Konflikt serologiczny jest szczególnym przypadkiem niezgodności grup krwi, zachodzącym między ciężarną kobietą a płodem, jeśli różnią się one czynnikiem Rh. Stanowi potencjalne zagrożenie życia. Czym dokładnie jest taka sytuacja i jak poważne może mieć konsekwencje? Wyjaśniamy.
Na czym polega konflikt serologiczny?
W białkach błonowych krwinek czerwonych (nazywanych także erytrocytami) każdego człowieka występuje grupa około 8 antygenów nazywanych czynnikiem Rh. Wśród nich najbardziej immunogennym, czyli najłatwiej wywołującym pojawianie się przeciwciał skierowanych przeciw niemu, jest antygen D. Występuje u znacznej większości populacji w Europie. W układzie grupowym Rh naturalne przeciwciała skierowane przeciwko antygenowi D nie występują. Jednak jeśli osobie o grupie Rh- poda się krew grupy Rh+, układ immunologiczny natychmiast rozpocznie wytwarzanie przeciwciał anty‐D. Prowadzi to do wystąpienia szeregu niepożądanych zjawisk.
Konflikt serologiczny w ciąży
Kobiety ciężarne powinny znać układ grupowy Rh swój oraz swojego partnera. W sytuacjach, gdy obydwoje rodziców ma Rh-, nie ma ryzyka rozwoju konfliktu serologicznego, gdyż dziecko także będzie miało Rh-. Jeżeli natomiast dziecko odziedziczy po ojcu Rh+, kobieta ciężarna może nadmiernie reagować na ten parametr w momencie, gdy niewielka ilość krwinek z płodu dziecka dostanie się do jej krwiobiegu. W konsekwencji jej organizm zacznie wytwarzać przeciwciała Rh. Możliwości wystąpienia konfliktu serologicznego w ciąży są następujące:
- matka Rh+ i dziecko Rh+: brak możliwości rozwoju konfliktu serologicznego;
- matka Rh+ i dziecko Rh-: brak możliwości rozwoju konfliktu serologicznego;
- matka Rh- i dziecko Rh-: brak możliwości rozwoju konfliktu serologicznego;
- matka Rh- i dziecko Rh+: konflikt serologiczny.
Na podstawie tego każda kobieta ciężarna może oszacować, czy jest narażona na rozwój konfliktu serologicznego. Przykładowo jeśli zarówno ona, jak i jej partner posiada czynnik Rh-, praktycznie nie ma możliwości, aby dziecko miało Rh+, a więc aby rozwinęła się omawiana sytuacja.
Konflikt serologiczny w ciąży – konsekwencje
Gdy organizm kobiety wytwarza przeciwciała Rh, mogą one przedostać się krwiobiegu płodu, wywołując u niego rozpad erytrocytów. Następstwem konfliktu serologicznego u kobiety ciężarnej jest choroba hemolityczna noworodka, która może mieć różne nasilenie objawów klinicznych. Przebiega w postaci niedokrwistości, wczesnej żółtaczki, w ciężkich zaś przypadkach może wystąpić nawet zespół objawów nazwany obrzękiem uogólnionym płodu. Prowadzi do śmierci dziecka przed porodem lub w pierwszych godzinach życia.
Jak chronić się przed konfliktem serologicznym w ciąży?
W dzisiejszych czasach praktycznie nie odnotowuje się przypadków powikłań wskutek konfliktu serologicznego. Wszystko z tego względu, że kobietom z Rh- podaje się specjalną immunoglobulinę anty-D. Neutralizuje ona komórki płodowe jeszcze zanim układ odpornościowy matki rozpozna je jako wrogie i wytworzy przeciwko nim przeciwciała. Ważne jest, aby podać ją w ciągu 72 godzin po porodzie wszystkim matkom Rh-, które urodziły dzieci z Rh+. Jest to zabezpieczeniem na wypadek kolejnych ciąż.
Konflikt serologiczny – leczenie
W przypadku, gdy immunoglobulina anty-D nie zostanie podana, a w kolejnej ciąży dziecko także posiada odmienny czynnik RH, może dojść do poważnego konfliktu serologicznego, skutkującego chorobą hemolityczną płodu. Na szczęście wraz z rozwojem wiedzy o grupach krwi i transfuzjach, możliwe stało się ratowanie dzieci z chorobą hemolityczną. Wykorzystuje się wspomniane transfuzje po urodzeniu, a także (jeśli jest to konieczne) przeprowadza się transfuzje dopłodowe, by ratować dziecko jeszcze w łonie matki. Po porodzie można dodatkowo poddać dziecko fototerapii.
Polecane produkty:
|
Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny
Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Konflikt serologiczny. Krwiodawcy.org.
- Brojer E., Konflikt Rh nie jest jedyny!, Panorama. Medycyna. Akademia, 2/2014.
- Jędrzejczak W., Basak G., Hematologia – kompendium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
- Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
