Hematopoeza

Hematopoeza to proces wytwarzania i różnicowania się elementów morfotycznych krwi. Nie należy mylić tego pojęcia z hemopoezą (wytwarzanie grupy hemowej hemoglobiny) oraz z homeostazą (wewnętrzna równowaga ustroju). Głównym miejscem zachodzenia hematopoezy jest szpik kostny czerwony.

Hematopoeza

Hematopoeza – przebieg

U osób dorosłych krwinki czerwone, trombocyty oraz wiele krwinek białych produkowanych jest głównie w szpiku kostnym czerwonym. U płodu komórki krwi syntezowane są dodatkowo w wątrobie i śledzionie, gdzie zachodzi hematopoeza u osób dorosłych, u których doszło do zniszczenia lub zwłóknienia szpiku kostnego.

W przypadku dzieci komórki krwi są intensywnie syntezowane w jamach szpikowych wszystkich kości. W okolicach 20. roku życia szpik kości długich (z wyjątkiem ich nasad) przestaje być aktywny. Zmienia się ze szpiku czerwonego w szpik żółty, bogaty w komórki tłuszczowe. Za produkcję elementów krwi odpowiadają hematopoetyczne komórki pnia. Mogą z nich powstać wszystkie inne rodzaje komórek krwi, dlatego współczesna medycyna zaczyna się nimi coraz bardziej interesować. Z komórek pnia powstają tzw. komórki progenitorowe, a z nich mogą powstać:

  • megakariocyty;
  • limfocyty;
  • erytrocyty;
  • eozynofile;
  • bazofile;
  • neutrofile;
  • monocyty;
  • osteoklasty;
  • komórki Kupffera;
  • komórki tuczne;
  • komórki dendrytyczne;
  • komórki Langerhansa.

Szpik kostny czerwony u osoby dorosłej znajduje się w nasadach kości długich (zwłaszcza kości udowej i żebrach), a także w kościach płaskich (mostek, miednica, kości czaszki). Znajdziemy go także w obrębie kręgów kręgosłupa.

Hematopoeza – uwalnianie komórek

Elementy krwi wytworzone w narządach krwiotwórczych są uwalniane do krwi, gdzie przebywają, pełniąc swoją rolę przez cały okres swojego życia. Każda komórka wyróżnia się innym okresem przeżycia. Przykładowo, erytrocyty żyją we krwi obwodowej około 4 miesiące, natomiast trombocyty zaledwie 10 dni. Proces uwalniania komórek ze szpiku kostnego regulują komórki śródbłonka naczyń szpiku (dzięki nim przepuszczane są wyłącznie dojrzałe formy). Bariera ta nie istnieje w wątrobie i w śledzionie, dlatego jeśli wskutek zniszczenia szpiku kostnego to właśnie w tych narządach zachodzi hematopoeza, we krwi pacjenta zaobserwować można także formy niedojrzałe komórek krwi.

Hematopoeza – funkcje

Hematopoeza z pewnością jest jednym z najważniejszych procesów zachodzących w organizmie człowieka. Dzięki niej możliwe jest sprawne przeprowadzanie procesów i reakcji takich jak:

  • walka z drobnoustrojami chorobotwórczymi, utrzymywanie wysokiego poziomu odporności organizmu;
  • produkcja przeciwciał;
  • inicjacja reakcji alergicznych;
  • szybkie gojenie się ran i uszkodzeń tkankowych;
  • kontrola krzepnięcia krwi;
  • transport tlenu do wszystkich komórek organizmu;
  • transport wszelkich związków odżywczych do wszystkich komórek organizmu;
  • usuwanie toksyn, metabolitów, metali ciężkich z ustroju;
  • tworzenie się pamięci immunologicznej.

I wiele innych, za które odpowiadają przede wszystkim trombocyty, erytrocyty i leukocyty.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
  2. Stęplewska-Mazur K., Patologia układu krwiotwórczego, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 2000.
  3. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

0

Twój koszyk jest pusty

Brak produktów w koszyku.