Witamina A

Witamina A to w rzeczywistości grupa kilku substancji o analogicznej budowie. Wśród tych substancji pełną aktywność wykazuje retinol. Witamina A jest obecna w powszechnie dostępnych produktach spożywczych i pełni w organizmie człowieka wiele ważnych funkcji.

Witamina A – charakterystyka

Witamina A może być pochodzenia zwierzęcego i wówczas nazwa odnosi się do retinolu, kwasu retinowego i retinalu. W produktach roślinnych natomiast mamy do czynienia tylko z karotenoidami, czyli prowitaminami witaminy A (produktami, z których może powstawać witamina A). W naturze witamina A w czystej postaci nie występuje.

Witamina A to nienasycony alkohol o 20 atomach węgla. To oleista ciecz o jasnożółtym zabarwieniu, nierozpuszczalna w wodzie. Wraz z witaminą D, witaminą E i witaminą K należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Źródła witaminy A

Źródłem witaminy A są zarówno produkty pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. W przypadku produktów zwierzęcych najwięcej retinolu i jego pochodnych znajdziemy w:

• podrobach – zwłaszcza wątrobie;
• niektórych gatunkach ryb, np. tuńczyk czy węgorz;
• jajach;
• maśle;
• serach dojrzewających.

Znacznie mniejsze ilości znajdują się w mięsie drobiowym, pstrągach, łososiu, śledziach i przetworach mlecznych. Z kolei w przypadku produktów roślinnych najwięcej karotenoidów (prowitaminy A) znajdziemy w:

• marchwi;
• natce pietruszki;
• szpinaku;
• morelach i brzoskwiniach;
• śliwkach;
• wiśniach;
• czerwonej papryce;
• boćwinie;
• groszku zielonym;
• brukselce;
• brokułach;
• pomidorach.

Mniejsze ilości znajdują się w ogórkach czy białej kapuście. Spośród karotenoidów, barwników rozpowszechnionych w świecie roślin, w żywieniu człowieka najważniejszy jest beta-karoten. Karotenoidy są znacznie gorzej wykorzystywane z pożywienia niż czysty retinol.

Spożywając produkty bogate w witaminę A należy tak skomponować posiłki, aby zawierały choć jeden element oleisty, ponieważ środowisko tłuszczowe znacznie zwiększa biodostępność tego związku.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A określa się na poziomie 800 µg wśród dojrzałych kobiet i 1000 µg wśród dojrzałych mężczyzn. U osób starszych zapotrzebowanie do znajduje się w granicach 800-1000 µg bez względu na płeć. Z kolei znacznie inaczej prezentuje się dobowe zapotrzebowanie u kobiet w ciąży i karmiących piersią. W związku z tym, kobiety ciężarne powinny dostarczać około 1200 µg witaminy A, natomiast kobiety karmiące piersią aż 1600 µg.

Witaminy A – funkcje

Witamina A znana jest przede wszystkim z tego, że uczestniczy w procesie widzenia. Stanowi bowiem główny składnik purpury wzrokowej (rodopsyny) w fotoreceptorach oka. Jest również czynnikiem wzrostowym. Dodatkowo:

• uczestniczy w rozwoju i różnicowaniu komórek – szczególnie nabłonka i tkanki kostnej;
• warunkuje syntezę hormonów kory nadnerczy i wydzielanie tyroksyny z tarczycy;
• zapobiega niekontrolowanemu utlenianiu kwasów tłuszczowych (karotenoidy współdziałają z witaminą E i witaminą C);
• wpływa na układ immunologiczny poprawiając odporność;
• zmniejsza ryzyko powstawania komórek nowotworowych.

Ostatnie 3 podpunkty ściśle wiążą się z właściwościami antyoksydacyjnymi witaminy A. Posiada ona zdolność eliminowania wolnych rodników tlenowych, przez co wzmacnia odporność, chroni przed rozwojem chorób (głównie chorób cywilizacyjnych), a także spowalnia starzenie się organizmu.

Niedobór witaminy A

Przewlekły niedobór witaminy A zaburza czynność siatkówki oka. Objawia się to pogorszeniem widzenia, zwłaszcza nocnego (tak zwana kurza ślepota). Towarzyszy temu wysychanie rogówki oraz w późniejszym stadium jej rozmiękczanie i martwica, co prowadzi do stałej utraty wzroku.

Ponadto zauważa się rogowacenie skóry i uszkodzenie błon śluzowych przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i układu moczowego. Następują zmiany w układzie nerwowym, zahamowanie wzrostu i zaburzenia w procesach reprodukcyjnych. Brak witaminy A w organizmie powoduje znaczne obniżenie odporności, a tym samym zwiększenie podatności na infekcje.

Nadmiar witaminy A

Hiperwitaminoza objawia się między innymi nadmierną łamliwością paznokci i wypadaniem włosów. Mogą występować bóle kości i bóle stawów i powiększenie wątroby oraz śledziony. Na skutek zażywania zbyt dużej ilości witaminy A występuje tak zwane porażenie skórne objawiające się jej pigmentacją i suchością. Ponadto jej nadmiar objawia się bólami głowy, mdłościami połączonymi z wymiotami, światłowstrętem i drgawkami.

Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Abramek K., Witaminy, minerały i suplementy, Wydawnictwo Złote Myśli, Gliwice 2007.
2. Gawęcki J., Witaminy, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2002.
3. Bojarowicz H., Płowiec A., Wpływ witaminy A na kondycję skóry, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2010.
4. Pawlaczyk M., Korzeniowska K., Witamina A w kosmetologii i lecznictwie dermatologicznym, 6/2013.