Świerzbnica

Świerzbnica (łac. knautia) to rodzaj rośliny obejmujący około 60 gatunków. Wykorzystując tę nazwę, najczęściej myśli się jednak o świerzbnicy macedońskiej. Chociaż nie ma żadnego zastosowania medycznego czy zielarskiego, cieszy się ogromną popularnością jako roślina ozdobna w przydomowych ogródkach. Wyróżnia się bowiem atrakcyjnymi, miododajnymi kwiatkami o zabarwieniu purpurowym.

Świerzbnica – charakterystyka

Do grona świerzbnic zalicza się wszelkie gatunki Dipsacaceae oraz Caprifoliaceae, a jest ich około 60. W większości (ponieważ w liczbie 48 gatunków) znaleźć je można na terenie Europy. W Polsce spotkać można jedynie 3 dziko rosnące gatunki, a są nimi:

• świerzbnica karpacka (łac. knautia kitaibelii);
• świerzbnica leśna (łac. knautia dipsacifolia);
• świerzbnica polna (łac. knautia arvensis).

Miejsce ich wzrastania to zazwyczaj łąki, murawy i dobrze oświetlone lasy. Inne gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne w przydomowych ogródkach na terenie całego kraju. W większości są to rośliny jednoroczne lub dwuletnie, osiągające do 50 cm wysokości. Kwiaty zapylane są przez pszczoły, motyle i muchówki, natomiast nasiona roznoszą mrówki, gdyż zaopatrzone są one w ciałko tłuszczowe.

Świerzbnica karpacka

Świerzbnica karpacka to bylina wzrastająca do wysokości około 80 cm, szczeciniasto owłosiona, z kłączem, z którego wyrastają płonne różyczki liściowe i pędy kwiatowe. Kwiaty są żółtawobiałe, czasem brudnoróżowe, z okresem kwitnienia od czerwca do sierpnia. W Polsce naturalne stanowiska znaleźć można w Karpatach Zachodnich, na Beskidzie Śląskim, Tatrach, Pieninach oraz na Pasie Skalicowym.

Świerzbnica leśna

Występuje w środkowej i południowej Europie, głównie na terenach Karpat i Pienin. To roślina zielna osiągająca 30-80 cm wysokości o charakterystycznych kwiatuszkach zebranych w koszyczki. Mają nawet do 4 cm średnicy i przybierają zabarwienie purpurowe i fioletowe. Świerzbnica leśna rośnie w murawach i zaroślach, zaś kwitnie od czerwca do września.

Świerzbnica polna

Jako gatunek rodzimy świerzbnica polna rośnie w Europie (z wyjątkiem jej południowych i północnych krańców), a także w strefie umiarkowanej Azji. W Polsce można ją spotkać na terenie całego kraju. Roślina ma silny korzeń sięgający nawet do 1 m w głąb. Kwiaty są niebieskofioletowe, czerwonawe lub białe, zebrane w półkoliste koszyczki.

Świerzbnica – właściwości zdrowotne

Skład chemiczny roślin zaliczanych do grona świerzbnic jest wciąż bardzo słabo poznany. Wiadomo, że w roślinach tych znajdują się m.in.:

• związki z grupy flawonoidów;
• kwasy fenolowe;
• saponozydy;
• irydoidy.

Saponozydy triterpenowe, typowe dla rodzaju Dipsacus, występują w formie wolnego kwasu oleanolowego i kwasu ursolowego lub aglikonów hederageniny oraz kwasu oleanolowego. Rośliny te nie znajdują jednak zastosowania w ziołolecznictwie czy farmakoterapii. Zdecydowanie bardziej wykorzystuje się je w celach ozdobnych.

	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Stworzyliśmy dla Państwa najwyższej jakości i z najprostszym, a co najważniejsze naturalnym składem kwas hialuronowy na stawy i skórę. Jest on pozyskiwany w pełni naturalnie i otrzymywany na drodze biofermentacji roślinnej. Zobacz więcej...
	Kolagen do picia Kolagen do picia w proszku to naturalny suplement diety o smaku porzeczkowym. Opatentowana formuła Peptiplus sprawia, że biodostępność w organizmie jest na bardzo wysokim poziomie. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kukuła J., Witkowska-Banaszczak E., Rośliny lecznicze z rodziny Dipsacaceae, Postępy Fitoterapii 4/2014.
2. Lipińska J., Tradycyjne ogrody przyjazne naturze i krajobrazom.