Miedź

Miedź (łac. cuprum, symbol: Cu) to pierwiastek należący do grupy miedziowców w układzie okresowym pierwiastków, o liczbie atomowej 29. Miedź jest ważnym mikroelementem pełniącym w organizmie różnorodne funkcje. Dodatkowo miedź posiada wiele zastosowań w przemyśle.

Źródła miedzi

Do produktów spożywczych będących bogatym źródłem miedzi zalicza się głównie:

• kakao i przetwory na bazie kakao, np. czekoladę;
• orzechy;
• otręby pszenne;
• nasiona słonecznika;
• wątróbkę.

Przyswajalność miedzi jest jednak znacznie większa, jeśli pierwiastek ten zostanie dostarczony wraz z produktami pochodzenia zwierzęcego.

Miedź – dzienne zapotrzebowanie

Organizacja zajmująca się bezpieczeństwem żywności określiła optymalną dawkę miedzi zapobiegającą niedoborom. Wynosi ona 1-3 mg na dobę. Omawiając dokładniej, kobiety powyżej 18. roku życia powinny dostarczać każdego dnia 1,3 mg miedzi, zaś mężczyźni w tym samym wieku około 1,6 mg. Kobiety w ciąży i podczas karmienia piersią wymagają podaży miedzi na poziomie 1,5 mg, z kolei u dzieci zapotrzebowanie to maleje do 0,7-1,- mg.

Wspomniane wyżej dawki wystarczają, aby pokryć zapotrzebowanie organizmu na miedź i nie doprowadzić do objawów niedoborów.

Miedź w organizmie człowieka

Rezerwa miedzi w organizmie dorosłego człowieka wynosi około 100-150 mg. Połowa z tego lokalizuje się w kościach i mięśniach, natomiast pozostała część w narządach wewnętrznych, np. nerkach czy mózgu. Wykazano, że najwięcej miedzi gromadzi się w wątrobie, ponieważ ilość zawarta w tym narządzie stanowi 10% całej puli związku w organizmie człowieka.

Wchłanianie miedzi w układzie pokarmowym zachodzi w żołądku i jelicie cienkim. Biodostępność jest często zachwiana w wyniku obecności pierwiastków o działaniu antagonistycznym, np. kadmu, cynku, siarki, molibdenu czy wapnia. Miedź zgromadzona w wątrobie przedostaje się dalej do osocza krwi, skąd może być transportowana do wszystkich komórek organizmu. W osoczu krwi może zostać zdeponowana w kompleksach lub trafia do odpowiednich enzymów, w których pełni rolę kofaktora.

Zarówno transport, jak i metabolizm miedzi podlega kontroli przez 3 główne grupy białek: białka błonowe, metalochaperony i białka o budowie ATP-az.

Miedź – właściwości

Jony miedzi (I) i miedzy (II) wchodzą w skład enzymów, które biorą udział w biokatalizie. Miedź jest podstawowym składnikiem ważnego enzymu o nazwie dysmutaza ponadtlenkowa, który znajduje się w wielu komórkach organizmu, między innymi w krwinkach czerwonych. Niedobór miedzy pogarsza funkcjonowanie tych komórek i utrudnia oddychanie mitochondrialne.

Dodatkowo omawiany pierwiastek warunkuje prawidłowe formowanie kości, a tym samym wzrost i rozwój organizmu, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Do pozostałych jego funkcji zalicza się:

• wpływ na prawidłową czynność układu nerwowego, między innymi poprzez wspieranie prawidłowej  mielinizacji włókien nerwowych i syntezę neuroprzekaźników;
• warunkowanie metabolizmu żelaza i syntezy hemu;
• uczestniczenie w hematopoezie;
• warunkowanie procesu gojenia się ran;
• utrzymywanie integralności i funkcji serca oraz naczyń krwionośnych;
• wspieranie odporności;
• udział w utrzymaniu struktury kreatyny i w syntezie melaniny.

Miedź zalicza się do pierwiastków wykazujących działanie antyoksydacyjne. Oznacza to, że jej obecność w organizmie normalizuje stres oksydacyjny, utrzymując prawidłowy, stosunkowo niski poziom reaktywnych form tlenu. Dzięki temu wpływa korzystnie na samopoczucie, odporność, wygląd i ogólne zdrowie.

Czynność miedzi rozpoczyna się już na poziomie komórkowym, przy najprostszych i najbardziej niezbędnych procesach czy szlakach. To z kolei przekłada się na korzyści czerpane przez wszystkie układy, a więc i przez cały organizm.

Zastosowanie miedzi w przemyśle

Miedź wykorzystuje się między innymi do wytwarzania stopów, np. brązów czy mosiądzów. Produkuje się z niej także przewody elektryczne i blachy. Najnowsze badania wskazują na działanie przeciwbakteryjne tego pierwiastka. To z kolei można wykorzystywać do zwalczania infekcji w domu, pracy czy szpitalach, a nawet w przypadku chorób upraw rolnych.

Spirulina i chlorella Spirulina i chlorella wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym również z metali ciężkich. Ponadto wspiera budowanie naturalnej odporności, odmładzanie organizmu, pomaga w likwidacji zaparć, przyspiesza metabolizm i regenerację uszkodzonych tkanek Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Gwóźdź M., Fischer A., Rogowiec M., Loska K., Analiza zawartości cynku i miedzi w witaminowo-mineralnych suplementach diety w aspekcie bezpieczeństwa ich stosowania, Medycyna Środowiskowa, 2/2018.
2. Skibniewska E., Skibniewski M., Jesion I., Kośla T., Miedź – znaczący mikroelement dla zwierząt, Przegląd Hodowlany, 3/2014.
3. Krzeptowski W., Pierzchała O., Lenartowicz M., Metabolizm miedzi oraz charakterystyka dziedziczonych zespołów chorobowych, na tle niedoboru miedzi, spowodowanych zaburzeniami aktywności białka ATP7A, Problemy Nauk Biologicznych, 3/2014.