Proliferacja

Proliferacja to inaczej naturalna zdolność do namnażania się komórek, co podlega regulacji cyklu komórkowego. Stanowi niezmiernie ważną cechę i umiejętność organizmów żywych. Niestety nie zawsze zjawisko to jest pożądane, np. gdy miejsce ma proliferacja komórek bakteryjnych w organizmie człowieka, co wywołuje i/lub nasila chorobę.

Co to jest proliferacja?

W określonych ramach czasowych układ kontroli cyklu komórkowego za pomocą enzymów i odpowiednich białek steruje cyklem komórkowym. Wpływa na to również właściwa, wyrównana gospodarka hormonalna. Gdy pojedyncza komórka otrzyma sygnał, zaczyna się dzielić. Cykl komórkowy następuje w fazach mitozy lub mejozy. Mitoza to proces podziału jądra komórkowego, którego rezultatem jest utworzenie 2 jąder potomnych. W trakcie mitozy dochodzi do utworzenia 2 komórek potomnych z identyczną jak komórki macierzyste liczbą chromosomów i ilością DNA. Dzieje się tak, gdyż każdą mitozę poprzedza replikacja DNA. W przebiegu mitozy wyróżniamy 5 faz podziału jądra komórkowego: profaza, prometafaza, metafaza, anafaza, telofaza.

Z kolei mejoza to podział jądra komórkowego, prowadzący do spadku o połowę liczby chromosomów w komórkach potomnych. Proces ten prowadzi do powstania gamet, czyli komórek płciowych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. W przebiegu mejozy wyróżniamy fazy takie jak: profaza I, metafaza I, anafaza I, telofaza I, po czym następują: profaza II, metafaza II, anafaza II, telofaza II.

Proliferacja komórek – najczęstsze choroby

Istnieje wiele chorób i problemów zdrowotnych, w przebiegu których obserwuje się nadmierną proliferację komórek. Przykładowymi są choćby:

• choroba Dupuytrena – łagodny rozrost komórek obejmujący powolne, postępujące włóknienie rozcięgna dłoniowego. Konsekwencją jest przykurcz rozcięgna, zwłaszcza w obrębie mięśni zginaczy palców IV i V dłoni;
• nowotwory – w przebiegu wszystkich chorób nowotworowych złośliwych komórki mnożą się zbyt szybko i nieprawidłowo, co prowadzi do przerzutów oraz nacieków nawet w odległych narządach. Nowotwory łagodne także wiążą się z proliferacją, jest ona jednak powolniejsza i nie daje przerzutów (ma charakter miejscowy);
• bliznowce – związane z nadmierną proliferacją fibroblastyczną.

Takich problemów jest jednak znacznie więcej. Oczywiście nie można stwierdzić, że proliferacja zawsze jest negatywna, wręcz przeciwnie. Bez niej niemożliwe byłoby życie na ziemi. Warunkuje bowiem prawidłowy rozwój embrionalny – komórki płodu muszą się dzielić, aby mógł powstać nowy organizm. Ponadto podział komórek ludzkiego organizmu umożliwia jego wzrost już po narodzinach, gojenie się tkanek, ich regenerację. Proliferacja komórek jest ściśle regulowana przez różne mechanizmy kontrolne, w tym również przez układ nerwowy i układ endokrynologiczny.

Proliferacja komórek wirusowych i bakteryjnych

Wirusy są organizmami, które nie mogą się rozmnażać samodzielnie. Potrzebują one komórek gospodarza, w których przeprowadzają proces replikacji. Pierwszym etapem ich działania jest więc przeniknięcie do organizmu gospodarza (zwykle człowieka). Wirus przyczepia się do odpowiednich receptorów na powierzchni komórki i wnika do jej wnętrza. Następnie odbywa się replikacja i transkrypcja. Wirus uwalnia swój materiał genetyczny (DNA lub RNA), który przejmuje kontrolę nad mechanizmami komórki gospodarza, zmuszając ją do produkcji nowych kopii wirusowego materiału genetycznego oraz białek wirusowych. Nowo utworzone cząstki wirusowe (wiriony) lokują się w komórce. Po zakończeniu replikacji wirusy opuszczają komórkę, często prowadząc do jej zniszczenia.

W przeciwieństwie do nich bakterie są organizmami jednokomórkowymi, które mają zdolność do rozmnażania się w sposób samodzielny. Proliferacja bakterii polega przede wszystkim na podziale komórkowym. Mogą rozmnażać się niezależnie od komórek gospodarza i rozprzestrzeniać się w organizmach, co może prowadzić do infekcji bakteryjnych.

Olej z czarnuszki Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Jóźwiak J., Biologia komórki, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.
2. Bruce A., Hopkins K., Johnson A., Morgan D., Raff M., Roberts K., Walter P., Podstawy biologii komórki, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2019.