Jakie są typy kolagenu w organizmie człowieka, gdzie występują w największych ilościach i jakie właściwie spełniają funkcje? To istotne informacje z punktu widzenia fizjologii ludzkiego ciała. Kolagen jest podstawowym białkiem strukturalnym, budującym niemal wszystkie tkanki i nadającym im wytrzymałość. Oto jego podstawowe rodzaje.
Typy kolagenu
Wyróżnia się aż 29 różnych typów kolagenu, które pomimo swojej budowy trójhelikalnej różnią się strukturą przestrzenną oraz umiejscowieniem w ciele człowieka. Prezentuje się to następująco:
- I typ – występuje w ludzkim ciele w największych ilościach, ponieważ stanowi aż do 90% całej puli kolagenu. Znaleźć go można m.in. w ścięgnach, kościach, tkance tworzącej blizny oraz skórze i tkance podskórnej;
- II typ – buduje chrząstki stawowe;
- III typ – znajduje się w tkance zawierającej fibroblasty, tworzącej się w trakcie zabliźniania ran, tkance łącznej właściwej siateczkowatej;
- IV typ – znajduje się w błonie podstawnej mikrowłókien międzytkankowych, cienkich błonach występujących pomiędzy różnymi tkankami i narządami organizmu;
- V typ – to tzw. kolagen śródmiąższowy, stanowi dopełnienie kolagenu typu I;
- VI typ – odmiana kolagenu typu V, spełnia tę samą rolę;
- VII typ – znajduje się m.in. w tkance nabłonkowej, skórze, tętnicach i naczyniach krwionośnych;
- VIII typ – znajduje się w śródbłonku, tkance tworzącej wnętrze naczyń krwionośnych, błonach śluzowych;
- IX, X, XI typ – buduje chrząstki stawowe wspólnie z kolagenem typu II;
- XII typ – występuje wspólnie z kolagenem typu I i typu III;
- XIII typ – tworzy tkanki takie jak skóra, gałki oczne, śródbłonek, mięsień sercowy i mięśnie szkieletowe;
- XIV typ – tworzy struktury takie jak naczynia krwionośne, kości, nerwy, ścięgna, macica;
- XV typ – tworzy struktury takie jak skóra, łożysko, nerki, mięsień sercowy, jajniki, jądra;
- XVI typ – tworzy struktury takie jak skóra, mięsień sercowy, nerki, mięśnie gładkie;
- XVII typ – tworzy struktury takie jak skóra, m-RNA;
- XVIII typ – tworzy struktury takie jak płuca, nerki, wątroba;
- XIX typ – tworzy struktury takie jak śledziona, gruczoł krokowy, nerki, wątroba, okrężnica, łożysko;
- XX typ – tworzy struktury takie jak nabłonek rogówek;
- XXI typ – tworzy struktury takie jak naczynia krwionośne, mięsień sercowy, żołądek, nerki, mięśnie szkieletowe;
- XXII typ – tworzy połączenia tkankowe;
- XXIII typ – tworzy struktury takie jak mięsień sercowy, siatkówka, przerzutowe komórki rakotwórcze;
- XXIV typ – tworzy struktury takie jak kości, rogówki;
- XXV typ – tworzy struktury takie jak mózg, mięsień sercowy, gałki oczne, jądra;
- XXVI typ – tworzy struktury takie jak jądra, jajniki;
- XXVII typ – buduje chrząstkę stawową;
- XXVIII typ – tworzy komórki nerwowe;
- XXIX typ – znajduje się w skórze.
Ciekawostką jest natomiast fakt, że kolagen typu III przeważa w skórze noworodka, jednak u dorosłego człowieka skórę buduje głównie kolagen typu I.
Typy kolagenu w zależności od struktury i roli
Jeśli pod uwagę weźmiemy strukturę i funkcję kolagenu, istnieje zupełnie odmienny podział tego białka. Wyróżnia on wówczas kolagen:
- fibrylarny – I, II, III, V, XI, XXIV, XXVII;
- błony podstawowej: IV;
- tworzący “włókna kotwiczce”: VII;
- multipleksyny: XV, XVIII;
- tworzący mikrowłókna: VI;
- tworzący heksagonalne układy sieciowe: VIII, X;
- tzw. FACITs: IX, XII, XIV, XVI, XIX, XX, XXI, XXII, XXVI;
- zawierający domeny transmembranowe: XIII, XVII, XXIII, XXV.
Kolagen typu II jest dominującym składnikiem tkanki szklistej (stanowiąc 80% całej puli kolagenu tej okolicy), nabłonka rogówki oraz chrząstki. Dość niedawno odkryte białka kolagenowe typów XXIV i XXVII prawdopodobnie wiążą się z kolagenem rodzajów I i II. Jednak nie wiadomo jeszcze wystarczająco dużo na ten temat. Wymagają one dalszego poznawania, czym zajmują się naukowcy.
Zobacz również: Działanie kolagenu.
Kolagen w organizmie człowieka – podsumowanie
Warto na koniec zaznaczyć, że zdecydowana większość włókien kolagenowych wykazuje heterotypowość. Oznacza to, że składają się one z więcej niż jednego typu kolagenu. Zjawisko to potwierdza obecność w kościach i rogówce włókien kolagenowych, złożonych w głównej mierze z kolagenu typu I i V. Natomiast struktura skóry wyróżnia się współwystępowaniem przede wszystkim rodzajów I i III kolagenu.
Polecane produkty:
|
Kolagen do picia
Kolagen do picia w proszku to naturalny suplement diety o smaku porzeczkowym. Opatentowana formuła Peptiplus sprawia, że biodostępność w organizmie jest na bardzo wysokim poziomie.
Zobacz więcej...
|
Bibliografia
- Banaś M., Pietrucha ., Typy i struktura białka kolagenowego, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej, 73/2009.
- Żelaszczyk D., Waszkielewicz A., Kolagen – struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej, Estetologia Medyczna i Kosmetologia, 2/2012.
- Czubak K., Żbikowska H., Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 4/2014.
- Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, 11/2019.
