Olejki eteryczne

Olejki eteryczne występują powszechnie w świecie roślin i są wykorzystywane zarówno do aromaterapii, jak i w kosmetologii. Określa się je jako mieszaninę lotnych substancji o charakterze chemicznym i bardzo silnym zapachu. Ze względu na łatwość otrzymywania z roślin przez destylację z parą wodną zalicza się je do najlepiej poznanych produktów świata roślinnego.

Olejki eteryczne – charakterystyka

Olejki eteryczne zalicza się do produktów metabolizmu wtórnego roślin. Za olejkowe gatunki uważa się takie, które zawierają powyżej 0,01% olejku. Pod względem chemicznym olejki eteryczne stanowią wieloskładnikowe mieszaniny związków mono-, seskwi- i diterpenowych bądź związki pochodnych fenylopropanu (olejki nieterpenowe). W ich składzie wyróżnić można obecność między innymi:

• węglowodorów;
• alkoholi;
• aldehydów;
• ketonów;
• estrów;
• eterów;
• substancji siarkowych (olejki gorczyczne);
• substancji azotowych;
• pochodnych acetylenu;
• tropolonów;
• kumaryn;
• kwasów organicznych.

I wielu innych. W składzie pojedynczego olejku znajduje się nawet kilkadziesiąt różnych związków, jednak zazwyczaj jeden z nich dominuje nad pozostałymi. Na przykładzie miętowego olejku eterycznego, górującym składnikiem jest mentol odpowiedzialny za intensywny zapach produktu. W świecie roślin olejki eteryczne pełnią wiele ważnych funkcji. Przywabiają owady, chronią przed pasożytami, zmniejszają zdolność parowania wody czy zasklepiają uszkodzenia tkanek rośliny.

Jak pozyskać olejki eteryczne?

Olejki eteryczne pozyskiwane są z suszonych lub świeżych roślin. Ich źródłem mogą być liście, kwiaty, a nawet korzeń czy kora. Najstarszą i wciąż najpowszechniejszą metodą pozyskiwania olejków eterycznych jest destylacja z parą wodną. Surowiec roślinny zostaje poddany działaniu pary wodnej, która przenika przez roślinę i wyciąga z niej olejek. Następnie wystarczy oddzielić olejek od wody, co nie jest trudne z tego względu, że olej nie rozpuszcza się w wodzie. Inną metodą może być wytłaczanie (odwirowanie i wyciśnięcie surowca roślinnego) bądź ekstrakcja rozpuszczalnikami organicznymi.

Olejki eteryczne – działanie

Olejki eteryczne zalicza się do leków ziołowych, na ich wykorzystaniu bazuje ziołolecznictwo, aromaterapia i wiele innych metod medycyny alternatywnej. Niektóre składniki olejków lotnych (np. mentol czy eugenol) uśmierzają lokalnie ból, z kolei inne (borneol czy kamfora) wzmacniają mięsień sercowy i pomagają w regulacji krążenia krwi. Działanie olejków eterycznych jest niezwykle bogate. Poniżej przedstawiamy jedynie wybrane przykłady:

• olejek bazyliowy – ułatwia zasypianie, poprawia koncentrację, zmniejsza dolegliwości bólowe stawów w przebiegu chorób reumatycznych;
• olejek miętowy – zmniejsza ból brzucha, wykazuje działanie przeciwzapalne, przyspiesza powrót do zdrowia w przebiegu grypy i przeziębienia, dodaje energii;
• olejek paczulowy – łagodzi stany zapalne, wpływa pozytywnie na kondycję skóry (np. w przebiegu trądziku) oraz wzmacnia odporność. Dodatkowo niweluje stres i bywa wykorzystywany jako afrodyzjak;
• olejek z drzewa herbacianego – działa antybakteryjnie, oczyszcza pory, reguluje pracę gruczołów łojowych i wzmacnia strukturę włosów;
• olejek lawendowy – uspokaja, zwalcza bezsenność, zmniejsza bóle mięśniowo-stawowe, wspomaga leczenie stanów zapalnych, np. zapalenie gardła czy zapalenie zatok;
• olejek eukaliptusowy – odkaża i oczyszcza, zmniejsza bóle mięśniowe, uspokaja.

Zobacz również: Hydrolat kwiatowy.

Jeśli zmagamy się z bardzo suchą skórą, chcemy ją odżywić i natłuścić, warto sięgnąć po olejki eteryczne takie jak: olejek szałwiowy, olejek paczulowy, olejek lawendowy. Z kolei gdy naszym problemem jest łupież i nadmierna praca gruczołów łojowych skóry głowy, dobrze sprawdzą się olejki eteryczne takie jak: olejek szałwiowy, olejek bergamotkowy, olejek rozmarynowy. Takich olejków jest znacznie więcej. Najprostszym sposobem na ich zdobycie jest po prostu zakupienie ich w sklepie. Wysokiej jakości olejki przechowywane są w ciemnych, szklanych buteleczkach, zazwyczaj o mniejszych pojemnościach. Można wykorzystywać je na co dzień, zarówno bezpośrednio na skórę (po uprzednim wykonaniu próby uczuleniowej), jak i w formie inhalacji.

Olej z czarnuszki Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Worwood V., Vademecum olejków eterycznych i aromaterapii, Wydawnictwo Studio Astropsychologii, Białystok 2010.
2. Adaszyńska M., Swarcewicz M., Olejki eteryczne jako substancje aktywne lub konserwanty w kosmetykach, Wiadomości Chemiczne, 66/2012.
3. Jurowski K., Piekoszewski W., Olejki eteryczne jako produkty kosmetyczne okiem toksykologa i safety assessora, Medycyna Rodzinna, 2/2019.
4. Marwicka J., Niemyska K., Podraza S., Terapeutyczne właściwości aromaterapii, Kosmetologia Estetyczna, 6/2015.