Stres oksydacyjny to brak równowagi między tworzeniem reaktywnych form tlenu, a zdolnościami antyoksydacyjnymi organizmu. Przy prawidłowym funkcjonowaniu organizmu miejsce ma względnie stała równowaga pomiędzy powstawaniem wolnych rodników tlenowych, a ich usuwaniem. Wszelkie zaburzenia w tej kwestii prowadzą do licznych konsekwencji zdrowotnych.
Stres oksydacyjny – co to?
W warunkach fizjologicznych, w organizmie każdego człowieka krąży pewna ilość reaktywnych form tlenu. Wbrew pozorom pełnią one bardzo ważne funkcje, takie jak:
- regulacja wielu reakcji biochemicznych;
- udział w produkcji niektórych enzymów i hormonów;
- usuwanie toksyn i związków szkodliwych z ustroju.
Mowa oczywiście o sytuacji, w której ilość reaktywnych form tlenu nie przekracza normy. W dzisiejszych czasach obserwuje się jednak wzrost ich ilości ponad optymalne stężenie. Ustrój nie jest w stanie ich efektywnie neutralizować, czego efektem jest tworzenie się tzw. wewnętrznego stresu, zwanego oksydacyjnym. Innymi słowy, mianem stresu oksydacyjnego nazywamy po prostu wzmożona ilość reaktywnych form tlenu, których nadmiar negatywnie wpływa na stan zdrowia.
Konsekwencje stresu oksydacyjnego
Nasilony lub długo utrzymujący się stres oksydacyjny wykazuje niezwykłą szkodliwość w stosunku do komórek całego organizmu, ponieważ może prowadzić do trwałych zmian w strukturze ważnych biologicznie makrocząsteczek (takich jak DNA, białka, cukry i wiele innych). Zmiany te powodują z kolei zaburzenia ich funkcji biologicznych oraz liczne nieprawidłowości w metabolizmie komórkowym. Konsekwencje stresu oksydacyjnego obejmują przede wszystkim zwiększone ryzyko rozwoju chorób takich jak:
- alergie;
- nowotwory;
- zaburzenia trawienne, w tym niestrawność, zaparcia, biegunki, przewlekłe bóle brzucha;
- miażdżyca;
- nadciśnienie tętnicze;
- cukrzyca typu II;
- otyłość;
- depresja i stany lękowe;
- schorzenia dermatologiczne, w tym atopowe zapalenie skóry, łuszczycowe zapalenie skóry, łojotokowe zapalenie skóry, trądzik;
- przewlekłe choroby jelit, w tym zespół jelita drażliwego;
- upośledzenie odporności, częste infekcje;
- bezsenność;
- niepłodność;
- zaburzenia libido;
- schorzenia neurodegeneracyjne, w tym choroba Parkinsona i choroba Alzheimera;
- upośledzenie pamięci i koncentracji;
- zawał serca;
- udar mózgu.
I wiele innych. Skutki stresu oksydacyjnego widoczne są na każdej płaszczyźnie. Dotyczą zdrowia (wzrost ryzyka wielu chorób), psychiki (odczuwanie zmęczenia, ospałość, stany depresyjne) oraz urody (gromadzenie się tkani tłuszczowej, pogorszenie kondycji skóry, włosów i paznokci). Podaje się wręcz, że stres oksydacyjny jest jednym z poważniejszych czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych.
Jak zmniejszyć stres oksydacyjny?
Najskuteczniejszym sposobem na radzenie sobie ze stresem oksydacyjnym jest unikanie czynników wyzwalających gromadzenie się reaktywnych form tlenku w ustroju. Takimi czynnikami są:
- permanentne niewysypianie się;
- zanieczyszczenie środowiska;
- palenie papierosów;
- nadmierny stres w życiu codziennym;
- niezdrowa dieta, uboga w antyoksydanty;
- przyjmowanie zbyt wielu leków, często bez powodu.
Z kolei najskuteczniejszym sposobem pozbycia się stresu oksydacyjnego, poza zbilansowanym i zrównoważonym stylem życia, są wspomniane antyoksydanty. To różnego rodzaju związki przeciwutleniające, chroniące organizm przed toksycznym oddziaływaniem reaktywnych form tlenu na komórki, tkanki i organy. Dzielimy je na związki endo- i egzogenne. W pierwszej grupie znajdują się przeciwutleniacze:
- enzymatyczne, np. peroksydaza;
- nieenzymatyczne, np. koenzym Q10, karnityna, transferyna.
Z kolei w drugiej grupie znajdują się przeciwutleniacze:
- hydrofilowe, np. selen, witamina C;
- lipofilne – karotenoidy, koenzym Q10, tokoferol;
- pochodzenia roślinnego – antocyjany, flawonoidy.
Ważna jest podaż ich wraz z dietą lub suplementami diety. Przeciwutleniacze występują powszechnie w algach morskich (Spirulina, Chlorella), aceroli, owocach oraz warzywach. Szczególnie rekomenduje się przyjmowanie koenzymu Q10 jako odrębnego suplementu diety.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 naturalny
Koenzym Q10 bioalgi to wysokiej jakości, naturalny suplement diety. Innowacją jest wyjątkowo wysoka biodostępność (wchłanialność). Jest ona aż 500 procent wyższa niż w przypadku jakiegokolwiek, konwencjonalnego koenzymu Q10. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jopkiewicz S., Stres oksydacyjny. Część I. Stres oksydacyjny jako czynnik rozwoju chorób cywilizacyjnych, Medycyna Środowiskowa, 2/2018.
- Kulbacka J., Saczko J., Chwiłkowska A., Stres oksydacyjny w procesach uszkodzenia komórek, Polski Merkuriusz Lekarski, 44/2009.
- Karpińska A., Gromadzka G., Stres oksydacyjny i naturalne mechanizmy antyoksydacyjne – znaczenie w procesie neurodegeneracji. Od mechanizmów molekularnych do strategii terapeutycznych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 67/2013.
- Michalak A., Krzeszowiak J., Markiewicz-Górka I., Starzenie się organizmu a stres oksydacyjny oraz zmniejszona sprawność systemów naprawczych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 68/2014.
