Niedobory odporności

Niedobory odporności to poważny problem współczesnej medycyny, który ciężko jest wyleczyć. Zwłaszcza, jeśli mają charakter przewlekły, a ich przyczyny nie są do końca znane. Już niewielki spadek odporności skutkuje tendencją do infekcji i zakażeń. Na dłuższą metę wzrasta ryzyko poważnych chorób, np. nowotworów.

Niedobory odporności – przyczyny

Najpoważniejszą grupą są pierwotne niedobory odporności, czyli genetycznie uwarunkowane choroby charakteryzujące się upośledzeniem jednego lub kilku mechanizmów odporności wrodzonej bądź nabytej. Konsekwencją tego jest zwiększona podatność na rozwój zakażeń. Do dnia dzisiejszego opisano ponad 200 różnorodnych form niedoborów odporności. Wybranymi przykładami są:

• zespół Omenn – mutacja genów powoduje ciężki i złożony niedobór odporności;
• niedobór STAT5B – rzadka choroba dziedziczona w sposób autosomalny recesywny;
• zespół IPEX – rzadka choroba spowodowana mutacją genu dla FOXp3 (czynnika transkrypcyjnego biorącego udział w nadawaniu limfocytom T właściwości regulatorowych i immunosupresyjnych);
• zespół APECED – choroba dziedziczona w sposób autosomalny recesywny, wyróżniająca się występowaniem przynajmniej 2 spośród wymienionych objawów: kandydozy skóry lub błon śluzowych, niedoczynność nadnerczy, niedoczynność przytarczyc.

Jedną z najgroźniejszych form nabytych niedoborów odporności jest AIDS, szereg chorób i schorzeń związanych ze skrajnym upośledzeniem czynności układu immunologicznego. Osoby chore na AIDS wielokrotnie w ciągu roku doświadczają infekcji, wzrasta więc ryzyko nowotworów, powikłań chorób, które dla zdrowej osoby są zupełnie niegroźne, a także pojawia się uczucie przewlekłego zmęczenia. Przyczyną AIDS jest zakażenie wirusem HIV, najczęściej podczas stosunków seksualnych, choć wirus ten może przechodzić przez łożysko lub przedostawać się do organizmu wskutek kontaktu z zanieczyszczonymi narzędziami medycznymi. Innymi chorobami, w przebiegu których rozwijają się nabyte (wtórne) niedobory odporności, są:

• nowotwory;
• choroby autoimmunologiczne, np. mieszana choroba tkanki łącznej, zespół Sjogrena, twardzina układowa, toczeń rumieniowaty układowy;
• malaria;
• trąd;
• cukrzyca;
• mocznica;
• zaburzenia wchłaniania, w tym zespół złego wchłaniania i zespół jelita drażliwego.

Niedobory odporności mogą rozwinąć się również wskutek przewlekłego przyjmowania określonych leków, np. leków immunosupresyjnych (których przedstawicielami są glikokortykosteroidy).

Niedobory odporności – objawy

Pierwotne niedobory odporności występują przez cały okres życia, nigdy nie ustępują całkowicie. Wtórne z kolei wynikają z określonej, znanej choroby i w większości przypadków mogą zostać wyleczone odpowiednim postępowaniem. Aby stwierdzić niedobór odporności należy obserwować objawy kliniczne. W przypadku dzieci typowe są:

• przynajmniej 8 zakażeń w ciągu roku;
• przynajmniej 2 zakażenia zatok o ciężkim przebiegu;
• antybiotykoterapia trwająca przynajmniej 2 miesiące, niedająca żadnych oczekiwanych efektów;
• przynajmniej 2 zapalenia płuc w ciągu roku;
• zahamowanie wzrostu i przybierania na wadze;
• przewlekła grzybica jamy ustnej i skóry;
• powtarzające się, głębokie ropnie skórne lub narządowe.

Z kolei niedobory odporności u osób dorosłych objawiają się:

• częstymi zakażeniami górnych dróg oddechowych;
• infekcjami zatok przynosowych;
• zakażeniami dolnych dróg oddechowych (zapalenie oskrzeli) lub płuc;
• zaburzeniami czynności przewodu pokarmowego (czego konsekwencją są częste biegunki).

Wyjątkowo poważnym zjawiskiem są niedobory ilościowe lub czynnościowe limfocytów T, zaliczane do ciężkiego, złożonego niedoboru odporności. Zaburzeniom czynności limfocytów T towarzyszą zwykle defekty czynnościowe komórek NK, limfocytów B lub obu jednocześnie.

Niedobory odporności – leczenie

W przypadku pierwotnych niedoborów odporności nie ma skutecznych metod leczenia. Stosuje się leczenie objawowe celem wzmacniania odporności i łagodzenia objawów schorzenia. Wtórne niedobory odporności leczy się stabilizując chorobę podstawową lub całkowicie ją lecząc, jeśli jest to możliwe (np. malaria). Ważne jest postępowanie pozwalające na wzmocnienie odporności, czyli świadoma suplementacja (Spirulina, acerola, kwasy tłuszczowe Omega 3), zdrowa i zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie skupisk ludzi w okresie zachorowań wirusowych czy regularne badania kontrolne. Należy się wysypiać, jak również unikać stresu i palenia papierosów.

Spirulina i chlorella Spirulina i chlorella wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym również z metali ciężkich. Ponadto wspiera budowanie naturalnej odporności, odmładzanie organizmu, pomaga w likwidacji zaparć, przyspiesza metabolizm i regenerację uszkodzonych tkanek Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kotyla P., Pierwotne niedobory odporności — wstęp do chorób autoimmunizacyjnych, Forum Reumatologiczne, 1/2015.
2. Gołąb J., Lasek W., Jakóbisiak M., Stokłosa T., Immunologia, Wydawnictwo PNW, Warszawa 2017.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.