Estrogeny to grupa hormonów płciowych, do których zalicza się 3 główne postacie: estron (E1), estradiol (E2) i estriol (E3), jak również estrogen wytwarzany tylko w czasie ciąży – estetrol (E4). Choć potocznie nazywa się je hormonami żeńskimi (kluczową rolę odgrywają w organizmie kobiet), są niezbędne także w przypadku mężczyzn, ponieważ ich niedobór w jądrach może powodować bezpłodność.
Estrogeny – charakterystyka
Estrogeny to hormony steroidowe, ponieważ do ich produkcji niezbędny jest cholesterol. W organizmach kobiecych synteza odbywa się przede wszystkim w jajnikach, ale w mniejszym stopniu zachodzi także w kościach, mózgu, tkance tłuszczowej i łożysku (podczas ciąży). U mężczyzn produkcja odbywa się w mózgu, tkance tłuszczowej i mosznie. Bez względu na płeć naturalną syntezą estrogenów steruje mózg. Prawidłowe stężenie estrogenów u kobiet prezentuje się następująco.
Estron:
- okres rozrodczy: 17-200 ng/l;
- okres pomenopauzalny: 7-40 ng/l.
Estradiol:
- faza folikularna: 30-120 ng/l (110-440 pmol/l);
- owulacja: 130-370 ng/l (477-1358 pmol/l);
- faza lutealna: 70-250 ng/l (257-917 pmol/l).
Estriol:
- optymalna wysokość nie powinna przekraczać 80 ng/l. Z kolei u zdrowych mężczyzn prawidłowy poziom estradiolu wynosi od 29 do 132 pmol/l.
Estrogeny – funkcje
Estrogeny odpowiadają za rozwój narządów płciowych kobiet: sromu, pochwy, macicy, łechtaczki, jajowodów i jajników. Są niezbędne w prawidłowym kształtowaniu się II-rzędowych i III-rzędowych cech płciowych żeńskich, takich jak:
- rozwój macicy;
- powiększenie gruczołu piersiowego;
- zmiana zabarwienia warg sromowych na ciemniejsze;
- przybranie określonych, specyficznych proporcji budowy ciała (szerokie biodra i wąskie ramiona);
- wysoka barwa głosu;
- brak nadmiernego owłosienia, np. na twarzy czy klatce piersiowej.
Estrogeny (wspólnie z progesteronem) regulują cykl miesiączkowy oraz angażują się w utrzymanie ciąży. To właśnie dzięki nim tkanka tłuszczowa rozkłada się po kobiecym ciele w charakterystyczny sposób, głównie w okolicy pośladków i ud. Właściwy poziom estrogenów pozwala na:
- utrzymanie wysokiego libido;
- regulację stanu emocjonalnego kobiet;
- uczestnictwo w procesach metabolizmu tkanki kostnej (przy spadku poziomu estrogenów wzrasta ryzyko osteoporozy);
- wspomaganie przemian węglowodanowych;
- zwiększanie ruchliwości jajowodów;
- poprawę wrażliwość macicy na oksytocynę.
W przypadku kobiet ciężarnych poziom estrogenów zaczyna wzrastać już w okolicach 8. tygodnia ciąży. Hormon ten warunkuje właściwy rozwój płodu i utrzymanie ciąży, jak również przyczynia się do rozwoju kanalików mlecznych w piersiach.
Estrogeny u mężczyzn
W przypadku mężczyzn estrogeny odpowiadają głównie za wzrost organizmu oraz procesy metabolizmu tkanki kostnej. Mogą wpływać na ruchliwość plemników, a więc i na ogólną płodność. Im niższy poziom estrogenów, tym plemniki są mniej ruchliwe, a więc trudniej o zapłodnienie komórki jajowej. Niedawno udowodniono także, że estrogeny wpływają na emocje i zachowanie mężczyzn.
Nieprawidłowy poziom estrogenów
Zbyt wysoki poziom estrogenów u kobiet jest charakterystyczny dla stanów chorobowych takich jak marskość wątroby, guzy jajnika czy guzy nadnerczy. Natomiast niedostateczna ilość estrogenów może pojawiać się w przebiegu menopauzy, infekcji, anoreksji i innych zaburzeń odżywiania, nowotworów, chorób autoimmunologicznych, oraz zespołu policystycznych jajników.
Jeśli podwyższony poziom estrogenów diagnozuje się u mężczyzn, należy wykluczyć choroby takie jak: niedoczynność tarczycy, nowotwory, choroby wątroby i choroby nerek. Konsekwencją tego zjawiska jest ginekomastia, czyli powiększenie piersi. Może także dojść do zaniku cech płciowych męskich, np. przerzedzenie zarostu czy utrata kształtów sylwetki tak typowych dla mężczyzny. Z kolei zbyt niski poziom estrogenów u mężczyzn może wynikać z guzów przysadki, niedożywienia, defektów w syntezie androgenów, stanów zapalnych jąder czy zespołu feminizacji jąder.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 naturalny
Koenzym Q10 bioalgi to wysokiej jakości, naturalny suplement diety. Innowacją jest wyjątkowo wysoka biodostępność (wchłanialność). Jest ona aż 500 procent wyższa niż w przypadku jakiegokolwiek, konwencjonalnego koenzymu Q10. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018.
- Stemlaszyk A., Domagała J., Dworacka M., Znaczenie składu hormonalnych środków antykoncepcyjnych dla ich skuteczności i tolerancji, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2017.
- Górski J., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Zegarska B., Woźniak M., Wpływ estrogenu na zmiany zachodzące w skórze, Przegląd Menopauzalny, 4/2007.
- Maciszek M., Być kobietą, być kobietą – wpływ estrogenów na funkcjonowanie układu odpornościowego, Wszechświat, 12/2016.
