Ciąża

Ciąża to okres w życiu kobiety od momentu zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik, aż do porodu 9 miesięcy później. Wyróżnia się ciąże pojedyncze i ciąże mnogie, gdy w łonie matki rozwija się więcej niż 1 płód. Ciąża może być również fizjologiczna i zagrożona. Każda ciężarna powinna zostać odpowiednio przygotowana do porodu, czym zajmuje się położna i fizjoterapeuta uroginekologiczny.

Przebieg ciąży

Ciąża dzieli się na 3 trymestry, każdy ma 3 miesiące. W tym czasie następuje intensywny rozwój płodu, przystosowując go do życia poza łonem matki. Na ciążę składają się 2 fazy – faza zarodkowa (od zapłodnienia do 8. tygodnia życia) oraz faza płodowa (od 9. do 40. tygodnia życia). Jak wygląda rozwój płodu w I trymestrze?:

• 7. tydzień – płód waży 1 gram, ma wykształcone nerki, wątrobę, serce i trzustkę. Tydzień później wykształcają się powieki, jednak długo pozostają zamknięte;
• 9. tydzień – rozwija się zmysł dotyku, a chwilę później dziecko potrafi otwierać i zamykać usta. Zanika ogonek na końcu kręgosłupa i błony między palcami;
• 11. tydzień – dziecko waży około 9 gramów i mierzy 6 cm długości. Połowę jego ciała stanowi głowa. Skóra nadal jest przezroczysta, jednak zaczyna pokrywać się meszkiem. Tworzą się zawiązki paznokci;
• 12. tydzień – wykształca się odruch ssania i rozpoczyna produkcja moczu, który następnie jest wydalany do wód płodowych. Wykształcają się narządy płciowe, jednak rozpoznanie płci jest jeszcze trudne.

W 3. miesiącu ciąży większość organów dziecka jest już ukształtowana. Ryzyko wad genetycznych, uszkodzenia płodu czy utraty ciąży znacznie maleje, a płód staje się odporniejszy na czynniki zewnętrzne. Tak kończy się I trymestr trwający 3 miesiące, a kobieta ciężarna wraz ze swoim dzieckiem wchodzą w trymestr II:

• 16. tydzień – na główce dziecka pojawiają się włoski, zaczynają rosnąć paznokcie i kształtują się unikalne linie papilarne. Można określić płeć dziecka podczas badania USG;
• 17. tydzień – rozwija się zmysł smaku, dziecko ćwiczy odruch ssania i połykania, reaguje już na dźwięki;
• 18.-20. tydzień – kobieta może wyczuć ruchy dziecka, płuca przygotowują się do późniejszej akcji. Płód waży już do 240 g i mierzy nawet 16 cm.

Pod koniec 6. miesiąca ciąży dziecko żyje już w 2 fazach – snu i czuwania. Przez większość czasu jednak śpi. Kobieta z dzieckiem wchodzą w III, ostatni trymestr:

• 7. miesiąc – dziecko otwiera oczy, mózg intensywnie się rozwija, meszek pokrywający całe ciało zanika. Dziecko może mieć czkawkę, co jest dobrze wyczuwalne przez matkę. Pod koniec 28. Tygodnia jego waga może wynosić nawet 1 kg;
• 8. miesiąc – intensywnie wzrasta objętość tkanki tłuszczowej, skóra grubieje i robi się różowa. Pod koniec 8. miesiąca waga dziecka powinna dojść powyżej 2 kg;
• 9. miesiąc – wszystkie narządy wewnętrzne są w pełni ukształtowane, standardowa długość ciała dziecka wynosi 50 cm, zaś waga – około 3200 g. Dziecko ustawia się głową w kierunki kanału rodnego.

Ciąża kończy się porodem, który zapoczątkowuje odejście wód płodowych.

Ciąża zagrożona – czym jest?

Ciąża zagrożona to taka, która z różnych względów jest obarczona ryzykiem poronienia lub przedwczesnego porodu, jak również w przebiegu której istnieje ryzyko urodzenia chorego dziecka. Częstotliwość występowania ciąż zagrożonych wzrasta wraz z wiekiem matki, jej chorobami i stylem życia. O ciąży zagrożonej można mówić m.in. w następujących przypadkach:

• przegroda macicy;
• mięśniaki podśluzówkowe macicy;
• odklejenie się łożyska;
• ciąża bliźniacza;
• nieprawidłowe wyniki badań genetycznych;
• infekcje wód płodowych;
• zaawansowane, przewlekłe choroby kobiety ciężarnej;
• starszy wiek kobiety ciężarnej, zwykle po 40. roku życia (choć jest to czynnik ryzyka względny);
• wady anatomiczne macicy;
• rozejście spojenia łonowego;
• nieprawidłowości łożyska.

Do grona niepokojących objawów w przebiegu ciąży należą m.in.: krwawienia i plamienia z dróg rodnych, omdlenia, silne bóle brzucha. W takich przypadkach kobieta ciężarna powinna udać się do ginekologa.

Ciąża – obowiązkowe badania kontrolne

Każda kobieta ciężarna powinna uczęszczać na obowiązkowe badania kontrolne, które sprawdzają prawidłowy rozwój płodu i pozwalają wcześnie wykryć ewentualne zagrożenia ciąży. Pierwsza wizyta u ginekologa powinna mieć miejsce wówczas, gdy kobieta otrzyma dodatni wynik testu ciążowego z apteki. Najlepiej między 7. a 8. tygodniem, nie później niż przed 10. tygodniem. Wykonuje się cytologię, badanie biocenozy pochwy oraz posiew z pochwy, a lekarz ostatecznie potwierdza ciążę badaniami krwi. Przyszła mama otrzymuje dodatkowo skierowanie na badania laboratoryjne takie jak: morfologia krwi, przeciwciała odpornościowe, grupa krwi, stężenie glukozy na czczo, test na kiłę (VDRL), testy w kierunku HIV, różyczki, toksoplazmozy i wirusa wątroby typu C (HCV) oraz badanie ogólne moczu.
Kolejna wizyta powinna przypadać na 11.-14 tydzień ciąży. Ginekolog wykonuje pierwsze badanie USG, sprawdzające budowę i rozwój płodu. Kobieta powinna ponownie wykonać morfologię i badanie ogólne moczu. Rekomenduje się również nieinwazyjne badanie prenatalne – test PAPP-A lub test podwójny (PAPP-A plus wolna podjednostka beta-hCG). Nieprawidłowe wyniki są wskazaniem do przeprowadzenia inwazyjnych testów, np. amniopunkcji.

Kolejne badanie USG przypada na 18.-22. tydzień ciąży, zaś ostatnie na 30. tydzień ciąży. Pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży lekarz powinien skierować pacjentkę do położnej środowiskowej (podstawowej opieki zdrowotnej, POZ), która obejmie ją, a następnie jej dziecko, opieką w miejscu pobytu/zamieszkania. Po 40. tygodniu ciąży co 2-3 dni bada się ruchy płodu, czynność serca płodu, masę ciała płodu oraz wykonuje się badanie KTG.

Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Poradnik dla kobiet w ciąży i przyszłych rodziców, Narodowy Fundusz Zdrowia, Szczecin.
2. Bręborowicz G., Położnictwo, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.