Niedożywienie

Niedożywienie określa stan chorobowy wywołany niedostatecznym spożyciem składników odżywczych, kluczowych do właściwego rozwoju i funkcjonowania organizmu. Przeważnie dochodzi do niego w konsekwencji rozmaitych chorób, choć przyczyną może być też długotrwałe głodzenie lub przewlekły brak apetytu. Zaawansowane niedożywienie wymaga leczenia w warunkach szpitalnych.

Przyczyny niedożywienia

Do niedożywienia może dojść w przebiegu następujących chorób:

• nowotwory, zwłaszcza w trakcie chemioterapii i immunoterapii, jako że metody te wywołują silne nudności i prowadzą do utraty apetytu;
• marskość wątroby;
• zespół złego wchłaniania;
• silne alergie pokarmowe;
• zaawansowane nieswoiste zapalenia jelit, np. choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• przewlekła wysoka gorączka;
• anoreksja;
• bulimia;
• problemy z uzębieniem, co uniemożliwia efektywne gryzienie i żucie;
• utrata czucia smaku, co prowadzi do ograniczenia ilości spożywanych pokarmów;
• celiakia;
• choroby autoimmunologiczne prowadzące do wyniszczenia, w tym stwardnienie zanikowe boczne.

Niedożywienie bywa też konsekwencją długotrwałego unieruchomienia. Jest często obserwowane u seniorów, co stanowi poważny problem geriatryczny XXI wieku.

Konsekwencje niedożywienia

Pełnoobjawowe niedożywienie II i III stopnia poprzedza stan definiowany jako „ryzyko niedożywienia”. Przy ryzyku niedożywienia objawy kliniczne jeszcze się nie ujawniają, a jeśli dojdzie do ich wystąpienia – są nieswoiste. Niedobory pokarmowe u niektórych osób na początku przebiegają w sposób utajony i dlatego przez długi czas mogą zostać nierozpoznane.

W sytuacjach, gdy spożywany pokarm nie dostarcza optymalnej ilości energii i białka, adekwatnie do zapotrzebowania, organizm we własnym zakresie próbuje je pozyskać z rozpadu własnych tkanek (przeważnie mięśni). W efekcie zahamowaniu ulegają procesy naprawcze, jak również tworzenie się nowych komórek w organizmie. Spada masa i siła mięśni, człowiek staje się zmęczony, osłabiony, senny i apatyczny. Zauważyć można także spadek wagi.

Niedożywienie – objawy

Obraz kliniczny niedożywienia może obejmować m.in.:

• pogorszenie gojenia się ran i uszkodzeń skóry;
• pogorszenie kondycji skóry – staje się szorstka, sucha, zniszczona, pojawiają się zmarszczki i bruzdy;
• spadek pojemności wyrzutowej serca wskutek ubytku masy mięśnia sercowego;
• obwodową niewydolność krążenia;
• osłabienie przepływu nerkowego;
• obniżenie produkcji kwasu solnego i niekorzystne zmiany w mikroflorze jelitowej;
• obniżenie temperatury ciała o 1-2 stopnie C, co oddziałuje negatywnie na ogólne zdrowie i samopoczucie;
• znaczny spadek odporności;
• niepłodność, zaburzenia libido i erekcji, zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet.

Objawy mogą być jednak różne i dotyczyć każdego układu organizmu.

Niedożywienie – diagnostyka

Zgodnie z definicją Europejskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego i Metabolizmu minimalne kryteria rozpoznania niedożywienia to: wskaźnik masy ciała (BMI) poniżej 18,5 kg/m2 bądź niezamierzona utrata masy ciała (powyżej 10% zwykłej masy ciała w nieokreślonym czasie lub powyżej 5% w ciągu 3 miesięcy) w połączeniu z przynajmniej 1 z następujących wskaźników:

• obniżony wskaźnik BMI (poniżej 20 kg/m2 u osób młodszych i poniżej 22 kg/m2 u osób powyżej 70. roku życia);
• niska beztłuszczowa masa ciała poniżej 15 kg/m2 u kobiet i poniżej 17 kg/m2 u mężczyzn.

Aby ocenić stopień niedożywienia, należy dodatkowo przeprowadzić szczegółowe badania krwi i moczu. Jeśli istnieją przesłanki, że wskutek niedożywienia doszło do upośledzenia czynności określonych narządów wewnętrznych, powinno się także wykonać ich badania obrazowe.

Niedożywienie – leczenie

Leczenie zależy w dużej mierze od przyczyn niedożywienia. W pierwszej kolejności należy ustabilizować lub wyleczyć chorobę podstawową. Przy braku przeszkód w spożywaniu pokarmów (przyjmowaniu ich drogą doustną) rekomenduje się ustalenie diety z produktów naturalnych, czyli diety łatwostrawnej, bogatobiałkowej, bogatoenergetycznej. Jeśli natomiast możliwość spożywania pokarmów jest obniżona, wskazane jest zastosowanie doustnych suplementów diety pokarmowych (tzw. diet przemysłowych) jako uzupełnienie diety z produktów naturalnych. W skrajnych przypadkach, gdy nie ma możliwości odżywienia pacjenta podanymi metodami, żywność podawana jest drogą inną niż doustna (np. przez zgłębnik do żołądka/jelita cienkiego lub dożylnie).

	Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej...
	Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Zmarzły A., Leczenie niedożywienia w opiece ambulatoryjnej – doustna żywność medyczna, Lekarz POZ, 2/2019.
2. Ostrowska J., Jeznach-Steinhagen A., Niedożywienie szpitalne. Metody oceny stanu odżywienia, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2017.
3. Biernat J., Wyka J., Stan odżywienia w aspekcie stanu zdrowia, Nowiny Lekarskie, 3/2011.