Witamina B12 (inaczej: kobalamina) to rozpuszczalna w wodzie witamina z grupy B. Pełni w organizmie człowieka bardzo ważne funkcje, głównie związane z regulacją wytwarzania erytrocytów. Na niedobór narażone są przede wszystkim osoby rezygnujące ze spożycia mięsa, ponieważ głównym źródłem tego związku są produkty pochodzenia zwierzęcego.
Witamina B12 – charakterystyka
Zasadniczą częścią witaminy B12 jest kobalt, stąd zamienna nazwa kobalamina. Cząsteczka tej witaminy ma postać czerwonych kryształów rozpuszczalnych w wodzie i etanolu.
Zdolność do wchłaniania tej witaminy maleje wraz z wiekiem i często u osób starszych potrzebne są iniekcje, aby zapobiegać lub kontrolować anemię złośliwą. Głównym miejscem wchłaniania jest jelito cienkie i kręte, choć także dwunastnica bierze w tym procesie istotny udział. W związku z tym, złe wchłanianie jelitowe może przyczyniać się do wystąpienia niedoboru.
Człowiek nie posiada zdolności syntezy kobalaminy. Naturalnymi producentami tej witaminy są mikroorganizmy przewodu pokarmowego ludzi i zwierząt oraz drobnoustroje występujące w glebie, nawozach naturalnych i ściekach. Ze względu na syntezę witaminy B12 powinno się dbać o dobry stan mikroflory jelitowej.
Źródła witaminy B12
Witamina ta znajduje się przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego, jest bowiem związana z białkami zwierzęcymi. Można ją znaleźć w dużych ilościach w:
- małżach;
- wątrobie wołowej;
- sardynkach;
- wołowinie.
W nieco mniejszej ilości znajduje się także w jogurtach, mleku czy jajach. Względnie niewiele jest jej w warzywach, dlatego weganie potrzebują suplementów diety z witaminą B12 lub żywności fortyfikowanej tą witaminą.
Witamina B12 – funkcje
Witamina B12 bierze udział w syntezie hemoglobiny. Jest niezbędna do funkcjonowania wszystkich komórek, zwłaszcza układu nerwowego, szpiku kostnego i przewodu pokarmowego. Pełni również ważne funkcje w metabolizmie energetycznym, zwłaszcza w metabolizmie kwasu foliowego. Znaczącą rolę pełni w syntezie DNA i może wpływać na metabolizm kości. Badania bowiem wykazały, że niedobór witaminy B12 jest ważnym czynnikiem ryzyka osteoporozy.
Niedobór witaminy B12
Niedobór witaminy B12 powoduje anemię złośliwą (megaloblastyczną), podostrą złożoną degenerację rdzenia kręgowego i różne zaburzenia psychiczne. Brak tej witaminy w organizmie może również powodować anoreksję i przyczyniać się do rozwoju osteoporozy. Charakterystycznym objawem niedoboru jest pancytopenia, czyli niski poziom wszystkich elementów morfotycznych krwi.
U niemowląt przy niedoborze kobalaminy obserwuje się słaby rozwój nerwowo-mięśniowy, trudności z jedzeniem, opóźnienie rozwojowe, małą głowę, zaburzenia rozwojowe, hipotonię, ospałość, drażliwość, mimowolne ruchy, drgawki czy atrofię mózgu.
Na niedobór narażeni są przede wszystkim weganie i wegetarianie, a także chorzy na fenyloketonurię, ponieważ stosują oni niskobiałkową dietę. Do innych przyczyn niedoboru zalicza się:
- niezbilansowanie podaży witaminy B12 w całodziennym pożywieniu z zapotrzebowaniem organizmu;
- gastrektomia;
- choroba Addisona-Biermera.
Uznaje się jednak, że najczęściej niedobór występuje w wyniku zbyt małej podaży (u osób dorosłych) lub zespołu złego wchłaniania witaminy B12 z pożywienia (u osób starszych).
Nadmiar witaminy B12
Nadmiar witaminy B12 stwierdzany jest bardzo rzadko. Zjawisko to praktycznie nie występuje, ponieważ zbyt duża ilość w organizmie wydalana jest wraz z moczem.
Do ewentualnej hiperwitaminozy może dojść sporadycznie, w przypadku nadmiernej suplementacji. Wówczas można zauważyć wystąpienie reakcji alergicznych.
Witamina B12 – dzienne zapotrzebowanie
Dobowe zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę B12 wynosi około 2 µg, jednak wytyczne różnią się w zależności od kraju. Przykładowo, na zachodzie za optymalną dawkę dzienną uważa się 3 µg. Zalecane dawki oblicza się zakładając, że absorpcja tej witaminy wynosi około 50%.
W związku z tym w Polsce przyjmuje się za optymalną dawkę 1,5 µg tej witaminy. Jest to ilość wystarczająca, aby uniknąć objawów niedoboru.
Polecane produkty:
|
Chlorella – tabletki na oczyszczenie organizmu
Chlorella w tabletkach to naturalna alga z rozerwaną ścianą komórkową (chroniona patentem) w postaci suplementu diety. Została wytworzona wyłącznie z suszonych, jednokomórkowych mikroskopijnych alg. Chlorella pomaga wyeliminować metale ciężkie z organizmu Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Peckenpaugh N., Podstawy żywienia i dietoterapia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2011.
- Kośmider A., Czaczyk K., Witamina B12 – budowa, biosynteza, funkcje i metody oznaczania, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 5/2010.
- Mziray M., Domagała P., Żuralska R., Siepsiak M., Witamina B12 – skutki niedoboru, zasadność terapii i suplementacja diety u osób w wieku podeszłym, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 3/2016.
