Mangan

Mangan (łac. manganum, symbol: Mn) to pierwiastek należący do grupy manganowców w układzie okresowym pierwiastków. Jest mikroelementem niezbędnym w procesach przenoszenia tlenu i dla prawidłowego rozwoju organizmu.

Mangan

Mangan – zapotrzebowanie

Dzienne zapotrzebowanie na mangan określa się na poziomie 1-15 mg na dobę. Osoby przestrzegające odpowiedniej i prawidłowo zbilansowanej diety dostarczają każdego dnia do organizmu do 5 mg manganu.

Mangan – źródła

Do najbogatszych źródeł tego pierwiastka zalicza się:

  • owoce;
  • orzechy;
  • zboża;
  • czerwone mięso;
  • ryż;
  • herbatę;
  • warzywa zielonolistne.

Uzupełnianie tego ważnego, a często niedocenianego pierwiastka należy prowadzić ostrożnie i najlepiej po konsultacji z lekarzem. Dobre multiwitaminy powinny zawierać ten pierwiastek, lecz należy zadbać o niego przede wszystkim poprzez dietę, spożywając orzechy, ziarna zbóż, dziki ryż. Ciekawostką jest, że większość Polaków pobiera go głównie z herbaty.

Mangan – właściwości

Mangan zaliczany jest do grupy antyoksydantów, czyli związków wykazujących działanie przeciwutleniające. Może on usuwać nadmiar wolnych rodników tlenowych, które zmniejszają odporność organizmu, prowadząc do rozwoju wielu chorób, a także pogarszają samopoczucie i wpływają negatywnie na wygląd zewnętrzny (między innymi poprzez przyspieszanie procesów starzenia się skóry).

Dodatkowo:

  • warunkuje prawidłowy wzrost i rozwój tkanek, głównie kostnej i mięśniowej wspierając tym rozwój organizmu;
  • usuwa z organizmu nadmiar toksyn i substancji szkodliwych;
  • poprawia płodność, wspiera utrzymywanie libido na wysokim poziomie;
  • zmniejsza objawy napięcia przedmiesiączkowego;
  • wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, zwłaszcza ośrodkowego układu nerwowego.

Mangan jest niezbędny, choć w nadmiarze może okazać się szkodliwy.

Niedobór manganu

Niedobory manganu występują stosunkowo rzadko. Wynika to nie tylko z faktu, że pierwiastek ten występuje w najczęściej spożywanych produktach, ale również z uwarunkowań organizmu. Organizm człowieka nie dopuszcza do nadmiernej utraty pierwiastka wraz z kałem w przypadku niedoborów pokarmowych.

U osób z przewlekłym niedoborem manganu wykazano częstsze występowanie cukrzycy typu II oraz hipercholesterolemii. Objawami przewlekłego niedoboru mogą być również: wypadanie włosów, zaburzenie wzrostu płytek paznokciowych, czy zwiększenie podatności na rozwój stanów zapalnych skóry. Niedobory stwierdza się także u osób wykazujących zaburzenia psychiczne, np. schizofrenię.

Nadmiar manganu

Zbyt duża, częsta podaż manganu wpływa bardzo niekorzystnie na organizm. Może powodować hamowanie wychwytu jonów wapnia, rozwój objawów podobnych do choroby Parkinsona, obniżenie masy narządów płciowych czy impotencję. Mimo jego korzystnych właściwości i faktu, że mangan jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, zalicza się go do pierwiastków neurotoksycznych. Z tego względu wszelkie suplementacje manganem należy skonsultować z lekarzem.

Narażenie zawodowe na mangan występuje przede wszystkim w górnictwie i podczas prac spawalniczych. W przewlekłym zatruciu zauważa się objawy ze strony układu nerwowego i oddechowego. Jeśli ekspozycja na nadmiar manganu była krótka zauważa się subkliniczne zmiany neurobehawioralne.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Surgiewicz J., Mangan i jego związki, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1/2012.
  2. Zawadzki M., Gać P., Poręba R., Andrzejak R., Zmiany w układzie sercowo-naczyniowym zwierząt poddawanych intoksykacji związkami manganu, Medycyna Pracy, 5/2008.
  3. Kołomański J., Wegenko C., Charakterystyka manganu i jego związków na różnych stopniach utlenienia ze szczególnym uwzględnieniem manganianu (VII) potasu, Acta Juvenum, 3/2018.

Może Cię zainteresować

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *