Oparzenia (łac. combustio) to termin medyczny stosowany w odniesieniu do uszkodzenia skóry na różnych poziomach jej grubości, najczęściej wskutek działania wysokich temperatur, choć wymienia się także inne formy oparzeń, np. oparzenia chemiczne. Rany dotyczące większej powierzchni ciała są bezpośrednim zagrożeniem życia. W przypadku wszelkich form oparzeń bardzo ważne jest wczesne postępowanie, w tym pierwsza pomoc.
Oparzenia – rodzaje i przyczyny
W zależności od przyczyn wymienia się następujące rodzaje oparzeń:
- oparzenia termiczne – ogień, gorące płyny, para wodna, a więc działanie różnego rodzaju wysokich temperatur bezpośrednio na skórę;
- oparzenia chemiczne – stężone kwasy lub zasady;
- oparzenia elektryczne – uderzenie pioruna, prąd z domowej instalacji elektrycznej, linie elektryczne dotknięte ręką;
- oparzenia radiacyjne – różnego rodzaju promieniowanie, np. jonizujące;
- oparzenia słoneczne – promieniowanie słoneczne padające na skórę przez dłuższy czas.
Oparzenia chemiczne, elektryczne czy powstałe wskutek działania promieniowania jonizującego są przeważnie pełnej grubości skóry, co przekłada się na większe powikłania i gorsze rokowania dla pacjenta.
Objawy oparzeń
W zależności od zajętej warstwy skóry oraz występujących objawów wyróżnia się ponadto:
- oparzenia I stopnia – uszkodzenie powierzchowne obejmujące wyłącznie naskórek, czemu towarzyszą następujące objawy: miejscowy stan zapalny, zaczerwienienie skóry i ból;
- oparzenia II stopnia – uszkodzenie naskórka i niepełnej grubości skóry właściwej. Towarzyszy temu miejscowy stan zapalny, obrzęk, zaczerwienienie skóry z widocznymi białymi plamami oraz pęcherzami;
- oparzenia III stopnia – uszkodzenie naskórka i pełnej grubości skóry właściwej, która staje się perłowobiała i/lub zwęglona, o wyglądzie przeźroczystym lub pergaminowym. Zanika zdolność czucia dotyku i bólu;
- oparzenia IV stopnia – skrajny stopnień oparzeń, który objawia się martwicą tkanek położonych głębiej (kości, ścięgien, mięśni). Cechą charakterystyczną jest widoczne zwęglenie oparzonej części ciała.
Najczęściej spotyka się oparzenia I stopnia, będące wynikiem nieostrożnych działań np. w kuchni podczas gotowania. Wszystkie oparzenia obejmujące twarz powinny zostać uznane za ciężkie, gdyż mogą wpływać na drożność górnych dróg oddechowych. Powierzchnię rozległych oparzeń można ocenić z wykorzystaniem popularnej reguły dziewiątek. Zgodnie z nią, ciało człowieka dzieli się na obszary, które stanowią 9% całkowitej powierzchni ciała. Tak więc jedna kończyna dolna wynosi 9%, podobnie jak brzuch, klatka piersiowa czy obie kończyny górne. Jeśli podczas poparzenia dojdzie do zajęcia całych 9%, oparzenie takie uznaje się za groźne. Oparzenia mniejsze niż 1% uznawane są raczej za niegroźne.
Warto zaznaczyć, że bez względu na rodzaj czy wielkość oparzenia, wymagają one natychmiastowej interwencji lekarskiej, jeśli lokalizują się w następujących obszarach na ciele: twarz, szyja, pachy, wewnętrzne powierzchnie łokci, całe dłonie, całe stopy, stawy kolanowe dookoła.
Oparzenia – pierwsza pomoc
Pierwsza pomoc w dużej mierze zależy od lokalizacji, rodzaju i wielkości oparzenia. Przy rozległych i niebezpiecznych oparzeniach, a także zawsze wtedy, gdy pojawiają się wątpliwości dotyczące stanu zdrowia poszkodowanego, należy w pierwszej kolejności zadzwonić po pogotowie ratunkowe, a następnie jak najszybciej udzielić pierwszej pomocy. W przypadku oparzeń najczęściej występujących, czyli termicznych, postępowanie prezentuje się następująco:
- usunięcie niebezpiecznego czynnika, a jeśli nie jest to możliwe, przetransportowanie poszkodowanego w bezpieczne miejsce;
- polewanie oparzonej skóry przez kilkanaście minut chłodną (nigdy zimną) wodą;
- założenie na oparzoną skórę opatrunek hydrożelowy.
Bezwzględnie przeciwwskazane jest odrywanie tkanin odzieży od skóry czy przekłuwanie pęcherzy. Warto natomiast zadbać o nawodnienie poszkodowanego, podając mu płyny (nigdy alkoholowe). W przypadku oparzeń chemicznych należy spłukać daną substancję parzącą dużą ilością bieżącej wody przez 15-20 minut. Jeśli oparzenie dotyczy dróg oddechowych lub pokarmowych, należy przepłukać usta zimną wodą, podawać poszkodowanemu wodę do picia bądź lód do ssania. Przy oparzeniu oczu obficie przepłukuje się je letnią wodą przez 10 minut, czekając na pogotowie.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Popow A., Cierzniakowska K., Warszyńska A., Rana oparzeniowa – wybrane elementy opieki nad chorym na podstawie opisu przypadku, Polskie Towarzystwo Leczenia Ran, 2019.
- Budynek M., Oparzenia, ConvaTec.
- Glaba M., Oparzenia – postępowanie ratownika medycznego, Kraków 2019.
