Insulina jest polipeptydem składającym się z 2 łańcuchów aminokwasów połączonych ze sobą mostkami dwusiarczkowymi. To anaboliczny hormon peptydowy o działaniu ogólnoustrojowym, wpływający głównie na metabolizm węglowodanów, lipidów i białek. Odpowiada za kontrolę glikemii, zatem jego błędne wytwarzanie będzie skutkować rozwojem cukrzycy.
Insulina – charakterystyka
Część wewnątrzwydzielniczą trzustki tworzą komórki składające się na większe skupiska, tworzące tzw. wyspy Langerhansa. Stanowią do 2% masy całego narządu. Występują w nich 4 typy komórek:
- A – wydzielają glukagon;
- B – wydzielają insulinę;
- D – wydzielają somatostatynę;
- E – wydzielają polipeptyd trzustkowy.
Aż 75% wszystkich tych komórek stanowią komórki B (beta), syntezujące jeden z ważniejszych hormonów w ludzkim ciele, czyli insulinę. Jej prekursorem jest proinsulina zbudowana z 2 łańcuchów (A i B) połączonych peptydem C. Insulina powstaje w siateczce śródplazmatycznej szorstkiej, po czym jest transportowana do aparatu Golgiego, gdzie zostaje upakowana do ziarnistości. Przy udziale mikrotubul ziarnistości te przesuwają się powoli w kierunku błony komórkowej i są uwalniane na zewnątrz na drodze egzocytozy.
Czas półtrwania insuliny w krwiobiegu wynosi 5 minut, a głównym czynnikiem regulującym jej wydzielanie jest zmiana stężenia glukozy we krwi. Wzrost stężenia glukozy zwiększa, zaś spadek zmniejsza wydzielanie insuliny. Syntezę i wydzielanie insuliny zwiększają ponadto niektóre aminokwasy (arginina, leucyna) oraz hormony przewodu pokarmowego (gastryna, sekretyna, CCK). Także pobudzenie nerwu błędnego nasila syntezę insuliny.
Działanie insuliny na organizm człowieka
Skutki działania insuliny można podzielić na szybkie, pośrednie i późne. Szybkim jest zwiększony transport glukozy, aminokwasów, jonów potasu do wnętrza komórek wrażliwych na insulinę. Działaniami pośrednimi są stymulacja syntezy białek, hamowanie rozpadu białek oraz aktywacja syntezy glikogenu, z kolei działaniem późnym jest zwiększenie ilości mRNA dla enzymów odpowiedzialnych za lipogenezę. Opisując wszystko bardziej szczegółowo, insulina zwiększa:
- pobieranie glukozy;
- syntezę kwasów tłuszczowych;
- syntezę fosforanów glicerolu;
- odkładanie trójglicerydów;
- wychwyt jonów potasu;
- syntezę glikogenu;
- wychwyt aminokwasów przez tkankę mięśniową.
Ponadto nasila wzrost wszystkich komórek oraz zmniejsza ketogenezę. Osoby z cukrzycą wykazują różnego rodzaju problemy zdrowotne, które mogą dotyczyć niemal wszystkich układów organizmu.
Niedobór insuliny
Niedobór insuliny lub zmniejszenie wrażliwości tkanek na ten hormon to bardzo poważne problemy zdrowotne, które mogą dotyczyć każdego człowieka bez względu na wiek. Prowadzą do rozwoju ciężkich zaburzeń metabolicznych, które nazwano cukrzycą. Objawami takiego stanu są między innymi:
- nadmierna senność i zmęczenie;
- zaburzenia koncentracji;
- brak energii;
- obniżenie nastroju i złe samopoczucie;
- przyrost tkanki tłuszczowej zwłaszcza w obrębie brzucha;
- wzrost apetytu i napady wilczego głodu;
- problemy dermatologiczne;
- nadciśnienie tętnicze.
Poważnymi konsekwencjami nieustabilizowanej, źle leczonej cukrzycy są m.in. retinopatia cukrzycowa, stopa cukrzycowa, znaczny spadek odporności oraz zaburzenie przemian węglowodanów, lipidów i białek. To zaś może doprowadzić nawet do uszkodzenia nerek, układu nerwowego, serca i naczyń krwionośnych.
Nadmiar insuliny
Nadmierna produkcja insuliny powoduje obniżenie stężenia glukozy we krwi. Rozwija się hipoglikemia, która może powodować zaburzenia czynności mózgu, prowadząc nawet do utraty przytomności. Wywołuje również silne pobudzenie współczulnego układu nerwowego. Właśnie dlatego tak istotna jest równowaga między stężeniem glukozy a insuliny w organizmie człowieka.
Insulina – normy
Prawidłowe stężenie insuliny w organizmie zdrowego człowieka ustaliło Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Bada się je na czczo, a wynik powinien wynosić maksymalnie 10 mU/ml. Na podstawie badania krwi można ustalić między innymi rodzaj cukrzycy. Niski poziom insuliny będzie świadczył o typie 1, zaś wysoki poziom wskazuje raczej na typ 2. Należy przy tym pamiętać, że zaburzenia stężenia insuliny nie zawsze utożsamiają się z cukrzycą. Podwyższony poziom insuliny może wskazywać na otyłość, akromegalię czy nadczynność tarczycy. Wspólnie z poziomem insuliny warto badać glukozę. Diagnostyką i leczeniem cukrzycy zajmuje się lekarz diabetolog.
Polecane produkty:
Spirulina i chlorella
Spirulina i chlorella wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym również z metali ciężkich. Ponadto wspiera budowanie naturalnej odporności, odmładzanie organizmu, pomaga w likwidacji zaparć, przyspiesza metabolizm i regenerację uszkodzonych tkanek Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Silverthorn D., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.