Eugenol

Eugenol jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grona fenoli. W największych ilościach znaleźć go można w goździkach i w cynamonie, a wpływa on na wiele właściwości prozdrowotnych tych surowców roślinnych. Charakteryzuje się nietypowym, przyjemnym, korzennym aromatem.

Eugenol – charakterystyka

Eugenol to organiczny związek chemiczny o wzorze sumarycznym C10H12O2 i masie molowej 164,20 g/mol. Po wyizolowaniu przybiera postać bezbarwnej lub delikatnie żółtej cieczy o oleistej konsystencji. Pod wpływem kontaktu z powietrzem i światłem staje się ciemniejsza i może być bardziej lepka. Eugenol otrzymuje się z produktów naturalnych lub syntetycznie. Głównym naturalnym źródłem eugenolu jest olejek goździkowy, który można wyodrębnić bezpośrednio z goździków w procesie destylacji z parą wodną, ekstrakcja chlorkiem metylenu i ostatecznie oddestylowaniu rozpuszczalnika. W olejku goździkowym eugenol jest dominującym składnikiem. W nieco mniejszych ilościach znaleźć go można również w liściach cynamonu, liściach laurowych oraz gałce muszkatołowej. Pozyskiwanie eugenolu syntetyczne obejmuje reakcję gwajakolu z chlorkiem allilu, po czym ostatecznie ekstrahuje się go z mieszaniny poreakcyjnej eterem.

Eugenol nie rozpuszcza się w wodzie, za to dobrze rozpuszcza się w metanolu, kwasie octowym i eterze dietylowym. Jest substancją palną, do gaszenia której stosuje się proszek, CO2 lub pianę. Jego temperatura topnienia wynosi -10 stopni C, temperatura wrzenia wynosi 254 stopni C, natomiast gęstość to 1,07 g/cm3.

Eugenol w kosmetykach

Eugenol jest jednym ze związków zapachowych powszechnie wykorzystywanych w kosmetykach. Dodaje się go do nich nie tylko ze względu na właściwości zapachowe, ale i dezynfekujące. Grzyby pleśniowe i drożdżopodobne wykazują wysoką wrażliwość na działanie tego związku. Producenci mają obowiązek umieszczania nazwy eugenolu wśród składników produktu, jeśli jego zawartość przekracza 0,01%.

Mówiąc ogólnie, małe ilości eugenolu w kosmetykach są całkowicie bezpieczne, chyba że kosmetyki te są stosowane przez alergików i osoby nadwrażliwe na olejek goździkowy lub cynamon. Związek ten znajduje się bowiem na liście alergenów kontaktowych, u osób predysponowanych może więc wywoływać reakcje alergiczne i podrażnienia. Przed użyciem kosmetyku (lub olejku goździkowego) rekomenduje się wykonanie próby uczuleniowej na zgięciu łokcia lub pod obojczykiem.

Czy eugenol jest szkodliwy?

Eugenol jest substancją o niskiej toksyczności, jednak stosowany w większych ilościach może wywoływać nudności, zawroty głowy, wymioty, a nawet utratę przytomności. Narażenie na zatrucia tym związkiem może pojawić się w zakładach pracy, w których celem jest pozyskiwanie eugenolu. Wówczas przy bezpośrednim kontakcie z nim może dojść do oparzenia skóry – pracownicy powinni zostać wyposażeni w rękawice ochronne. Ponadto eugenol może wywoływać alergie u ludzi, dlatego tak bardzo podkreśla się znaczenie kontroli zawartości tego związku w kosmetykach.

Eugenol w medycynie

Omawiany związek znajduje zastosowanie również w medycynie i farmakologii. Jest przykładowo wykorzystywany w stomatologii do wypełniania kanałów korzeniowych lub jako materiał tymczasowy podczas wykonywania uzupełnień ubytków. Ze względu na silne właściwości antyseptyczne może efektywnie odkażać kanały korzeniowe. Właśnie ze względu na zawartość eugenolu tradycyjna, domowa medycyna rekomenduje żucie całych główek goździków przy bólach zęba, aby czasowo uśmierzyć przykre dolegliwości.

Ostatnimi czasy wykonano interesujące badania, które wykazały, że eugenol może przyspieszać detoksykację wątroby i chronić jej miąższ przed toksycznymi uszkodzeniami. Jedno z tych badań wykazało, że zastosowanie eugenolu może złagodzić objawy marskości wątroby. Co więcej, podczas badań doświadczalnych u zwierząt otrzymujących eugenol zaobserwowano zahamowanie proliferacji komórek, która może predysponować do rozwoju raka wątroby.

Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Wiącek J., Identyfikacja i oznaczanie eugenolu w kosmetykach, Warszawa 2012.
2. Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014.