Antybiotykoterapia

Antybiotykoterapia jest metodą leczenia farmakologicznego, ukierunkowaną na zwalczanie patogennych bakterii wywołujących różnego rodzaju choroby i powikłania zdrowotne. Nie powinna być stosowana przy infekcjach wirusowych. Nie należy przedłużać przyjmowania antybiotyków, a w przebiegu leczenia najlepiej jednocześnie stosować probiotyki.

Co to jest antybiotykoterapia?

Antybiotykoterapia to metoda leczenia infekcji bakteryjnych za pomocą leków nazywanych antybiotykami, które wykazują silne działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Najważniejsze cechy dobrze dobranej antybiotykoterapii:

• antybiotykoterapia celowana – każdy lek dobiera się w zależności od zidentyfikowanego szczepu bakterii, które wywołały zakażenie. Właśnie z tego względu przed przepisaniem recepty nierzadko wykonuje się antybiogram;
• antybiotykoterapia empiryczna – w sytuacjach zagrażających życiu, gdy nie ma czasu na wykonanie posiewu czy antybiogramu, pacjentowi podaje się antybiotyki, których działanie z największym prawdopodobieństwem okaże się skuteczne;
• antybiotykoterapia skojarzona – przy większości zakażeń wystarczające jest zastosowanie tylko jednego leku (tzw. monoterapia). Jednak u niektórych pacjentów stosuje się skojarzenie dwóch lub większej ilości antybiotyków.

Na ogół antybiotyki stosuje się celem zwalczania patogennych bakterii, jedynie w sporadycznych przypadkach mają zastosowanie w zwalczaniu pierwotniaków. Antybiotyki nie są skuteczne w przypadku infekcji wirusowych, chyba że są one powikłane nadkażeniami bakteryjnymi.

Zobacz również: Infekcja wirusowa a bakteryjna.

Jak działają antybiotyki?

Antybiotyki w różny sposób oddziałują na komórki bakteryjne. Najczęściej poprzez:

• zakłócanie syntezy ściany komórkowej bakterii (np. penicylina);
• upośledzanie przepuszczalności błony komórkowej bakterii (np. gramicydyna);
• zakłócanie syntezy kwasów nukleinowych, a w tym hamowanie biosyntezy folianów niezbędnych do syntezy DNA bakterii (np. cyprofloksacyna);
• zakłócanie syntezy białek bakteryjnych (np. streptomycyna).

Ostatecznie komórka bakteryjna jest niszczona bądź nie jest w stanie dalej wzrastać i się namnażać. Infekcja zostaje zahamowana, a następnie zlikwidowana.

Wskazania do antybiotykoterapii

Decyzja o podaniu pacjentowi antybiotyku powinna być dokładnie przemyślana. Pierwszym i podstawowym zagadnieniem jest ustalenie właściwego rozpoznania zakażenia o podłożu bakteryjnym, a nie (jak jest najczęściej) wirusowym. Antybiotyki w stosunku do infekcji wirusowych są całkowicie nieskuteczne. Wskazaniem do zastosowania antybiotykoterapii jest więc infekcja bakteryjna, np.:

• kiła;
• gruźlica;
• borelioza;
• błonica;
• bakteryjne zapalenie płuc;
• bakteryjne zapalenie jelita;
• bakteryjne zapalenie skóry;
• bakteryjne zapalenie pęcherza moczowego;
• sepsa.

I wiele innych. Ważne, aby choroba została wywołana bakteriami patogennymi. Bakterie to organizmy jednokomórkowe, prokariotyczne, osiągające wielkość w zakresie 1-10 μm. Mają one zdolność do adhezji do komórek gospodarza, a więc z łatwością przylegają do jego błon śluzowych, po czym kolonizują je i rozprzestrzeniają się, wywołując rozmaite problemy zdrowotne. Może to nastąpić zarówno w sposób bierny (przenikanie przez uszkodzone tkanki), jak i aktywny (za pomocą enzymów uszkadzających tkanki). Dodatkowo bakterie chorobotwórcze wykazują zdolność do syntezy egzotoksyn.

Antybiotykoterapia – czy jest bezpieczna?

Antybiotykoterapia niszczy nie tylko patogenne bakterie znajdujące się w organizmie człowieka, ale i te dobroczynne, tworzące np. florę bakteryjną jelit, skóry czy pochwy. Właśnie dlatego w przebiegu stosowania antybiotyków i nawet kilka tygodni po zakończeniu leczenia rekomenduje się jednoczesne przyjmowanie probiotyków oraz wzbogacenie codziennego jadłospisu o naturalną żywność probiotyczną. Dzięki temu maksymalnie chronimy dobroczynne bakterie. Antybiotykoterapia, jak każda metoda leczenia farmakologicznego, może być obarczona ryzykiem działań niepożądanych. Są one szczegółowo zapisane na ulotce dołączonej do opakowania leku. Szczególną ostrożność powinny zachować kobiety ciężarne, ponieważ nie wszystkie antybiotyki są bezpieczne dla płodu. Mimo tego wciąż są to najskuteczniejsze leki przeciwbakteryjne i ich stosowanie niejednokrotnie okazuje się skuteczne i niezbędne.

Naturalne probiotyki Probiotyki od bioalgi zawierają 150 milionów wyselekcjonowanych żywych szczepów bakterii. Produkt polecany jest szczególnie w sezonie jesienno-zimowym oraz podczas podróży, a także antybiotykoterapii. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Dżygóra W., Bakterie jako patogeny człowieka, Jelenia Góra 2020.
2. Naporowski P., Witkowska D., Lewandowicz-Uszyńska A., Gamian A., Zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze towarzyszące pierwotnym niedoborom odporności manifestacją zaburzeń procesów immunologicznych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 72/2018.
3. Ackermann G., Antybiotyki, Wydawnictwo Medpharm, Wrocław 2011.
4. Markiewicz Z., Korsak D., Popowska M., Antybiotyki w dobie narastającej lekooporności, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2021.