Kwas eikozapentaenowy (w skrócie: kwas EPA) to organiczny związek chemiczny zaliczany do grona kwasów tłuszczowych Omega 3, które są z kolei niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi (NNKT) tak ważnymi w diecie każdego człowieka. Wykazuje wszechstronne, pozytywne właściwości, bywa nawet wykorzystywany w lecznictwie rozmaitych chorób i schorzeń.
Kwas eikozapentaenowy – charakterystyka
Kwas EPA posiada wzór sumaryczny C20H30O2, a jego masa molowa wynosi 302,45 g/mol. W jego cząsteczce grupa karboksylowa lokalizuje się na końcu 19-członowego łańcucha węglowodorowego zawierającego 5 wiązań podwójnych o konfiguracji cis, połączonych ze sobą mostkami metylenowymi.
Kwas eikozapentaenowy (kwas EPA) – źródła
Jedynym rzeczywistym źródłem kwasów tłuszczowych omega 3, a zwłaszcza frakcji długołańcuchowych kwasu eikozapentaenowego (EPA) i kwasu dokozaheksaenowego (DHA), jest tłuszcz pochodzący z ryb i zwierząt morskich żywiących się planktonem lub rybami. Zawartość tłuszczu w tej żywności zależy jednak od wielu czynników np. pory roku, gatunku ryb, akwenu połowu i innych. Ryby z zimnych mórz północnych zawierają więcej EPA, z południowych zaś więcej DHA. Również niektóre gatunki śródlądowe zawierają wysoki poziom kwasów Omega 3, głównie łosoś. W odniesieniu do alg, najwięcej kwasu EPA zawiera Spirulina oraz Chlorella.
Pozostałe źródła kwasu eikozapentaenowego to:
- owoce morza (krewetki, kraby, ostrygi);
- oleje roślinne (olej słonecznikowy, olej z wiesiołka, olej sezamowy i inne);
- orzechy i nasiona.
Zawierają one jednak znacznie mniej EPA, a więcej kwasu alfa-linolenowego, kwasu gamma-linolenowego oraz kwasu linolowego.
EPA – dzienne zapotrzebowanie na kwas eikozapentaenowy
Niezwykle istotny jest stosunek kwasów tłuszczowych Omega 6 do Omega 3. Optymalnie wynosi on 10:1. Uznaje się, ze EPA powinien być spożywany w ilości 0,65 g w ciągu doby. Nieco inne zapotrzebowanie ustaliło Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne. Według niego dorosłe osoby zdrowe powinny 2 x w tygodniu spożywać ryby i produkty bogate w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, osoby z udokumentowaną chorobą niedokrwienną serca powinny spożywać 1 g EPA i DHA, natomiast osoby z hipertriglicerydemią około 2-4 g EPA i DHA na dobę.
Warto również rozważyć dodatkową suplementację kwasów tłuszczowych Omega 3 (poza standardową dietą), ponieważ zaobserwowano, że stosunek Omega 6 do Omega 3 w diecie współczesnego człowieka jest zaburzony (zbyt wysoki). Innymi słowy spożywamy zbyt dużo źródeł Omega 6, a zbyt mało źródeł Omega 3, co może negatywnie wpływać na zdrowie.
Kwas eikozapentaenowy (kwas EPA)- właściwości
Właściwości kwasu EPA obejmują przede wszystkim:
- profilaktykę cukrzycy typu 2 poprzez utrzymywanie glikemii na stałym poziomie w ciągu dnia;
- obniżanie poziomu cholesterolu LDL oraz zbyt wysokiego ciśnienia tętniczego krwi;
- profilaktykę chorób cywilizacyjnych, zwłaszcza dermatologicznych (alergia, atopowe zapalenie skóry, egzemy), sercowo-naczyniowych (miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, zakrzepica, choroba niedokrwienna serca) oraz neurodegeneracyjnych (demencja, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera);
- działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne;
- wzmacnianie odporności;
- poprawę kondycji skóry;
- wspomaganie pamięci i koncentracji;
- hamowanie lipogenezy i tym samym przeciwdziałanie otyłości;
- poprawę samopoczucia, regulację wahań nastroju i przeciwdziałanie depresji;
- działanie przeciwalergiczne wskutek hamowania nadmiernej reakcji układu immunologicznego;
- działanie przeciwzakrzepowe;
- relaksację mięśni gładkich i działanie hipotensyjne.
Korzystny wpływ kwasu EPA (i wszystkich kwasów tłuszczowych Omega 3) na układ sercowo-naczyniowy został potwierdzony licznymi badaniami i obserwacjami. To właśnie głównie ze względu na obecność NNKT dieta śródziemnomorska została uznana za najzdrowszą. Na koniec warto dodać, że Omega 3 (wraz z EPA) są kluczowe dla prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju płodu. Dlatego znajdują się w one w gronie suplementów diety bezpiecznych, rekomendowanych w okresie ciąży.
Polecane produkty:
|
Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny
Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dutkowska A., Rachoń D., Rola kwasów tłuszczowych n-3 oraz n-6 w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, Choroby Serca i Naczyń, 3/2015.
- Marciniak-Łukasik K., Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6/2011.
- Materac E., Marczyński Z., Bodek K., Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2/2013.
- Bałasińska B., Jank M., Kulasek G., Właściwości i rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w utrzymaniu zdrowia ludzi i zwierząt, Życie Weterynaryjne, 9/2010.
