Uporczywy kaszel to inaczej kaszel częsty, zwykle o charakterze przewlekłym. Zawsze wskazuje na toczące się w organizmie patologie i wymaga fachowej diagnostyki. Jeśli kaszel nie przemija przez długi czas, może prowadzić do konsekwencji zdrowotnych takich jak m.in. obniżenie narządu rodnego u kobiet, zaburzenia trawienia, infekcje dróg oddechowych czy migreny.
Co to jest kaszel?
Kaszel jest fizjologicznym mechanizmem ochronnym służącym oczyszczeniu drzewa oskrzelowego. Stanowi pożądany i potrzebny odruch umożliwiający usuwanie nadmiaru wydzieliny oraz oraz zapobiegający przedostawaniu się ciał obcych do dolnych odcinków dróg oddechowych. Wyróżniamy następujące rodzaje kaszlu:
- ostry kaszel – trwający krócej niż 3 tygodnie;
- podostry kaszel – trwający od 3 do 8 tygodni;
- przewlekły kaszel – trwający dłużej niż 8 tygodni;
- suchy kaszel – nieproduktywny, bez odkrztuszania plwociny;
- wilgotny kaszel – produktywny, z odkrztuszaniem plwociny.
O uporczywym kaszlu mówimy wówczas, jeśli ma on charakter podostry lub przewlekły i pojawia się wielokrotnie w ciągu dnia.
Uporczywy kaszel – przyczyny
Jedną z najczęstszych przyczyn uporczywego kaszlu stanowi tzw. zespół kaszlowy górnych dróg oddechowych. Schorzenie wiąże się z przewlekłym drażnieniem receptorów rozproszonych w nosie, zatokach obocznych nosa oraz gardle. Głównym czynnikiem ryzyka tego zjawiska jest inhalacja środowiskowych zanieczyszczeń (np. smogu), stan zapalny górnych dróg oddechowych lub schorzenia alergiczne.
Kolejną możliwą przyczyną jest astma oskrzelowa. Przewlekłe zapalenie dróg oddechowych (cecha charakterystyczna astmy) powoduje obrzęk błony śluzowej oraz skurcz oskrzeli. W późniejszych etapach remodeling oskrzeli ogranicza przepływ wydechowy w drogach oddechowych oraz powoduje kaszel o zmiennym nasileniu i częstości występowania.
Trzecią co do częstości przyczyną występowania uporczywego kaszlu jest choroba refluksowa przełyku, objawiająca się patologicznym zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. Kwas solny z pepsyną wtórnie dociera do górnych dróg oddechowych, wywołując przewlekły kaszel oraz szereg innych objawów, najczęściej gastrycznych.
Uporczywy kaszel może także pojawiać się w przebiegu:
- śródmiąższowych chorób płuc;
- nadwrażliwości poinfekcyjnej oskrzeli;
- nowotworów płuc;
- mukowiscydozy;
- przewlekłego przyjmowania inhibitorów konwertazy angiotensyny (silny czynnik rozszerzający naczynia);
- przewlekłych chorób zatok przynosowych.
Głównym czynnikiem ryzyka uporczywego kaszlu zawsze jest palenie papierosów, zarówno bierne jak i czynne.
Jak wygląda uporczywy kaszel?
Uporczywy kaszel może mieć różny obraz kliniczny, w zależności od jego przyczyn. Cechami charakterystycznymi dla zespołu kaszlowego górnych dróg oddechowych są obecność wycieku z jamy nosowej, wydzieliny spływające po tylnej ścianie gardła, przewlekłego odkrztuszania i podrażnienia błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Z kolei astmie oskrzelowej towarzyszy świszczący oddech czy napadowe duszności. W przebiegu choroby refluksowej zaobserwujemy również zgagę, odbijanie, trudności w połykaniu pokarmów, a kaszel ma charakter suchy.
Diagnostyka uporczywego kaszlu
Przy uporczywym, nieprzemijającym kaszlu w pierwszej kolejności należy zbadać układ oddechowy. Wykonuje się gazometrię, spirometrię oraz RTG płuc. Jeśli przyczyny oddechowe nie zostaną stwierdzone, diagnostykę rozszerza się o gastroskopię, czyli badanie endoskopowe przełyku i żołądka. W dalszej kolejności można rozważyć pobranie plwociny celem oznaczenia liczby eozynofili oraz wykonanie badań bakteriologicznych wykluczających infekcyjne tło, zwłaszcza atypowe lub grzybicze. Zawsze należy pytać pacjenta o palenie papierosów.
Uporczywy kaszel – leczenie
Leczenie powinno być przyczynowe. Istnieje wiele metod farmakologicznych leczenia uporczywego kaszlu (antybiotyki przy infekcjach bakteryjnych, leki rozszerzające oskrzela przy astmie, leki rozrzedzające wydzielinę itd.), jak również wiele metod fizjoterapeutycznych, które mają zastosowanie przy przewlekłych chorobach układu oddechowego (np. ćwiczenia oddechowe, drenaż oskrzelowy). Uzupełnieniem leczenia podstawowego jest modyfikacja diety i nawyków żywieniowych (jeśli kaszel wiąże się z refluksem lub innymi przyczynami gastrycznymi), rezygnacja z palenia papierosów oraz regularna aktywność fizyczna, najlepiej na świeżym powietrzu.
Polecane produkty:
|
Acerola organiczna
Suplement diety Acerola to przede wszystkim źródło naturalnej witaminy C. Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, przyczynia się do zmniejszenia zmęczenia i znużenia, pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Krenke R., Chorostowska-Wynimko J., Dąbrowska M., Bieńkowski P., Arcimowicz M., Grabczak E., Mastalerz-Migas A., Postępowanie w kaszlu u osób dorosłych – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych, Lekarz POZ, 6/2018.
- Arcimowicz M., Niemczyk K., Przewlekły kaszel: nowe koncepcje i możliwości terapeutyczne, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 1/2016.
- Undrunas A., Kuziemski K., Uporczywy kaszel – trudności diagnostyczno-terapeutyczne w codziennej praktyce lekarskiej, Forum Medycyny Rodzinnej, 4/2017.
