Glikol (pełna nazwa: glikol propylenowy) to organiczny związek chemiczny zaliczany do alkoholi dwuhydroksylowych. Znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu, m.in. w farmacji, medycynie czy kosmetologii. Jest substancją bezpieczną nawet w stężeniu 50% w gotowym preparacie i bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, co dodatkowo zwiększa zakres potencjalnego użycia.
Charakterystyka glikolu
Glikol to propano-1,2-diol. Posiada wzór sumaryczny C3H8O2 oraz masę molową 76,09 g/mol. Stanowi lepką, bezbarwną ciecz o delikatnie słodkim smaku. W przeciwieństwie do glikolu etylenowego nie jest toksyczny, absolutnie nie należy mylić obu tych związków. Glikol etylenowy nie może być dodawany do produktów spożywczych, kosmetycznych czy leczniczych, jest natomiast składnikiem np. płynów chłodzących do pojazdów mechanicznych.
Glikol propylenowy bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, przez co jego szerokie zastosowanie jest proste i wygodne. Rozpuszcza się także w acetonie i chloroformie. Pod względem budowy chemicznej 1 cząsteczka tego związku zawiera asymetrycznie zlokalizowany atom węgla. Może przy tym występować w formie dwóch różnych enancjomerów.
Glikol w kosmetologii
Glikol propylenowy na etykietach kosmetyków widnieje pod nazwą łacińską: Propylene Glycol. Często niesłusznie oskarża się go o działanie toksyczne i rakotwórcze, jednak za każdym razem wynika to z tego, że jest on mylony z glikolem etylenowym. Glikol propylenowy jest składnikiem całkowicie bezpiecznym nawet w dużych stężeniach. Nie powoduje alergii, podrażnień czy stanów zapalnych. Jest humektantem, czyli substancją silnie higroskopijną. Odpowiada za wchłanianie i zatrzymywanie wilgoci w tkankach, utrzymując ich wysoki poziom nawilżenia. Z łatwością przenika warstwę rogową naskórka. Nie tylko z tego względu ma tak szerokie zastosowanie w produktach kosmetycznych. Dodatkowo działa jako konserwant, przedłużając ich trwałość.
Glikol w żywności
Glikol w żywności oznaczany jest skrótem E1520. Znaleźć go można w wielu różnych produktach spożywczych, m.in. w konserwach, daniach gotowych, słodyczach, sosach, wypiekach, ciastkach, a nawet karmie dla zwierząt. Jest konserwantem, choć wpływa również na walory aromatyczne i smakowe produktów. Uznaje się go za produkt bezpieczny do spożycia. Nie powoduje działań niepożądanych, również ze strony układu pokarmowego.
Glikol w medycynie i farmacji
Glikol propylenowy znajduje się w wielu lekach, ponieważ ułatwia rozprowadzanie w nich substancji aktywnych. Także z tego względu ma szczególne zastosowanie przy produkcji leków trudno rozpuszczalnych w wodzie. Sam w sobie nie jest substancją leczniczą, lecz jedynie uzupełniaczem danego leku. Także w tym przypadku jest w pełni bezpieczny i nie ma przeciwwskazań do jego stosowania.
Glikol – inne zastosowanie
Glikol propylenowy stosowany jest jednak znacznie szerzej. Należy wspomnieć, że jest dodawany do tytoniu fajkowego, aby zapobiegać jego wysuszaniu się i wpływać na konsystencję czy trwałość. Znajduje się we wkładach do papierosów elektronicznych (jako rozczynnik nikotyny), ale także w produktach nienadających się do spożycia czy stosowania na skórę, np. w płynach chłodniczych, preparatach odladzających, preparatach do zmywalnych tatuaży UV czy nawet kulek do paintballa.
Glikol w organizmie człowieka
Po spożyciu glikol propylenowy zostaje rozłożony na mniejsze cząsteczki podczas licznych procesów metabolicznych. Ulega przekształceniu w kwas mlekowy i kwas pirogronowy, czemu towarzyszy powstanie dodatkowo kwasu octowego i aldehydu propionowego. Kontakt z nierozcieńczonym glikolem propylenowym może wywołać podrażnienia oczu, błon śluzowych oraz skóry, jednak są to dolegliwości niegroźne i łatwo ustępujące, zazwyczaj wraz z ustaniem kontaktu tkanek z tym związkiem.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Fryhle C., Snyder S., Solomons T., Chemia organiczna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2022.
- Czy glikol propylenowy jest rakotwórczy? [https://www.kosmopedia.org/fakty-i-mity/skladniki-kosmetykow/czy-glikol-propylenowy-jest-rakotworczy/].
