aktywnych kosmetyków i leków. Znajduje zastosowanie w miejscowej terapii schorzeń takich jak: rybia łuska, atopowe zapalenie skóry, kurzajki.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Konieczko K., Mocznik – frakcja wdychalna, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4/2017.
- Śmigiera E., Mocznik – Cenny surowiec dla przemysłu chemicznego, Przemysł Chemiczny, 79/2000.
- Kapuścińska A., Nowak I., Wykorzystanie mocznika i jego pochodnych w przemyśle kosmetycznym, Chemik, 68/2014.
