Czarnuszka siewna

Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa), znana również jako czarny kminek, czarny kumin lub „złoto faraonów”, to roślina jednoroczna z rodziny jaskrowatych, ceniona od starożytności za swoje właściwości lecznicze i kulinarne. Jej popularność nie maleje również w dzisiejszych czasach, zwłaszcza jeśli chodzi o olej z czarnuszki tłoczony na zimno (nierafinowany). Stosuje się go zarówno jako suplement diety, jak i kosmetyk wykorzystywany bezpośrednio na skórę czy włosy.

Czarnuszka siewna – charakterystyka

W nasionach czarnuszki siewnej znajduje się bardzo dużo cennych składników odżywczych. Dlatego olej tłoczony z nich na zimno stanowi niezwykle ważny element dzisiejszej diety czy pielęgnacji. Zawiera bowiem między innymi:

• olejki eteryczne – stanowią nawet do 2,5% oleju tłustego nasion;
• oleje tłuste – stanowią od 30 do 50% masy nasion, przy czym aż 85% to niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), tak pożądane w diecie człowieka;
• flawonoidy;
• saponiny;
• melaninę;
• węglowodany – stanowią do 32% masy nasion;
• proteiny zawierających 8 z 9 niezbędnych aminokwasów;
• minerały – w tym magnez, żelazo, wapń, sód, potas, selen i cynk.

Czarnuszka siewna jako roślina dorasta do około 40 cm wysokości. Ma pierzastosieczne liście i białe lub niebieskawe kwiaty, zaś jej owocem są mieszki zawierające czarne, aromatyczne nasiona. Właśnie z tych nasion tłoczy się olej, choć równie wysoką popularnością cieszą się w całości lub po zmieleniu, jako składnik kosmetyków czy wyrobów piekarniczych.

Czarnuszka siewna – działanie prozdrowotne

Czarnuszka siewna posiada właściwości silnie antyoksydacyjne, w efekcie czego jej działanie polega w dużym stopniu na likwidacji wolnych rodników tlenowych. Te zaś przyczyniają się do powstawania stresu oksydacyjnego – potwierdzonego czynnika ryzyka chorób cywilizacyjnych. Dodatkowo czarnuszka siewna efektywnie uzupełnia niedobory składników pokarmowych. Jej działanie prozdrowotne badane jest od lat, a przy systematyczności stosowania konsumenci i użytkownicy sami zauważają rezultaty. Udowodniono, że czarnuszka siewna:

• przyspiesza regenerację i proliferację komórek beta trzustki oraz utrzymuje integralność tych komórek;
• wzmacnia naturalną syntezę insuliny i tym samym reguluje poziom glukozy we krwi;
• hamuje syntezę kwasów nukleinowych i angiogenezę, w efekcie czego działa antynowotworowo;
• działa przeciwzapalnie i zmniejsza ryzyko wrzodów;
• chroni przed zwłóknieniem wątroby;
• chroni komórki organizmu przed nadmiernym napromieniowaniem;
• działa przeciwbólowo i rozkurczowo.

Jednocześnie czarnuszka jest rośliną całkowicie bezpieczną w spożyciu, co zostało potwierdzone licznymi badaniami klinicznymi, również na pacjentach cierpiących na różnego rodzaju choroby. Niska toksyczność olejku z czarnuszki wskazuje na duży margines bezpieczeństwa dawek terapeutycznych. Stosuje się ją nawet w przypadku dzieci, jednak tutaj w odpowiednich dawkach.

Wykazano ponadto, że czarnuszka siewna zwalcza wiele różnych rodzajów bakterii, zwłaszcza jednak bakterie gram-dodatnie i Helicobacter pylori. Może być skuteczna również w odniesieniu do rozmaitych bakterii antybiotykoopornych. Ze względu na silne działanie antybakteryjne bywa wykorzystywana w dermatologii do leczenia trądziku. Może zwalczać niektóre grzyby, zwłaszcza Schistosoma mansoni oraz Candida albicans, będące współcześnie czynnikiem sprawczym znacznej większości infekcji grzybiczych.

Czarnuszka siewna w kosmetologii

Czarnuszka siewna to jeden z częściej wykorzystywanych surowców roślinnych w codziennej pielęgnacji domowej i w profesjonalnej kosmetologii. Chodzi zwłaszcza o olej tłoczony na zimno, który można pić i/lub nakładać bezpośrednio na skórę, włosy i paznokcie. Wspiera leczenie rozmaitych chorób dermatologicznych o charakterze ostrym lub przewlekłym (w tym łojotokowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry czy alergie skórne). Czarnuszkę poleca się zwłaszcza posiadaczom skóry podrażnionej, wrażliwej, suchej i dojrzałej. Idealnie nawilża, tworząc na jej powierzchni powłokę ochronną.

W przypadku włosów najlepiej sprawdza się w pielęgnacji tych wysokoporowatych. Wzmacnia je, hamuje rozdwajanie się końcówek, nawilża skórę głowy oraz zmniejsza nadmierne wypadanie włosów. Dodatkowo stymuluje cebulki do pracy, poprawia mikrokrążenie. Przy systematycznym olejowaniu połączonym ze świadomą suplementacją olejem z czarnuszki w kapsułkach od wewnątrz, stają się pełne blasku, miękkie i gładkie.

Olej z czarnuszki Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kaźmierczak A., Wcisło-Dziadecka D., Zmarzły N., Zdrowie z natury – czarnuszka siewna w produktach kosmetycznych i leczniczych, Postępy Nauk Medycznych, 1/2018.
2. Jurczak R., Reguła J., Właściwości prozdrowotne czarnuszki siewnej i jej znaczenie w leczeniu dny moczanowej, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 3/2018.
3. Mańkowska D., Bylka W., Nigella sativa L. – związki czynne, aktywność biologiczna, Herba Polonica, 1/2009.
4. Borusiewicz M., Janeczko Z., Nigella sativa L. – roślinny surowiec o właściwościach plejotropowych, Postępy Fitoterapii, 4/2015.