Cytokiny

Cytokiny to specyficzne białka produkowane przez krwinki białe (leukocyty), pełniące niezwykle istotne funkcje w utrzymaniu odporności i w reakcjach immunologicznych ustroju. Bodźcem do ich syntezy jest kontakt z antygenami, które aktywują leukocyty. Poza wspieraniem odporności, cytokiny spełniają jednak nieco więcej funkcji.

Cytokiny a cytokininy

Mimo podobnie brzmiącej nazwy to dwie zupełnie różne grupy związków. Mówiąc w skrócie, cytokiny to białka pobudzające inne komórki układu immunologicznego do określonych, pożądanych reakcji, podczas gdy cytokininami nazywamy związki organiczne powszechnie występujące w świecie roślin. Stanowią jedną z głównych grup hormonów roślinnych stymulujących procesy anaboliczne oraz wzrost i podziały komórek.

Cytokiny – charakterystyka

Do produkcji cytokin dochodzi w momencie kontaktu komórek posiadających tą zdolność z antygenami, czyli czynnikami wywołującymi odpowiedź immunologiczną. Najważniejszymi komórkami mającymi zdolność produkcji cytokin są:

• limfocyty – wyróżniamy limfocyty T, limfocyty B i komórki NK, a każda z tych grup spełnia inne zadania. Szczególnie istotne są limfocyty B, które mają zdolność produkcji przeciwciał;
• makrofagi – są komórkami pochodzącymi od prekursorów monocytów krwi. Nazywane również komórkami żernymi, mają zdolność do przeprowadzania w organizmie człowieka procesów fagocytozy;
• monocyty – makrofagi, zanim jeszcze zdążą przejść do tkanek obwodowych. Spełniają podobne role, ale krążąc we krwi.

Cytokiny są syntezowane w mniejszych ilościach także przez komórki śródbłonka, gleju, neurony i inne. Oddziałują na komórki poprzez odpowiednie receptory powierzchniowe, które przekazują sygnał do wnętrza komórki. W rzeczywistości cytokiny to niezwykle szeroka grupa białek, wśród których najważniejszymi i najlepiej poznanymi są:

• interferony;
• interleukiny;
• czynniki stymulujące tworzenie kolonii;
• czynniki wzrostu.

To przekaźniki chemiczne odpowiadające za liczne reakcje na poziomie komórkowym. Rodzajów cytokin jest wiele.

Cytokiny a hormony

Cytokiny, w przeciwieństwie do hormonów, nie są wydzielane przez wyspecjalizowane komórki nabłonkowe – każda komórka jądrzasta może je wydzielać w określonym etapie swojego życia. Ponadto cytokiny powstają na żądanie, podczas gdy hormony peptydowe są produkowane z wyprzedzeniem i przechowywane w komórkach gruczołowych do momentu, aż staną się potrzebne.

Cytokiny – funkcje

Mówiąc w skrócie, funkcje cytokin obejmują uczestnictwo w procesach proliferacji, różnicowania, migracji i apoptozy komórek. Są regulatorami reakcji odpornościowych i zapalnych, procesów rozwoju, regeneracji i utrzymania homeostazy tkanek. Warto jednak nieco bliżej poznać interleukiny i zrozumieć, jak zróżnicowana jest to grupa związków. Interleukiny oznacza się cyframi arabskimi, a funkcje poszczególnych interleukin prezentują się następująco:

• 1 – aktywuje limfocyty T i makrofagi, odpowiada za wywołanie stanu zapalnego;
• 2 – aktywuje limfocyty i komórki NK;
• 4 – aktywuje limfocyty i monocyty. Odgrywa kluczową rolę w uwrażliwianiu komórek tucznych;
• 5 – różnicuje eozynofile;
• 6 – aktywuje limfocyty, różnicuje limfocyty B i stymuluje syntezę białek ostrej fazy;
• 8 – odpowiada za chemotaksję neutrofili, bazofili i limfocytów T;
• 11 – stymuluje wytwarzanie białek ostrej fazy. Stosuje się ją celem zmniejszania trombocytopenii spowodowanej chemioterapią nowotworów złośliwych.

Odpowiednia ilość cytokin w organizmie człowieka jest kluczowa. Udowodniono, że łagodzi ból stawów, likwiduje infekcje i zakażenia w organizmie, reguluje cały układ odpornościowy oraz umożliwia łagodniejsze przejście rozmaitych schorzeń. Jednakże nadmierna ilość cytokin wywołuje działanie niepożądane, podobnie jak ma to miejsce z każdym innym związkiem czy substancją. Nadmiar cytokin w ustroju nasila ból i stany zapalne, a także znacznie zwiększa ryzyko nowotworów.

Acerola organiczna Suplement diety Acerola to przede wszystkim źródło naturalnej witaminy C. Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, przyczynia się do zmniejszenia zmęczenia i znużenia, pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Czerpak R., Piotrowska A., Cytokininy, ich struktura, metabolizm i aktywność biologiczna, Problemy Nauk Biologicznych, 2-3/2003.
2. Robak T., Cytokiny stosowane jako leki, Alergia Astma Immunologia, 1/1996.
3. Chechlińska M., Rola cytokin w procesach nowotworzenia, Journal of Oncology, 53/2003.
4. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
5. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
6. Chechlińska M., Rola cytokin w procesach nowotworzenia, Journal of Oncology, 53/2003.