Estrogeny

Estrogeny to grupa hormonów płciowych, do których zalicza się 3 główne postacie: estron (E1), estradiol (E2) i estriol (E3), jak również estrogen wytwarzany tylko w czasie ciąży – estetrol (E4). Choć potocznie nazywa się je hormonami żeńskimi (kluczową rolę odgrywają w organizmie kobiet), są niezbędne także w przypadku mężczyzn, ponieważ ich niedobór w jądrach może powodować bezpłodność.

Estrogeny

Estrogeny – charakterystyka

Estrogeny to hormony steroidowe, ponieważ do ich produkcji niezbędny jest cholesterol. W organizmach kobiecych synteza odbywa się przede wszystkim w jajnikach, ale w mniejszym stopniu zachodzi także w kościach, mózgu, tkance tłuszczowej i łożysku (podczas ciąży). U mężczyzn produkcja odbywa się w mózgu, tkance tłuszczowej i mosznie. Bez względu na płeć naturalną syntezą estrogenów steruje mózg. Prawidłowe stężenie estrogenów u kobiet prezentuje się następująco.

Estron:

  • okres rozrodczy: 17-200 ng/l;
  • okres pomenopauzalny: 7-40 ng/l.

Estradiol:

  • faza folikularna: 30-120 ng/l (110-440 pmol/l);
  • owulacja: 130-370 ng/l (477-1358 pmol/l);
  • faza lutealna: 70-250 ng/l (257-917 pmol/l).

Estriol:

  • optymalna wysokość nie powinna przekraczać 80 ng/l. Z kolei u zdrowych mężczyzn prawidłowy poziom estradiolu wynosi od 29 do 132 pmol/l.

Estrogeny – funkcje

Estrogeny odpowiadają za rozwój narządów płciowych kobiet: sromu, pochwy, macicy, łechtaczki, jajowodów i jajników. Są niezbędne w prawidłowym kształtowaniu się II-rzędowych i III-rzędowych cech płciowych żeńskich, takich jak:

  • rozwój macicy;
  • powiększenie gruczołu piersiowego;
  • zmiana zabarwienia warg sromowych na ciemniejsze;
  • przybranie określonych, specyficznych proporcji budowy ciała (szerokie biodra i wąskie ramiona);
  • wysoka barwa głosu;
  • brak nadmiernego owłosienia, np. na twarzy czy klatce piersiowej.

Estrogeny (wspólnie z progesteronem) regulują cykl miesiączkowy oraz angażują się w utrzymanie ciąży. To właśnie dzięki nim tkanka tłuszczowa rozkłada się po kobiecym ciele w charakterystyczny sposób, głównie w okolicy pośladków i ud. Właściwy poziom estrogenów pozwala na:

  • utrzymanie wysokiego libido;
  • regulację stanu emocjonalnego kobiet;
  • uczestnictwo w procesach metabolizmu tkanki kostnej (przy spadku poziomu estrogenów wzrasta ryzyko osteoporozy);
  • wspomaganie przemian węglowodanowych;
  • zwiększanie ruchliwości jajowodów;
  • poprawę wrażliwość macicy na oksytocynę.

W przypadku kobiet ciężarnych poziom estrogenów zaczyna wzrastać już w okolicach 8. tygodnia ciąży. Hormon ten warunkuje właściwy rozwój płodu i utrzymanie ciąży, jak również przyczynia się do rozwoju kanalików mlecznych w piersiach.

Estrogeny u mężczyzn

W przypadku mężczyzn estrogeny odpowiadają głównie za wzrost organizmu oraz procesy metabolizmu tkanki kostnej. Mogą wpływać na ruchliwość plemników, a więc i na ogólną płodność. Im niższy poziom estrogenów, tym plemniki są mniej ruchliwe, a więc trudniej o zapłodnienie komórki jajowej. Niedawno udowodniono także, że estrogeny wpływają na emocje i zachowanie mężczyzn.

Nieprawidłowy poziom estrogenów

Zbyt wysoki poziom estrogenów u kobiet jest charakterystyczny dla stanów chorobowych takich jak marskość wątroby, guzy jajnika czy guzy nadnerczy. Natomiast niedostateczna ilość estrogenów może pojawiać się w przebiegu menopauzy, infekcji, anoreksji i innych zaburzeń odżywiania, nowotworów, chorób autoimmunologicznych, oraz zespołu policystycznych jajników.

Jeśli podwyższony poziom estrogenów diagnozuje się u mężczyzn, należy wykluczyć choroby takie jak: niedoczynność tarczycy, nowotwory, choroby wątroby i choroby nerek. Konsekwencją tego zjawiska jest ginekomastia, czyli powiększenie piersi. Może także dojść do zaniku cech płciowych męskich, np. przerzedzenie zarostu czy utrata kształtów sylwetki tak typowych dla mężczyzny. Z kolei zbyt niski poziom estrogenów u mężczyzn może wynikać z guzów przysadki, niedożywienia, defektów w syntezie androgenów, stanów zapalnych jąder czy zespołu feminizacji jąder.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018.
  2. Stemlaszyk A., Domagała J., Dworacka M., Znaczenie składu hormonalnych środków antykoncepcyjnych dla ich skuteczności i tolerancji, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2017.
  3. Górski J., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
  4. Zegarska B., Woźniak M., Wpływ estrogenu na zmiany zachodzące w skórze, Przegląd Menopauzalny, 4/2007.
  5. Maciszek M., Być kobietą, być kobietą – wpływ estrogenów na funkcjonowanie układu odpornościowego, Wszechświat, 12/2016.

Może Cię zainteresować

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *