Odpowiedź immunologiczna to inaczej odpowiedź organizmu na kontakt z antygenem. Wyróżniamy odpowiedź typu humoralnego oraz typu komórkowego – obie są równie ważne dla zachowania zdrowia. Istnieje jednak wiele innych podziałów odpowiedzi immunologicznej. Należy pamiętać, że wszystkie rodzaje uzupełniają się wzajemnie i ściśle ze sobą kooperują, zapewniając odporność i zdrowie organizmu.
Rodzaje odpowiedzi immunologicznej
Istotną rolę w odpowiedzi immunologicznej odgrywa układ dopełniacza. Składa się z około 35 białek, mających za zadanie chronić organizm przed atakiem drobnoustrojów. Zakres jego działania obejmuje przede wszystkim:
- wspomaganie fagocytozy;
- chemotaksję komórek żernych do obszaru zapalenia;
- zabijanie komórek drobnoustrojów;
- usuwanie kompleksów immunologicznych;
- inicjowanie lokalnych reakcji zapalnych.
Poniżej opisano najczęściej wyszczególniane rodzaje odpowiedzi immunologicznej.
Odpowiedź immunologiczna humoralna i komórkowa
Odpowiedź typu humoralnego polega na wytworzeniu i uwolnieniu do środowiska przeciwciał przez limfocyty B oraz plazmocyty (komórki różnicujące się z limfocytów B). Czynnik odpowiedzialny za rozpoznawanie antygenów oraz inicjowanie ataku na nie znajduje się w osoczu krwi, czyli w płynie tkankowym. Z kolei w odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego, w miejscu wniknięcia antygenu do organizmu gromadzą się komórki, przede wszystkim limfocyty T, makrofagi i granulocyty. Porównując oba zjawiska można uznać w skrócie, że odpowiedź humoralna chroni głównie przed drobnoustrojami zewnątrzkomórkowymi, natomiast komórkowa przed drobnoustrojami wewnątrzkomórkowymi (wirusy, prątki, nowotwory i inne).
Odpowiedź immunologiczna swoista i nieswoista
Kolejny podział wyróżnia odpowiedź immunologiczną swoistą (nabytą) oraz nieswoistą (wrodzoną). W pierwszym przypadku rozwój odpowiedzi immunologicznej wymaga upływu określonego czasu, ale komórki biorące w tym udział zwracają się precyzyjnie przeciw określonemu intruzowi. Należy do nich większość wytwarzanych przez limfocyty B przeciwciał i większość limfocytów T. Przy ponownym kontakcie z antygenem odpowiedź jest szybka i efektywna, przebiega w sposób gwałtowny, ponieważ organizm „zapamiętał” dany antygen.
Mechanizmy nieswoiste są natomiast mniej precyzyjne, jednak reagują szybko i tworzą pierwszą linię obrony. W reakcjach odpornościowych udział biorą między innymi: komórki żerne (zarówno makrofagi, jak i granulocyty), układ dopełniacza, lizozym, interferon, komórki zdolne do spontanicznej cytotoksyczności.
Odpowiedź immunologiczna typu 1 i typu 2
Kolejny podział wyróżnia odpowiedź immunologiczną w zależności od rodzaju atakowanych patogenów. Odpowiedź typu 1 kieruje się głównie przeciwko wirusom i bakteriom. Jest wspomagana przez limfocyty pomocnicze Th1 oraz komórki limfoidalne ILC1. Z kolei odpowiedź immunologiczna typu 2 kieruje się przeciw robakom pasożytniczym i alergenom. Jest wspomagana przez limfocyty pomocnicze Th2 oraz komórki limfoidalne ILC2.
Etapy odpowiedzi immunologicznej
Na odpowiedź immunologiczną składają się 2 fazy:
- indukcji;
- efektorowa.
Faza indukcji odnosi się do łączenia się limfocytów z antygenem. Limfocyty zaczynają proliferować i różnicować się w komórki efektorowe, a ich ostateczna ilość może wzrosnąć nawet 10 000 razy. W drugiej fazie (efektorowej) nowo wytworzone komórki odpowiadają na antygen. Limfocyty B uwalniają przeciwciała, natomiast limfocyty T łączą się bezpośrednio z antygenem prezentowanym przez inne komórki, a także uwalniają określone mediatory. Przykładem reakcji pierwszej fazy będzie zabicie bakterii z udziałem przeciwciał, natomiast przykładem drugiej fazy może być bezpośredni efekt cytotoksyczny limfocytów T w stosunku do komórek zakażonych przez wirusy.
Układ immunologiczny – funkcje
Układ immunologiczny posiada zdolność rozróżniania struktur własnych i obcych oraz uczenia się i zapamiętywania. Komórki, które go tworzą, budują tkanki limfatyczne i narządy limfatyczne. Dochodzi w nich do identyfikacji antygenów, proliferacji i różnicowania limfocytów. Podstawowym zadaniem układu immunologicznego jest zapobieganie wnikaniu wirusów, bakterii i innych chorobotwórczych patogenów do ustroju oraz walka z nimi, jeśli już do niego wnikną. Osłabienie odpowiedzi immunologicznej wiąże się ze wzrostem ryzyka chorób i infekcji oraz znacznym osłabieniem organizmu. Z kolei nadmierna odpowiedź immunologiczna prowadzi do rozwoju alergii czy chorób z autoagresji.
Polecane produkty:
|
Spirulina i chlorella
Spirulina i chlorella wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym również z metali ciężkich. Ponadto wspiera budowanie naturalnej odporności, odmładzanie organizmu, pomaga w likwidacji zaparć, przyspiesza metabolizm i regenerację uszkodzonych tkanek Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T., Immunologia, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2017.
- Dymarska E., Czynniki modulujące układ immunologiczny człowieka, Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, 19/2016.
