Estrogeny

Estrogeny to grupa hormonów płciowych, do których zalicza się 3 główne postacie: estron (E1), estradiol (E2) i estriol (E3), jak również estrogen wytwarzany tylko w czasie ciąży – estetrol (E4). Choć potocznie nazywa się je hormonami żeńskimi (kluczową rolę odgrywają w organizmie kobiet), są niezbędne także w przypadku mężczyzn, ponieważ ich niedobór w jądrach może powodować bezpłodność.

Estrogeny – charakterystyka

Estrogeny to hormony steroidowe, ponieważ do ich produkcji niezbędny jest cholesterol. W organizmach kobiecych synteza odbywa się przede wszystkim w jajnikach, ale w mniejszym stopniu zachodzi także w kościach, mózgu, tkance tłuszczowej i łożysku (podczas ciąży). U mężczyzn produkcja odbywa się w mózgu, tkance tłuszczowej i mosznie. Bez względu na płeć naturalną syntezą estrogenów steruje mózg. Prawidłowe stężenie estrogenów u kobiet prezentuje się następująco.

Estron:

• okres rozrodczy: 17-200 ng/l;
• okres pomenopauzalny: 7-40 ng/l.

Estradiol:

• faza folikularna: 30-120 ng/l (110-440 pmol/l);
• owulacja: 130-370 ng/l (477-1358 pmol/l);
• faza lutealna: 70-250 ng/l (257-917 pmol/l).

Estriol:

• optymalna wysokość nie powinna przekraczać 80 ng/l. Z kolei u zdrowych mężczyzn prawidłowy poziom estradiolu wynosi od 29 do 132 pmol/l.

Estrogeny – funkcje

Estrogeny odpowiadają za rozwój narządów płciowych kobiet: sromu, pochwy, macicy, łechtaczki, jajowodów i jajników. Są niezbędne w prawidłowym kształtowaniu się II-rzędowych i III-rzędowych cech płciowych żeńskich, takich jak:

• rozwój macicy;
• powiększenie gruczołu piersiowego;
• zmiana zabarwienia warg sromowych na ciemniejsze;
• przybranie określonych, specyficznych proporcji budowy ciała (szerokie biodra i wąskie ramiona);
• wysoka barwa głosu;
• brak nadmiernego owłosienia, np. na twarzy czy klatce piersiowej.

Estrogeny (wspólnie z progesteronem) regulują cykl miesiączkowy oraz angażują się w utrzymanie ciąży. To właśnie dzięki nim tkanka tłuszczowa rozkłada się po kobiecym ciele w charakterystyczny sposób, głównie w okolicy pośladków i ud. Właściwy poziom estrogenów pozwala na:

• utrzymanie wysokiego libido;
• regulację stanu emocjonalnego kobiet;
• uczestnictwo w procesach metabolizmu tkanki kostnej (przy spadku poziomu estrogenów wzrasta ryzyko osteoporozy);
• wspomaganie przemian węglowodanowych;
• zwiększanie ruchliwości jajowodów;
• poprawę wrażliwość macicy na oksytocynę.

W przypadku kobiet ciężarnych poziom estrogenów zaczyna wzrastać już w okolicach 8. tygodnia ciąży. Hormon ten warunkuje właściwy rozwój płodu i utrzymanie ciąży, jak również przyczynia się do rozwoju kanalików mlecznych w piersiach.

Estrogeny u mężczyzn

W przypadku mężczyzn estrogeny odpowiadają głównie za wzrost organizmu oraz procesy metabolizmu tkanki kostnej. Mogą wpływać na ruchliwość plemników, a więc i na ogólną płodność. Im niższy poziom estrogenów, tym plemniki są mniej ruchliwe, a więc trudniej o zapłodnienie komórki jajowej. Niedawno udowodniono także, że estrogeny wpływają na emocje i zachowanie mężczyzn.

Nieprawidłowy poziom estrogenów

Zbyt wysoki poziom estrogenów u kobiet jest charakterystyczny dla stanów chorobowych takich jak marskość wątroby, guzy jajnika czy guzy nadnerczy. Natomiast niedostateczna ilość estrogenów może pojawiać się w przebiegu menopauzy, infekcji, anoreksji i innych zaburzeń odżywiania, nowotworów, chorób autoimmunologicznych, oraz zespołu policystycznych jajników.

Jeśli podwyższony poziom estrogenów diagnozuje się u mężczyzn, należy wykluczyć choroby takie jak: niedoczynność tarczycy, nowotwory, choroby wątroby i choroby nerek. Konsekwencją tego zjawiska jest ginekomastia, czyli powiększenie piersi. Może także dojść do zaniku cech płciowych męskich, np. przerzedzenie zarostu czy utrata kształtów sylwetki tak typowych dla mężczyzny. Z kolei zbyt niski poziom estrogenów u mężczyzn może wynikać z guzów przysadki, niedożywienia, defektów w syntezie androgenów, stanów zapalnych jąder czy zespołu feminizacji jąder.

Koenzym Q10 naturalny Koenzym Q10 bioalgi to wysokiej jakości, naturalny suplement diety. Innowacją jest wyjątkowo wysoka biodostępność (wchłanialność). Jest ona aż 500 procent wyższa niż w przypadku jakiegokolwiek, konwencjonalnego koenzymu Q10. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018.
2. Stemlaszyk A., Domagała J., Dworacka M., Znaczenie składu hormonalnych środków antykoncepcyjnych dla ich skuteczności i tolerancji, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2017.
3. Górski J., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
4. Zegarska B., Woźniak M., Wpływ estrogenu na zmiany zachodzące w skórze, Przegląd Menopauzalny, 4/2007.
5. Maciszek M., Być kobietą, być kobietą – wpływ estrogenów na funkcjonowanie układu odpornościowego, Wszechświat, 12/2016.