Melanina

Melanina to nie pojedynczy związek chemiczny, lecz grupa wielkocząsteczkowych barwników występujących w świecie zwierząt, roślin oraz grzybów. Tworzą się w wieloetapowym procesie utleniania związków fenolowych, przy czym najczęstszym substratem biosyntezy jest aminokwas tyrozyna. Pełnią ważną rolę ochronną, ponieważ zabezpieczają skórę przed szkodliwym w nadmiarze promieniowaniem UV.

Melanina – charakterystyka

Melanina to naturalny barwnik (pigment), który nadaje kolor skórze, włosom i oczom w przypadku człowieka, choć jego znaczenie jest również duże w przypadku zwierząt i roślin. Powstaje w procesie zwanym melanogenezą, a za jego bezpośrednią syntezę odpowiadają melanocyty. Melaniny są wysoce niejednorodnymi związkami. Nawet jeśli substraty do ich syntezy będą identyczne, mogą powstać różniące się od siebie produkty, gdyż na szlaki ich polimeryzacji kluczowy wpływ mają warunki biologiczne i chemiczne. Poza dwoma podstawowymi, wymienionymi wyżej melaninami (eumelanina i feomelanina) wyróżnia się także allomelaniny występujące w świecie roślin.

Melanogeneza – co to jest?

Pigmentami nadającymi barwę ludzkiej skórze są związki zaliczane do grona melanin. Tworzą się one w komórkach zwanych melanocytami, które odpowiadają nie tylko za ich produkcję, ale i za ich dystrybucję. Melanocyty stanowią około 1% komórek warstwy podstawnej naskórka każdego człowieka. Stamtąd melaniny w specjalnych organellach (melanosomach) transportowane są do keratynocytów, gdzie tworzą struktury chroniące ich jądra komórkowe przed szkodliwym promieniowaniem UV.

Melanogeneza jest wieloetapowym procesem utleniania i polimeryzacji, w którym tyrozyna przekształcana jest w dopachinon, a następnie w jedną z form melaniny. Wyróżnia się 2 rodzaje melanin:

• eumelanina – barwnik ciemny, czarny lub brązowy, w zależności od zagęszczenia. Utrzymuje ciemniejsze zabarwienie skóry i brązową opaleniznę po ekspozycji na słońce;
• feomelanina – barwnik jasny, czerwono-żółty, o najniższym zagęszczeniu. Organizm człowieka syntezuje ją w pierwszej kolejności podczas ekspozycji na promieniowanie słoneczne, co przejawia się w postaci podrażnienia.

Proces melanogenezy ma ściśle określone znaczenie.

Melanina – funkcje w organizmie człowieka

Podstawową, najważniejszą rolą melanin jest ochrona głębszych partii skóry przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB. Ze względu na swoje właściwości fotoabsorbujące uważa się, że melaniny są w stanie efektywnie rozpraszać nawet do 99,9% zaabsorbowanego promieniowania ultrafioletowego. Zabezpieczają komórki przed rozpadem folianów, degradacją wierzchnich warstw skórnych, jak również obniżają ryzyko czerniaka. Właśnie z tego względu najciemniejsze zabarwienie skóry mają te osoby, które zamieszkują tereny mocno nasłonecznione, np. Afrykę czy kraje Azjatyckie.

Melaniny odpowiadają za najbardziej widoczne cechy fenotypowe – barwę skóry, tęczówki oka, włosów bądź piór i sierści u zwierząt. Rodzaj zabarwienia zależy zwłaszcza od ilościowego stosunku feo- do eumelaniny oraz liczby, aktywności i zawartości melanosomów. Warto podkreślić jednocześnie, że ilość melanocytów nie zmienia się podczas życia. Ciekawostką jest natomiast, że melaniny mogą tworzyć kompleksy z wieloma substancjami chemicznymi, również rozmaitymi lekami, wpływając przez to na ich skuteczność terapeutyczną oraz toksyczność.

Melanina a opalenizna

Opalenizna na skórze człowieka powstaje dwuetapowo. Wyróżnia się:

• natychmiastową pigmentację – w jej przebiegu nie są syntetyzowane nowe ilości melaniny, ale ma miejsce fotooksydacja już obecnej w skórze oraz przemieszczenie się melanosomów z przestrzeni okołojądrowej do obwodowej przestrzeni melanocytów;
• pigmentację opóźnioną – powstaje po około 2–3 dniach, czego rezultatem jest opalenizna. Produkowane są nowe ilości melaniny i odbywa się jej dystrybucja w naskórku.

Cała pigmentacja opóźniona uzyskuje swoje maksimum około 10 dni po ekspozycji na promieniowanie i utrzymuje się blisko 3–4 tygodnie w zależności od przyjętej dawki promieniowania i indywidualnych predyspozycji genetycznych. Może minąć kilka tygodni albo miesięcy zanim skóra wróci do swojego podstawowego koloru. Podatność na tworzenie się opalenizny jest indywidualna. W dużej mierze zależy od rodzaju cery (im jaśniejsza, tym bardziej podatna na poparzenia słoneczne, lecz niekoniecznie na powstanie brązowej opalenizny).

	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Stworzyliśmy dla Państwa najwyższej jakości i z najprostszym, a co najważniejsze naturalnym składem kwas hialuronowy na stawy i skórę. Jest on pozyskiwany w pełni naturalnie i otrzymywany na drodze biofermentacji roślinnej. Zobacz więcej...
	Kolagen do picia Kolagen do picia w proszku to naturalny suplement diety o smaku porzeczkowym. Opatentowana formuła Peptiplus sprawia, że biodostępność w organizmie jest na bardzo wysokim poziomie. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kilian-Pięta E., Hoppe M., Wpływ melanogenezy na powstawanie przebarwień, Kosmetologia Estetyczna, 4/2019.
2. Ata P., Majewski S., Mechanizmy pigmentacji skóry, Przegl Dermatol 2013, 100, 184–188.
3. Łopusiewicz Ł., Lisiecki S., „Czarne złoto” – melaniny w życiu człowieka, Problemy Nauk Biologicznych, 4/2016.