Konflikt serologiczny

Konflikt serologiczny jest szczególnym przypadkiem niezgodności grup krwi, zachodzącym między ciężarną kobietą a płodem, jeśli różnią się one czynnikiem Rh. Stanowi potencjalne zagrożenie życia. Czym dokładnie jest taka sytuacja i jak poważne może mieć konsekwencje? Wyjaśniamy.

Na czym polega konflikt serologiczny?

W białkach błonowych krwinek czerwonych (nazywanych także erytrocytami) każdego człowieka występuje grupa około 8 antygenów nazywanych czynnikiem Rh. Wśród nich najbardziej immunogennym, czyli najłatwiej wywołującym pojawianie się przeciwciał skierowanych przeciw niemu, jest antygen D. Występuje u znacznej większości populacji w Europie. W układzie grupowym Rh naturalne przeciwciała skierowane przeciwko antygenowi D nie występują. Jednak jeśli osobie o grupie Rh- poda się krew grupy Rh+, układ immunologiczny natychmiast rozpocznie wytwarzanie przeciwciał anty‐D. Prowadzi to do wystąpienia szeregu niepożądanych zjawisk.

Konflikt serologiczny w ciąży

Kobiety ciężarne powinny znać układ grupowy Rh swój oraz swojego partnera. W sytuacjach, gdy obydwoje rodziców ma Rh-, nie ma ryzyka rozwoju konfliktu serologicznego, gdyż dziecko także będzie miało Rh-. Jeżeli natomiast dziecko odziedziczy po ojcu Rh+, kobieta ciężarna może nadmiernie reagować na ten parametr w momencie, gdy niewielka ilość krwinek z płodu dziecka dostanie się do jej krwiobiegu. W konsekwencji jej organizm zacznie wytwarzać przeciwciała Rh. Możliwości wystąpienia konfliktu serologicznego w ciąży są następujące:

• matka Rh+ i dziecko Rh+: brak możliwości rozwoju konfliktu serologicznego;
• matka Rh+ i dziecko Rh-: brak możliwości rozwoju konfliktu serologicznego;
• matka Rh- i dziecko Rh-: brak możliwości rozwoju konfliktu serologicznego;
• matka Rh- i dziecko Rh+: konflikt serologiczny.

Na podstawie tego każda kobieta ciężarna może oszacować, czy jest narażona na rozwój konfliktu serologicznego. Przykładowo jeśli zarówno ona, jak i jej partner posiada czynnik Rh-, praktycznie nie ma możliwości, aby dziecko miało Rh+, a więc aby rozwinęła się omawiana sytuacja.

Konflikt serologiczny w ciąży – konsekwencje

Gdy organizm kobiety wytwarza przeciwciała Rh, mogą one przedostać się krwiobiegu płodu, wywołując u niego rozpad erytrocytów. Następstwem konfliktu serologicznego u kobiety ciężarnej jest choroba hemolityczna noworodka, która może mieć różne nasilenie objawów klinicznych. Przebiega w postaci niedokrwistości, wczesnej żółtaczki, w ciężkich zaś przypadkach może wystąpić nawet zespół objawów nazwany obrzękiem uogólnionym płodu. Prowadzi do śmierci dziecka przed porodem lub w pierwszych godzinach życia.

Jak chronić się przed konfliktem serologicznym w ciąży?

W dzisiejszych czasach praktycznie nie odnotowuje się przypadków powikłań wskutek konfliktu serologicznego. Wszystko z tego względu, że kobietom z Rh- podaje się specjalną immunoglobulinę anty-D. Neutralizuje ona komórki płodowe jeszcze zanim układ odpornościowy matki rozpozna je jako wrogie i wytworzy przeciwko nim przeciwciała. Ważne jest, aby podać ją w ciągu 72 godzin po porodzie wszystkim matkom Rh-, które urodziły dzieci z Rh+. Jest to zabezpieczeniem na wypadek kolejnych ciąż.

Konflikt serologiczny – leczenie

W przypadku, gdy immunoglobulina anty-D nie zostanie podana, a w kolejnej ciąży dziecko także posiada odmienny czynnik RH, może dojść do poważnego konfliktu serologicznego, skutkującego chorobą hemolityczną płodu. Na szczęście wraz z rozwojem wiedzy o grupach krwi i transfuzjach, możliwe stało się ratowanie dzieci z chorobą hemolityczną. Wykorzystuje się wspomniane transfuzje po urodzeniu, a także (jeśli jest to konieczne) przeprowadza się transfuzje dopłodowe, by ratować dziecko jeszcze w łonie matki. Po porodzie można dodatkowo poddać dziecko fototerapii.

Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Konflikt serologiczny. Krwiodawcy.org.
2. Brojer E., Konflikt Rh nie jest jedyny!, Panorama. Medycyna. Akademia, 2/2014.
3. Jędrzejczak W., Basak G., Hematologia – kompendium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
4. Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.