Prolina (nazwa skrótowa Pro lub P) to aminokwas endogenny, czyli taki, który może być produkowany przez organizm człowieka w ilościach wystarczających do pokrycia dziennego zapotrzebowania. Ciekawostką jest, że to drugi (tuż po tyrozynie) aminokwas otrzymany syntetycznie. Jego odpowiednia ilość warunkuje właściwą czynność organizmu, zwłaszcza w kontekście syntezy kolagenu.
Prolina – budowa
Mimo że w przyrodzie opisano ponad 300 różnych aminokwasów, zaledwie 20 spośród nich występuje powszechnie jako składniki białek ssaków. W budowie każdego aminokwasu wyszczególnić można grupę karboksylową, I-rzędową grupę aminową (z wyjątkiem proliny, która ma II-rzędową grupę aminową) i charakterystyczny łańcuch boczny (grupę R) przy atomie węgla alfa. Prolina znacznie wyróżnia się więc spośród wszystkich innych aminokwasów.
Można zatem w skrócie powiedzieć, że prolinę tworzy pięcioczłonowy pierścień pirolidynowy zawierający atom azotu w postaci II-rzędowej grupy aminowej. W punkcie izoelektrycznym (pKi = 6,3) prolina występuje jako jon obojnaczy.
W fizjologicznym pH (około 7,4) grupa karboksylowa jest zdysocjowana, tworząc ujemnie naładowany jon karboksylowy (–COO-). Natomiast grupa aminowa ulega protonowaniu (–NH3+). W białkach niemal wszystkie te grupy aminowe i karboksylowe łączą się ze sobą za pośrednictwem wiązania peptydowego. Dlatego nie są dostępne dla reakcji chemicznej, z wyjątkiem tworzenia wiązań wodorowych. Należy wiedzieć, że to właśnie charakter łańcuchów bocznych ostatecznie decyduje o roli, jaką aminokwas odgrywa w białku.
Prolina – charakterystyka
Prolina to aminokwas endogenny o wzorze sumarycznym C5H9NO2 i masie molowej 115,13 g/mol. Z wyglądu przypomina krystaliczne ciało stałe. Wyróżnia się słodkim smakiem, podobnie jak większość aminokwasów. W mRNA prolinę kodują kodony: CCU, CCC, CCA oraz CCG. Komórki organizmu posiadają szlaki enzymatyczne pozwalające zarówno na biosyntezę proliny, jak i jej katabolizm. Dotychczas opisano 3 szlaki biosyntezy proliny, które opierają się następujących substratach: kwasie glutaminowym, ornitynie i argininie.
Źródła proliny
Jako że organizm człowieka jest w stanie samodzielnie syntezować odpowiednie ilości proliny, nie ma konieczności dostarczania tego aminokwasu wraz z dietą. Jednakże znaleźć go można w wielu produktach spożywczych, np.:
- jajkach;
- mięsie;
- nasionach roślin strączkowych;
- mleku i jego przetworach.
Prolina bywa sprzedawana także jako suplement diety dla sportowców i osób intensywnie trenujących. Warto zaznaczyć, że dodatkową podaż proliny zaleca się wyłącznie osobom o zwiększonym zapotrzebowaniu na nią.
Prolina – wpływ na organizm
Wysoka zawartość proliny występuje w głównym białku tkanki łącznej – kolagenie. Kolagen jest niezbędny do zachowania wytrzymałości i elastyczności struktur takich jak narządy wewnętrzne, naczynia krwionośne, gałki oczne, skóra, stawy czy kości. Aby mógł jednak zostać wyprodukowany, konieczne są odpowiednie ilości omawianego aminokwasu. Warto wiedzieć, że prolina i hydroksyprolina są drugim (po glicynie) budulcem aminokwasowym cząsteczki kolagenu. Szacuje się, że stanowią około 23% jego struktury. Prolina pełni również funkcje ochronne w komórkach, przejawiające się poprzez regulację aktywności enzymów, do których należą katalaza, peroksydaza czy oksydaza polifenolowa. Dodatkowo prolina:
- przyspiesza gojenie się ran i uszkodzeń tkanek;
- zwiększa elastyczność ścian naczyń krwionośnych;
- wspiera kondycję skóry, włosów i paznokci;
- wzmacnia kości i chrząstki;
- zmniejsza ryzyko urazów sportowych;
- odpowiada za wiązanie wody w organizmie, co wiąże się z właściwym nawilżeniem tkanek;
- utrzymuje integralność nabłonka jelit, co wpływa na ogólną odporność organizmu oraz poprawia trawienie;
- normalizuje produkcję cytokin zapalnych;
- zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy.
Udowodniono, że czynność proliny potęguje się w obecności witaminy C (kwasu askorbinowego). Ciekawostką jest, że prolina stanowi istotny składnik nektaru kwiatowego. Badania wykazały, że nektar zawierający wysokie stężenie proliny automatycznie staje się bardziej atrakcyjny dla pszczół. Pszczoły wykorzystują ją jako substrat bioenergetyczny w początkowej fazie lotu.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wróblewski M., Kołodziejska R., Studzińska R., Karczmarska-Wódzka A., Dramiński M., Prolina – pospolity aminokwas wyjątkowy katalizator. Część I. Biosynteza proliny. Wewnątrzcząsteczkowa kondensacja aldolowa, Wiadomości Chemiczne, 67/2013.
- Ferrier D., Biochemia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2018.
- Banaś M., Typy i struktura białka kolagenowego, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej, 73/2009.
