Omega 9 to niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), w budowie których ostatnie wiązanie podwójne znajduje się przy 9. od końca atomie węgla, stąd ich nazwa. Do grona takich związków zaliczamy między innymi kwas oleinowy, kwas erukowy czy kwas nerwonowy. Kwasy tłuszczowe omega 9 mogą być produkowane w pewnych ilościach w organizmie człowieka.
Omega 9 – charakterystyka
Kwasy tłuszczowe należące do rodziny omega 9 posiadają tylko jedno wiązanie podwójne, które lokalizuje się na 9. atomie węgla. Wyjątkiem jest kwas miodowy, który zaliczany jest do grona omega 9, a jednocześnie posiada kilka wiązań podwójnych i zalicza się go do kwasów wielonienasyconych. Nie ma wielu opisów związków z tej grupy. Zainteresowanie nimi pojawiło się dopiero w ostatnich latach, dlatego omega 3 i omega 6 są znacznie lepiej poznane i opisane.
Aby związki zaliczane do NNKT rzeczywiście korzystnie wpływały na zdrowie człowieka, zalecane jest spożycie ich odpowiednich proporcji. W innym razie skutki będą przeciwne. W dzisiejszych czasach obserwuje się nadmierne spożycie omega 6 w stosunku do omega 3, co na dłuższą metę zwiększa ryzyko nowotworów i wielu innych chorób cywilizacyjnych. Rekomenduje się spożycie kwasów tłuszczowych omega 3-6-9 w stosunku kolejno 1:6:1.
Źródła omega 9
Najbardziej znanym i rozpowszechnionym kwasem omega-9 jest kwas oleinowy. Możemy znaleźć go między innymi w:
- olejach roślinnych, zwłaszcza z orzechów ziemnych, migdałów, oliwie z oliwek lub rzepakowym;
- nasionach, np. nasionach chia czy nasionach sezamu;
- orzechach, zwłaszcza włoskich i arachidowych;
- awokado.
Kwas erukowy znajdziemy w największych ilościach w nasionach rzepaku i gorczycy. Ostatnie badania wykazały jednak, że nadmierna ilość kwasu erukowego w oleju rzepakowym może być dla człowieka szkodliwa. Kwas nerwonowy znajdziemy w tłustych rybach morskich oraz orzechach, zwłaszcza makadamia. Warto jednak pamiętać, że w przeciwieństwie do kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, te zaliczane do grona omega-9 nie są w codziennej diecie niezbędne, ponieważ organizm człowieka posiada zdolność ich samodzielnej syntezy.
Omega 9 – funkcje
Choć dostarczanie omega-9 wraz z pożywieniem nie jest niezbędne, to wykazuje korzystne właściwości zdrowotne. Udowodniono, że omega-9:
- zmniejszają stany zapalne w organizmie;
- normalizują poziom glukozy we krwi, działają więc przeciwcukrzycowo;
- poprawiają wrażliwość tkanek na insulinę;
- zmniejszają ryzyko chorób układu krążenia, nowotworów i schorzeń neurodegeneracyjnych;
- obniżają poziom cholesterolu LDL;
- działają antyksydaycjnie;
- zmniejszają częstotliwość wypróżnień w przebiegu przewlekłych biegunek.
Ostatnie badania wykazały również, że spożywanie produktów bogatych w kwas oleinowy zmniejsza również ryzyko udaru mózgu oraz nowotworu trzustki. Z kolei w przypadku osób z otyłością zmniejsza ilość tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha. Suplementacja nie jest konieczna. Wystarczy stosować urozmaiconą, zdrową dietę zawierającą źródła kwasów omega-9. Są one bardzo dobrze przyswajalne, w związku z czym przy zbilansowanej diecie niedobory nie występują.
Nadmiar omega 9
Jeśli zachwiana zostanie równowaga między poszczególnymi kwasami tłuszczowymi, a spożycie ich nie będzie pokrywało się w zaleceniu 1:6:1, w organizmie zaczną gromadzić się wolne rodniki tlenowe. Udowodniono, że nadmierne spożycie omega-9 sprzyja rozwojowi nowotworu piersi u kobiet po menopauzie. Wymagane są dalsze badania wyjaśniające konsekwencje takich działań. Z całą pewnością to jednak kwasy tłuszczowe omega-3 powinny być dodatkowo suplementowane, jako że obserwuje się ich niedostateczne spożycie.
Jednocześnie pamiętajmy, że o ile kwasy wielonienasycone przyczyniają się do wzrostu przepuszczalności błon komórkowych, to omega-9 zmniejszają tę przepuszczalność. Dlatego ich nadmierne spożycie przy niedostatecznej podaży kwasów tłuszczowych wielonienasyconych sprawi, że ważne związki produkowane w komórkach organizmu nie będą efektywnie przedostawać się poza ich obrąb, zaś składniki odżywcze czy tlen nie będą tak dobrze przenikać do ich wnętrza.
Polecane produkty:
|
Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny
Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bałasińska B., Jank M., Kulasek G., Właściwości i rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w utrzymaniu zdrowia ludzi i zwierząt. Życie Weterynaryjne, 9/2010.
- Szczepańska D., Bryndal I., Olej rzepakowy źródłem cennych kwasów omega 3-6-9, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 494/2017.
