Sód

Sód (łac. natrium, symbol: Na) to pierwiastek chemiczny należący do grupy litowców w układzie okresowym pierwiastków. Jest niezwykle popularny w codziennej diecie większości konsumentów, dlatego jego niedobory niemal nie występują. Poważnym zagrożeniem cywilizacyjnym jest nadmiar sodu w diecie.

Sód – właściwości chemiczne

Ze względu na swoją wysoką aktywność chemiczną sód nie występuje w przyrodzie w stanie wolnym, a tylko w postaci związków chemicznych. Jednymi z najbardziej znanych i popularnych minerałów zawierających sód są:

• chlorek sodu – popularna sól kuchenna;
• azotan (V) sodu – saletra chilijska, nitratyn;
• soda.

Duże ilości tego pierwiastka są rozpuszczone w wodach morskich lub występują w skorupie ziemskiej. Sód jest bardzo miękkim metalem, ponieważ z łatwością można go kroić nożem. Posiada srebrzystą barwę, lecz na powietrzu szybko matowieje i pokrywa się warstwą tlenku. Temperatura topnienia wynosi 98 stopni Celsjusza, zaś temperatura wrzenia około 883 stopni Celsjusza.

Dzienne zapotrzebowanie na sód

Zapotrzebowanie na sód zależy od wielu czynników, przy czym ilość przyjmowanego pierwiastka powinna pokrywać straty z potem, moczem i kałem. Szacuje się, że optymalna dzienna dawka sodu wynosi 115 mg i zwiększa się wraz ze wzrostem aktywności fizycznej oraz temperatury otoczenia.

Funkcje sodu w organizmie

Sód pełni bardzo ważne funkcje w organizmie człowieka. Odpowiada bowiem za utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Warunkuje zatem utrzymanie prawidłowej homeostazy. Utrzymuje odpowiednią pobudliwość komórek nerwowych i mięśniowych, a także warunkuje stan uwodnienia wszystkich komórek organizmu. Wraz z potasem wpływa na utrzymanie prawidłowego ciśnienia osmotycznego krwi.

Dodatkowo wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mięśni oraz całego układu nerwowego, głównie poprzez wspomniane wcześniej utrzymywanie pobudliwości komórek. Reguluje napięcie mięśniowe (również w przypadku mięśnia sercowego) i zwiększa przewodzenie impulsów w komórkach układu nerwowego.

Na koniec warto wspomnieć, że sód wspomaga wchłanianie niektórych składników odżywczych w układzie pokarmowym, np. glukozy czy aminokwasów.

Niedobór sodu

Współcześnie praktycznie nie obserwuje się niedoboru sodu, ponieważ występuje on w znacznej większości produktów spożywczych. W związku z tym, że jest głównym składnikiem soli kuchennej, będzie się on znajdował w każdym solonym produkcie – mięsach, wędlinach, przekąskach, fast-foodach itd.

Jeśli jednak już dojdzie do niedoboru, zauważa się znaczne rozrzedzenie krwi, suchość skóry, obniżenie ciśnienia tętniczego oraz drgania mięśni. Pogarsza się też koncentracja i pamięć.

Znacznie częściej obserwuje się nadmiar sodu.

Nadmiar sodu

Zbyt wysoka podaż sodu (czyli soli) w codziennej diecie wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Nadmiar tego pierwiastka przyczynia się do rozwoju groźnych chorób, w tym miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu serca. Dodatkowo zwiększa wydalanie wapnia z moczem, w konsekwencji prowadząc do powstawania kamieni nerkowych. Wykazano, że nadmierne spożycie sodu znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu, zawału serca i nowotworów żołądka.

Sód spożywany w dużych ilościach zatrzymuje w organizmie wodę, przez co między innymi zwiększa się tendencja do powstawania obrzęków.

Spirulina i chlorella Spirulina i chlorella wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym również z metali ciężkich. Ponadto wspiera budowanie naturalnej odporności, odmładzanie organizmu, pomaga w likwidacji zaparć, przyspiesza metabolizm i regenerację uszkodzonych tkanek Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Zdrojewicz Z., Wasiuk S., Wróbel M., Rola soli w organizmie człowieka oraz fenomen sodowrażliwości i sodooporności, Medycyna Rodzinna, 2/2016.
2. Suliburska J., Rola składników mineralnych w rozwoju i prewencji nadciśnienia tętniczego, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 4/2010.
3. Czerwińska D., Czerniawska A., Ocena spożycia sodu, z uwzględnieniem soli kuchennej jako jego źródła, w wybranej populacji warszawskiej, Roczniki PZH, 1/2007.