Biegunka

Biegunka stanowi najczęściej konsekwencję zakażeń wirusowych, bakteryjnych i pasożytniczych, które powodują zaburzenia procesów wchłaniania, wydzielania lub uszkodzenie komórek błony śluzowej przewodu pokarmowego. Medycznie, mianem biegunki określamy zbyt częste oddawanie stolca (powyżej 3 razy dobę), o luźnej, wodnistej konsystencji (zawartość wody przekracza 75% masy stolca). Pod względem czasu jej trwania wyróżniamy natomiast biegunkę ostrą (do 14 dni) i przewlekłą (powyżej 4 tygodni).

Biegunka – przyczyny

Biegunka ostra najczęściej jest konsekwencją infekcji wywołanych wirusem, bakterią lub pasożytem, a także zatruć pokarmowych i alergii pokarmowych. Z kolei ta o charakterze przewlekłym zwykle wynika ze schorzeń przewlekłych, takich jak zespół jelita drażliwego, choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy zaburzenia wchłaniania. W zależności od charakteru biegunki można wstępnie ustalić przyczynę.

Biegunka wodnista, sekrecyjna:

• stosowanie leków przeczyszczających;
• nadużywanie alkoholu;
• zespół rozrostu bakteryjnego;
• nowotwory układu pokarmowego.

Biegunka wodnista, osmotyczna:

• stosowanie niektórych leków, zwłaszcza siarczanu magnezu, neomycyny, metyldopy;
• spożycie niektórych pokarmów, zwłaszcza tych zawierających sorbitol lub mannitol;
• niedobór laktazy.

Biegunka zapalna:

• nieswoiste zapalenia jelit;
• mikroskopowe zapalenie jelita grubego;
• alergia pokarmowa;
• nowotwory jelit.

Biegunka tłuszczowa:

• przewlekłe zapalenie trzustki;
• zespół rozrostu bakteryjnego;
• mukowiscydoza;
• cholestatyczna choroba wątroby.

Biegunki dotyczą w równym stopniu osób dorosłych, co dzieci. Podsumowując można powiedzieć, że omawiana dolegliwość powstaje w wyniku upośledzenia wchłaniania w jelicie cienkim lub jelicie grubym, a także w wyniku zwiększenia wydzielania elektrolitów i wody w jelicie cienkim lub jelicie grubym. W biegunce zapalnej dochodzi zarówno do upośledzenia wchłaniania ze względu na uszkodzenie nabłonka i zmniejszenie powierzchni absorpcyjnej, jak i do nasilenia wydzielania przez mediatory zapalne.

Zobacz również: Niestrawność.

Biegunka – objawy

W przebiegu biegunki sekrecyjnej stolce są bardzo obfite (nawet do kilku litrów na dobę), wodniste, zawierają sód w stężeniu powyżej 70 mmol/l. Zazwyczaj ich wystąpienie nie powoduje bólu brzucha. Co istotne, unikanie spożywania posiłków wcale nie zmniejsza częstotliwości wypróżnień.

Nieco inaczej prezentuje się biegunka osmotyczna, w przebiegu której stolce wyróżniają się wysokim stężeniem sodu (powyżej 70 mmol/l). Są przy tym pieniste i tryskające, o pH poniżej 5,5. Biegunka osmotyczna ustaje na czczo.

Biegunka tłuszczowa objawia się tłustymi, połyskliwymi stolcami, trudnymi to spłukania wodą w muszli. Mają przy tym gnilny zapach, długo utrzymujący się w powietrzu.

Z kolei biegunka zapalna może objawiać się domieszką krwi w kale, obecnością dużej liczby leukocytów lub dodatnim wynikiem badania na obecność laktoferyny w stolcu. Często towarzyszą temu objawy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka czy hipoalbuminemia (obniżone stężenie głównych białek osocza – albumin we krwi).

Biegunka – leczenie

W leczeniu biegunki najważniejsze jest utrzymanie dobrego stanu nawodnienia pacjenta. Należy pić przynajmniej 2-2,5 l wody dziennie, bogatej w sole mineralne, które uzupełnią niedobory elektrolitowe. Wskazaniami do nawodnienia dożylnego są natomiast: znaczne odwodnienie, niedrożność porażenna oraz uporczywe wymioty (przynajmniej 4 epizody w ciągu godziny). Leki zwalniające motorykę jelit powinny być stosowane w łagodnych i umiarkowanych przypadkach biegunki niewykazującej cech inwazyjności. Lekiem z wyboru u pacjentów dorosłych jest najczęściej loperamid w dawce 4 mg jednorazowo, a później 2 mg po każdym wodnistym stolcu. Przy infekcjach bakteryjnych stosuje się antybiotyki. W innych przypadkach biegunki oraz jako działania uzupełniające powyższego leczenia, stosuje się domowe, sprawdzone sposoby.

U dzieci z biegunką przetrwałą WHO zaleca dwutygodniową suplementację magnezu, kwasu foliowego, witaminy A i miedzi.

Domowe sposoby na biegunkę

Sprawdzone, bezpieczne i domowe sposoby na biegunkę obejmują:

• dietę lekkostrawną – unikanie dań tłustych, słodkich i ostrych, alkoholu oraz mleka. Natomiast warto spożywać kasze, kleiki oraz pieczone lub gotowane warzywa;
• spożycie kakao (prawdziwego, bez dodatku cukru) lub gorzkiej czekolady;
• ziołolecznictwo – zwłaszcza napary z piołunu, kopru włoskiego, mięty, kolendry;
• probiotykoterapia (w tym sięganie po żywność taką jak naturalne probiotyki);
• unikanie stresu i innych czynników, które mogą wywoływać napad biegunki.

Jeśli biegunka utrzymuje się dłuższy czas, mimo leczenia domowego, należy udać się do lekarza.

Spirulina i chlorella Spirulina i chlorella wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym również z metali ciężkich. Ponadto wspiera budowanie naturalnej odporności, odmładzanie organizmu, pomaga w likwidacji zaparć, przyspiesza metabolizm i regenerację uszkodzonych tkanek Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Wasielica-Berger J., Ostra biegunka, Gastroenterologia kliniczna, 1/2018.
2. Mach T., Szczeklik K., Algorytm postępowania w ostrej biegunce infekcyjnej, Zakażenia XXI wieku, 1/2018.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
4. Czerwionka-Szaflarska M., Adamska I., Ostra biegunka u dzieci – najnowsze wytyczne, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2009.
5. Czerwionka-Szaflarska M., Romańczuk B., Probiotyki w profilaktyce i leczeniu wybranych schorzeń przewodu pokarmowego u dzieci, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2010.