Hormony steroidowe to związki pełniące kluczową rolę zarówno w organizmie mężczyzny, jak i kobiety. Wyróżniają się tym, że do ich powstania niezbędny jest cholesterol. Podstawową funkcją tego typu hormonów jest inicjacja i kontrola rozwoju płciowego. Funkcji tych jest jednak znacznie więcej.
Hormony steroidowe – rodzaje
Zgodnie z najnowszymi danymi, w organizmie człowieka znajduje się kilkadziesiąt różnych hormonów steroidowych. Najważniejszymi i mającymi największe znaczenie dla zdrowia i fizjologii są jednak:
- żeńskie hormony płciowe – progesteron, estrogeny;
- męskie hormony płciowe – androgeny, przede wszystkim testosteron;
- kortykosteroidy (glikokortykosteroidy i mineralokortykosteroidy) – m.in. kortyzon, aldosteron;
- LH i FSH (hormony: luteinizujący i folikulotropowy).
Do grona hormonów steroidowych należy zaliczyć również witaminę D, której popularność w ostatnich latach znacznie wzrosła.
Charakterystyka hormonów steroidowych
Hormony steroidowe produkowane i wydzielane są głównie przez korę nadnerczy oraz gonady (jajniki i jądra). W przypadku kobiet niektóre z nich mogą być syntezowane przez łożysko. Co istotne i charakterystyczne dla hormonów steroidowych, nie są one magazynowane w komórkach, ponieważ są związkami lipofilnymi (rozpuszczalnymi w tłuszczach). Synteza odbywa się na bieżąco, przy zapotrzebowaniu organizmu. Receptory dla tego typu hormonów lokalizują się głównie w cytoplazmie i jądrze komórkowym.
Hormony steroidowe – funkcje
Najważniejsze funkcje kluczowych hormonów steroidowych:
- progesteron – warunkuje zapłodnienie, wpływa na rozrost błony śluzowej macicy, a po zapłodnieniu odpowiada za utrzymanie ciąży. Dodatkowo rozluźnia mięśnie gładkie i wpływa na ilość hormonów płciowych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn;
- estrogeny – warunkują rozwój II-rzędowych i III-rzędowych cech płciowych (zwłaszcza u kobiet), stymulują wydzielanie hormonu LH oraz pomagają utrzymać ciążę. Dzięki nim dojrzewają plemniki. Wykazano, że estrogeny mają zdolność hamowania wzrostu komórek rakowych;
- androgeny – odpowiadają za rozwój II-rzędowych i III-rzędowych cech płciowych (zwłaszcza u mężczyzn), warunkują procesy spermatogenezy oraz regulują metabolizm. Ponadto inicjują rozwój płciowy u dziewczynek. Ich wysoki poziom zwiększa libido;
- mineralokortykoidy – regulują transport jonów w cewkach nerkowych, powodują retencję sodu i chloru oraz wydalanie potasu, stabilizują ciśnienie tętnicze krwi oraz wspierają czynność całego układu sercowo-naczyniowego;
- glikokortykoidy – biorą udział w adaptacji do sytuacji stresowych, zmniejszają stany zapalne w organizmie, wpływają na czynność niemal wszystkich układów ustroju (zwłaszcza układ nerwowy i układ odpornościowy);
- LH (lutropina) – stymuluje żeński i męski rozwój płciowy, jest niezbędny do podtrzymania ciąży i nadzoruje produkcję estrogenów oraz progesteronu. U mężczyzn pobudza komórki Leydiga do produkcji testosteronu;
- FSH (hormon folikulotropowy) – pobudza jajniki do produkcji estrogenów, odpowiada za czynność jąder u mężczyzn. To właśnie hormon folikulotropowy wpływa na zmiany zachodzące w organizmie kobiety, zgodne z fazą cyklu miesiączkowego;
- Witamina D – odpowiada za kształtowanie się zębów i kości, chroni przed krzywicą i osteoporozą oraz zwiększa gęstość mineralną kości. Dodatkowo zwiększa odporność, poprawia samopoczucie i chroni przed chorobami cywilizacyjnymi.
Poziom poszczególnych hormonów steroidowych można szybko określić na podstawie badania krwi. Niekorzystnym zjawiskiem jest zarówno zbyt niski ich poziom (co może opóźniać lub całkowicie hamować dojrzewanie płciowe, powodować niepłodność i depresję), jak i zbyt wysoki (co może prowadzić do występowania męskich cech płciowych u kobiet, niepłodności u obu płci oraz zwiększenia ryzyka chorób przewlekłych).
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 naturalny
Koenzym Q10 bioalgi to wysokiej jakości, naturalny suplement diety. Innowacją jest wyjątkowo wysoka biodostępność (wchłanialność). Jest ona aż 500 procent wyższa niż w przypadku jakiegokolwiek, konwencjonalnego koenzymu Q10. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Woźniak B., Hormony steroidowe – charakterystyka, zastosowanie, pozostałości w żywności pochodzenia zwierzęcego, Medycyna Weterynaryjna, 3/2010.
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
