Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze (inaczej: hipertensja, hipertonia) to dolegliwość, dla której charakterystyczne jest wysokie ciśnienie krwi w układzie naczyń, przekraczające 140/90 mmHg. Chorobę tę rozpoznaje się na podstawie kilkukrotnych pomiarów ciśnienia krwi, wykonywanych zazwyczaj w kilkudniowych lub kilkutygodniowych odstępach, w spoczynku. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się kardiolog.

Nadciśnienie tętnicze – przyczyny

Nadciśnienie tętnicze pierwotne jest chorobą o niejasnej etiologii, wyszczególniono jednak czynniki sprzyjające powstaniu oraz rozwojowi nadciśnienia, są to:

• dziedziczne;
• wpływ środowiskowy;
• stres społeczny;
• stres psychiczny i stres emocjonalny;
• labilność czynnościowa układu współczulnego.

W patogenezie nadciśnienia duże znaczenie nadaje się mechanizmom skojarzonym z nerkami oraz ze stresem emocjonalnym. Nadwaga i otyłość również sprzyjają powstaniu nadciśnienia, podobnie jak niezdrowa dieta (zwłaszcza ta bogata w sól i tłuszcze nasycone), palenie papierosów, alkohol czy brak aktywności fizycznej.

Nadciśnienie tętnicze – objawy

Nadciśnienie tętnicze może się rozwijać niezauważone przez wiele lat, dlatego bywa nazywane cichym zabójcą. W początkowym okresie może przebiegać bezobjawowo, jednak wraz z upływem czasu, gdy dochodzi do przerostu warstw budujących naczynia krwionośne, pojawiają się zmiany miażdżycowe. Mogą temu towarzyszyć:

• bóle głowy i zawroty głowy;
• bóle w klatce piersiowej;
• duszności podczas wysiłku;
• kołatania serca;
• samoistne krwawienia z nosa;
• zaburzenia snu, problemy ze snem;
• nudności;
• napady gorąca;
• szumy uszne;
• uczucie przewlekłego zmęczenia.

Nadciśnienie tętnicze jest jednym z kluczowych, najistotniejszych czynników ryzyka chorób układu krążenia takich jak: zawał serca, niewydolność krążenia i udar mózgu.

Diagnostyka nadciśnienia tętniczego

Podstawą diagnostyki nadciśnienia jest pomiar ciśnienia tętniczego np. za pomocą zwykłego nadgarstkowego ciśnieniomierza. Badanie można wykonać samodzielnie w domu, należy jednak pamiętać, aby pomiaru nie dokonywać bezpośrednio po wysiłku fizycznym lub w silnym stresie. Kilkukrotnie podwyższone wyniki, zwłaszcza jeśli towarzyszą temu jakiekolwiek dolegliwości, są wskazaniem do wizyty u kardiologa. Nadciśnienie tętnicze można rozpoznać, jeśli średnie wartości ciśnienia tętniczego (wyliczone co najmniej z 2 pomiarów dokonanych podczas co najmniej 2 różnych wizyt) są równe lub wyższe niż 140 mm Hg dla skurczowego ciśnienia tętniczego i/lub 90 mm Hg dla rozkurczowego ciśnienia tętniczego.
Jeśli u pacjenta rozpoznano nadciśnienie tętnicze, należy uzupełniająco wykonać badania laboratoryjne: morfologię, stężenie glukozy, cholesterolu, trójglicerydów, elektrolitów (jonogram), kreatyniny, ALAT oraz TSH. Wykonuje się także badanie ogólne moczu i EKG.

Nadciśnienie tętnicze – leczenie

Leczenie nadciśnienia tętniczego powinno opierać się na zbilansowanej, zdrowej diecie skomponowanej najlepiej przez dietetyka klinicznego, jak również regularnej aktywności fizycznej i farmakoterapii. Zgodnie z zaleceniami lekarzy i specjalistów każdego dnia należy wykonywać co najmniej 30-minutowy, umiarkowany wysiłek fizyczny (np. spacer, bieganie, jazda na rowerze lub pływanie). Mając na uwadze fakt, że silny stres czy niewysypianie się są czynnikami ryzyka nadciśnienia, należy zadbać o codzienną relaksację, wysypianie się, a w niektórych przypadkach warto zwrócić się o pomoc do psychoterapeuty (gdy problemy są tak przytłaczające, że dana osoba nie jest w stanie samodzielnie sobie z nimi poradzić). W wielu przypadkach takie postępowanie umożliwia normalizację i kontrolę ciśnienia tętniczego.

Niekiedy jednak konieczna jest farmakoterapia. W monoterapii nadciśnienia tętniczego do leków pierwszego rzutu należy zaliczyć następujące grupy: leki moczopędne, leki wpływające na układ współczulny, antagoniści wapnia, inhibitory konwertazy angiotensyny, antagoniści receptorów angiotensyny AT1.

Nadciśnienie tętnicze – zalecenia żywieniowe

Zalecenia żywieniowe w nadciśnieniu tętniczym:

• nie dosalaj produktów i potraw na talerzu;
• całkowicie wyeliminuj z diety alkohol;
• używaj świeżych lub suszonych ziół zamiast soli;
• unikaj żywności wysokoprzetworzonej np. typu fast-food i instant czy słonych przekąsek typu chipsy, orzeszki solone, paluszki;
• ogranicz spożycie konserw mięsnych i rybnych, ryb wędzonych, wędlin, serów oraz peklowanych mięs;
• produkty zbożowe (np. kasze, ryż, makaron) i ziemniaki gotuj w nieosolonej wodzie;
• zwracaj uwagę na zawartość sodu w kupowanej wodzie mineralnej;
• wybieraj produkty o obniżonej zawartości lub bez dodatku soli/sodu;
• zwiększ spożycie świeżych warzyw i owoców, a także źródeł NNKT;
• zwiększ spożycie potasu – składnika wpływającego na obniżenie ciśnienia krwi;
• wypijaj przynajmniej 1,5 l płynów dziennie;
• rozpocznij suplementację witaminy D oraz kwasów tłuszczowych Omega 3;
• zmniejsz masę ciała, jeśli zmagasz się z nadwagą lub otyłością.

Udowodniono, że zmniejszenie spożycia soli kuchennej już o 4,4 g dziennie może powodować spadek ciśnienia tętniczego u osób zdrowych o 4,2/2,1 mmHg, a u osób z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym o 5,4/2,8 mmHg.

Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Tykarski A., Filipiak K., Januszewicz A., Litwin M. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019 rok, Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce, 1/2019.
2. Wojciechowska M., Izdebska E., Profilaktyka nadciśnienia tętniczego, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 4/2014.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
4. Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego, Nowa Medycyna, 1/2002.