Potas (łac. kalium, symbol: K) jest jednym z pierwiastków zaliczanych do grupy najważniejszych makroelementów. Stanowi niezbędny element do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju organizmów żywych. Jedną z ważniejszych funkcji tego pierwiastka jest regulacja gospodarki wodnej i uczestnictwo w wielu procesach enzymatycznych.
Wchłanianie potasu
Wchłanianie potasu zachodzi głównie w początkowym odcinku jelita cienkiego. Z kolei nerki odpowiadają za utrzymanie stałego stężenia tego pierwiastka w przestrzeni pozakomórkowej i pośrednio w wewnątrzkomórkowej.
Czynnikami upośledzającymi wydalanie potasu przez nerki są:
- obniżenie przesączania kłębuszkowego;
- niedobór mineralo- i glikokortykosteroidów;
- przyjmowanie diuretyków oszczędzających potas.
Natomiast do nadmiernej utraty tego pierwiastka może dojść w wyniku:
- nadmiernego stosowania mineralo- i glikokortykosteroidów;
- zwiększonej aktywności nabłonkowego kanału sodowego;
- przyjmowania diuretyków tiazydowych;
- biegunek.
Potas jest kationem obecnym w organizmie człowieka w największych ilościach. Jego całkowita zawartość wynosi około 4000 mmol, z czego jedynie 2% znajduje się w płynie pozakomórkowym.
Źródła potasu
Niemal wszystkie produkty spożywcze zawierają pewne ilości potasu. Najwięcej tego pierwiastka można jednak znaleźć w takich jak:
- fasola i groch;
- orzechy;
- szpinak;
- kapusta;
- pietruszka;
- banany;
- papaja;
- daktyle;
- nasiona zbóż;
- kakao i czekolada.
Jednym z najważniejszych źródeł potasu w diecie Polaków są ziemniaki, gdyż dostarczają one około 1/4 tego cennego pierwiastka.
Potas – dzienne zapotrzebowanie
Ocena zapotrzebowania na potas jest trudna, a jego przyjmowanie zależy od wielu czynników (w tym wieku, płci czy stanu fizjologicznego, a także poziomu aktywności fizycznej, temperatury otoczenia i aktualnie przyjmowanych leków).
Najnowsze wytyczne zalecają spożycie przez osobę dorosłą przynajmniej 3,51 g potasu dziennie, bez względu na płeć. Natomiast u kobiet w ciąży minimum to wynosi 5 g dziennie.
Potas – funkcje
Potas odgrywa istotną rolę w utrzymaniu ciśnienia osmotycznego i pH przestrzeni wewnątrzkomórkowej. Dodatkowo bierze udział w przemianie węglowodanów i białek oraz regulacji ciśnienia tętniczego, ponieważ hamuje sekrecję aldosteronu i antagonistycznie do amin katecholowych. Do pozostałych ważnych funkcji potasu zalicza się:
- pobudzanie wydzielania insuliny;
- kontrola pracy i skurczów mięśni;
- udział w tworzeniu potencjału spoczynkowego i czynnościowego błony komórkowej neuronów;
- tworzenie pompy sodowo-potasowej;
- regulacja ciśnienia krwi.
Wykazano, że stosowanie diety bogatopotasowej lub suplementacja solami potasu podczas leczenia nadciśnienia tętniczego przynosi korzyści zdrowotne.
Hipokaliemia
Hipokaliemia to spadek stężenia potasu we krwi poniżej 3,5 mmol/l. Stan ten rzadko wiąże się z nieodpowiednią dietą. Zazwyczaj jego przyczyną jest obecność chorób ogólnoustrojowych czy długotrwałe przyjmowanie leków.
Hiperkaliemia
Hiperkaliemia to podwyższenie stężenia potasu we krwi powyżej 5,5 mmol/l. W efekcie stan ten może być przyczyną wielu chorób, ale również odwodnienia czy stosowania leków.
Potas – suplementacja
Grupy osób, u których warto rozważyć suplementację potasu, to:
- osoby w wieku podeszłym;
- pacjenci z nadciśnieniem tętniczym pierwotnym;
- chorzy leczeni diuretykami pętlowymi, tiazydowymi i tiazydopodobnymi.
Z kolei wśród przeciwwskazań do przyjmowania tego typu suplementów diety znajdują się:
- hiperkaliemia;
- niewydolność kory nadnerczy;
- przewlekła choroba nerek;
- hipowolemia z hiponatremią;
- stosowanie antagonistów receptorów mineralokortykosteroidowych.
Decyzję o suplementacji zawsze warto rozważyć u pacjentów z hipokaliemią. Ponadto korzyści wynikające z doustnej suplementacji preparatów potasu mogą też odnieść pacjenci cierpiący na pozostałe choroby układu sercowo-naczyniowego bez hipokaliemii. Dodatkowe przyjmowanie potasu przez osoby ze zdrowymi nerkami jest całkowicie bezpieczna, a ryzyko przedawkowania znikome.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach – 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Uruski P., Tykarski A., Znaczenie i zasady kontroli gospodarki potasowej w chorobach sercowo-naczyniowych, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2009.
- Burzyńska I., Potas w glebie, roślinności i płytkich wodach gruntowych na tle zróżnicowanego użytkowania, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 1/2012.
- Chamienia A., Gospodarka potasowa – podstawy teoretyczne i codzienna praktyka lekarska, Choroby Serca i Naczyń, 2/2004.
- Wyskida K., Optymalna suplementacja potasu – aktyalny stan wiedzy, Terapia, 2/2013.
