Hormony

Hormony to substancje wydzielane przez odpowiednie komórki lub grupę komórek do krwi, a następnie transportowane do tkanek docelowych. Działają już w niskich stężeniach, wywierając wszechstronny wpływ na organizm człowieka. Mogą brać udział w homeostazie, warunkują wzrost i rozwój, odpowiadają za sen i metabolizm oraz wiele więcej.

Hormony – charakterystyka

Większość komunikacji odległej między komórkami organizmu odbywa się przez układ nerwowy lub układ endokrynny. Układ endokrynny komunikuje się za pomocą hormonów, sygnałów chemicznych wydzielanych do krwi i rozprowadzanych po całym organizmie przez układ krążenia. Hormony kontaktują się natomiast z większością komórek organizmu, ale tylko te posiadające receptory są komórkami docelowymi dla oddziaływania hormonalnego.

Hormony wydzielane są przez komórki odpowiednich narządów dokrewnych, tworzących połączony ze sobą układ dokrewny (układ endokrynny, wewnątrzwydzielniczy). Utrzymuje on w równowadze wewnętrzne środowisko każdego organizmu. Gruczoły dokrewne są silnie ukrwione i pozbawione własnych przewodów wyprowadzających, dlatego hormony trafiają bezpośrednio do krwi. Do najważniejszych narządów wewnątrzwydzielniczych zaliczamy m.in.:

• podwzgórze;
• przysadkę mózgową;
• szyszynkę;
• tarczycę wraz z przytarczycami;
• nadnercza;
• grasicę;
• jajniki u kobiet i jądra u mężczyzn;
• nadnercza;
• trzustkę.

Hormony są wydzielane do krwi przez gruczoły dokrewne niemal przez cały czas. W efekcie tego we krwi w tym samym czasie znajduje się wiele różnych hormonów. Mogą jednocześnie oddziaływać na jeden lub wiele narządów i regulować przebieg jednego lub kilku szlaków fizjologicznych.

Podział hormonów

Wyróżniamy hormony:

• klasyczne – produkowane przez wyspecjalizowane gruczoły, działające na długich dystansach. Są transportowane wraz z krwią przy pomocy wyspecjalizowanych białek;
• lokalne – produkowane przez tkanki lub pojedyncze komórki, działają na krótkich dystansach, docelowo w miejscu swojej produkcji;
• rozpuszczalne w wodzie – np. pochodne aminokwasów, opioidy endogenne, hormony przysadki i hormony podwzgórza, cytokiny;
• rozpuszczalne w tłuszczach – np. steroidy, hormony tarczycy, witamina D;
• białkowe i peptydowe – receptory błonowe związane z białkami G (np. glukagon);
• steroidowe – działają poprzez receptory cytozolowe (np. testosteron, kortyzol).

Hormony mogą również być podzielone ze względu na swoje działanie (hamujące lub uwalniające).

Funkcje hormonów

Rola hormonów polega głównie na inicjacji i kontroli niemal wszystkich procesów metabolicznych zachodzących w organizmie. Działają ogólnoustrojowo lub lokalnie, a ich odpowiednie stężenie warunkuje utrzymanie zdrowia i dobrego samopoczucia. Przykłady funkcji wybranych hormonów:

• wazopresyna – powoduje resorpcję wody w kanalikach nerkowych, w efekcie czego utrzymuje odpowiednie ciśnienie osmotyczne krwi i płynów ustrojowych;
• oksytocyna – umożliwia transport nasienia do jajowodów, stymuluje skurcze macicy ułatwiając poród oraz pobudza laktację;
• somatotropina – reguluje metabolizm węglowodanów i tłuszczów, pobudza czynność wątroby, odpowiada za wzrost organizmu i regenerację tkanek;
• melatonina – reguluje rytm snu i czuwania, przeciwdziała depresji;
• tyroksyna i trójjodotyronina – regulują metabolizm, pobudzają wzrost fizyczny i rozwój umysłowy;
• kalcytonina – reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową;
• adrenalina i noradrenalina – regulują metabolizm węglowodanów, pobudzają i hamują czynność układu nerwowego;
• insulina – obniża stężenie glukozy we krwi;
• estrogeny – odpowiadają za rozwój cech płciowych.

W organizmie człowieka każdego dnia produkowane są setki różnych hormonów, a upośledzona synteza już jednego z nich negatywnie oddziałuje na zdrowie i czynność całego ustroju. Diagnostyką i leczeniem problemów hormonalnych zajmuje się lekarz endokrynolog. Poziom hormonów można ocenić na podstawie badania krwi.

Spirulina i chlorella Spirulina i chlorella wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym również z metali ciężkich. Ponadto wspiera budowanie naturalnej odporności, odmładzanie organizmu, pomaga w likwidacji zaparć, przyspiesza metabolizm i regenerację uszkodzonych tkanek Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
2. Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
3. Zgliczyński W., Wielka interna – endokrynologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2020.