Liszaj płaski (łac. lichen planus) jest przewlekłą dermatozą o charakterze zapalnym, przebiegającą ze świądem skóry i zmianami skórnymi. Etiologia nie została do końca poznana. Rzadko występującą odmianą choroby jest liszaj płaski barwnikowy, wyróżniający się występowaniem na skórze ciemnobrunatnoszarych plamkowych przebarwień w miejscach eksponowanych na słońce (na twarzy, szyi) oraz liszaj płaski barwnikowy odwrócony.
Liszaj płaski – przyczyny
Etiologia i patogeneza liszaja płaskiego mimo licznych badań i obserwacji wciąż pozostają nieznane. Podkreśla się rolę reakcji autoimmunologicznej, w przebiegu której limfocyty T CD8+ atakują keratynocyty warstwy podstawnej naskórka, prowadząc do ich apoptozy. Czynnikami inicjującymi tę odpowiedź mogą być:
- antygeny wirusowe i bakteryjne;
- jony metali;
- leki i czynniki fizyczne.
Niemniej jednak, znaczenie poszczególnych czynników nadal pozostaje sporne. Zwłaszcza w odniesieniu do czynników wirusowych, których rola pozostaje wciąż nieznana. Wskazuje się na związek między występowaniem zakażenia HCV a rozwojem omawianej choroby. Czynniki fizyczne, takie jak oddziaływanie termiczne lub promieniowanie UV, mogą prowadzić do zaostrzenia przebiegu choroby. Liszaj płaski może wystąpić w każdym wieku, choć szczyt zachorowań przypada na 30-60 lat. Rzadko spotyka się tę chorobę u dzieci, które stanowią do 3% pacjentów.
Liszaj płaski – objawy
Liszaj płaski jest zapalną chorobą skóry, wyróżniającą się często przewlekłym przebiegiem oraz obecnością typowych cech klinicznych i histopatologicznych. Poza zajęciem skóry i błon śluzowych zmiany mogą się lokalizować w obrębie owłosionej skóry głowy i płytek paznokciowych. Charakterystycznym wykwitem pierwotnym jest wieloboczna grudka barwy sinofioletowej o kilkumilimetrowej średnicy i wyraźnych, zaostrzonych brzegach. Na jej powierzchni zaobserwować można dyskretne linie lub wzorzec przypominający siatkę (tzw. siateczka Wickhama). Podobnie jak w łuszczycy, także tutaj obecny jest izomorficzny objaw Koebnera.
Liszaj płaski barwnikowy odwrócony jest rzadko występującym podtypem klinicznym liszaja płaskiego. Może występować samodzielnie lub łącznie ze zmianami skórnymi typowymi dla choroby pierwotnej. Wyróżnia się występowaniem ciemnobrunatnoszarych plamek i większych wykwitów plamistych o siateczkowatej strukturze, umiejscowionych głównie w okolicach wyprzeniowych i na powierzchniach zgięciowych stawów. Jeśli zmiany te lokalizują się przede wszystkim w miejscach eksponowanych na słońce (na twarzy, szyi) i w okolicach zgięciowych, mówi się o liszaju płaskim barwnikowym.
Liszaj płaski może zająć także płytki paznokciowe. Wówczas obserwuje się ich ścieńczenie i występowanie podłużnego pobruzdowania. Wśród charakterystycznych zmian wymienia się tzw. pterygium (w konsekwencji połączenia się obrąbka naskórkowego płytki i macierzy dochodzi do rozszczepu płytki oraz jej zejścia) oraz szorstkość płytek paznokciowych.
Diagnostyka liszaja płaskiego
Ważnym elementem jest nie tylko rozpoznanie liszaja płaskiego, ale także określenie jego rodzaju. Wyróżnia się m.in.:
- liszaj płaski barwnikowy;
- liszaj płaski barwnikowy odwrócony;
- liszaj płaski obrączkowaty;
- liszaj płaski przerostowy;
- liszaj płaski zanikowy;
- liszaj płaski wrzodziejący;
- oraz kilka innych.
Rozpoznanie przeważnie stawia się na podstawie wywiadu klinicznego i obserwacji zmian skórnych. 100% rozpoznanie gwarantuje jednak wyłącznie badanie histopatologiczne.
Liszaj płaski – leczenie
Leczenie niemal wszystkich odmian liszaja płaskiego jest zbliżone. Stosuje się połączenie metod miejscowych i ogólnych, zawsze dobierając je indywidualnie do pacjenta. Terapia miejscowa polega na zastosowaniu glikokortykosteroidów III i IV klasy oraz preparatów zawierających inhibitory kalcyneuryny. Korzyści odnotowuje się również po zastosowaniu fototerapii, leków biologicznych, drobnocząsteczkowych heparyn, metronidazolu oraz talidomidu. W liszaju płaskim wrzodziejącym niezbędna może okazać się interwencja chirurgiczna.
Polecane produkty:
|
Kolagen do picia
Kolagen do picia w proszku to naturalny suplement diety o smaku porzeczkowym. Opatentowana formuła Peptiplus sprawia, że biodostępność w organizmie jest na bardzo wysokim poziomie. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Stworzyliśmy dla Państwa najwyższej jakości i z najprostszym, a co najważniejsze naturalnym składem kwas hialuronowy na stawy i skórę. Jest on pozyskiwany w pełni naturalnie i otrzymywany na drodze biofermentacji roślinnej. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Metin Z., Kapiskay D., Durmaz K., Liszaj płaski barwnikowy odwrócony, Przegląd Dermatologiczny, 109/2022.
- Wagner G., Rose C., Sachse M., Odmiany kliniczne liszaja płaskiego, Dermatologia po Dyplomie, 5/2013.
- Cleach L., Chosidow O., Liszaj płaski, Dermatologia po Dyplomie, 5/2012.
