Suchość w ustach

Suchość w ustach nazywana jest fachowo kserostomią, jeśli trwa przez dłuższy czas. Przemijająca, chwilowa suchość może wiązać się z czynnikami fizjologicznymi, np. małą ilością wypitych płynów danego dnia lub silnym stresem występującym np. przed egzaminem czy rozmową o pracę. Jednak jeśli pojawia się na co dzień, jest już problemem medycznym wymagającym zdiagnozowania. Warto w tym celu udać się do lekarza rodzinnego, który pokieruje dalszymi działaniami.

Suchość w ustach

Suchość w ustach (kserostomia) dzieli się na:

• kserostomię prawdziwą – obejmuje zespół objawów wynikających z częściowego lub całkowitego zaniku wydzielania śliny ze ślinianek i dzieli się na dwa typy: typ I – z zachowaną błoną śluzową oraz typ II – z zanikiem błony śluzowej;
• kserostomię rzekomą – jest wyłącznie subiektywnym wrażeniem suchości w jamie ustnej.

Obraz kliniczny suchości w ustach obejmuje przede wszystkim brak wystarczającej produkcji śliny, co ma wiele negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Ślina jest bowiem niezbędna do utrzymywania wilgotnego środowiska w jamie ustnej, przez co spożywanie pokarmów jest komfortowe, smaki czuć w ich pełnej gamie, zaś zęby nie psują się tak szybko.

Gdy braknie śliny, pojawia się dyskomfort, uczucie suchości, trudność w formowaniu kęsów pokarmowych. W zależności od nasilenia schorzenia, występują również trudności w mowie i przełykaniu pokarmu oraz zaburzenia smaku (z przewagą smaku gorzkiego) lub zupełny brak doznań smakowych. Może wystąpić ponadto uczucie swędzenia i pieczenia języka oraz warg, uszkodzenia mechaniczne, zmiana zabarwienia nabłonka jamy ustnej.

Suchość w ustach – przyczyny

Szacuje się, że kserostomia dotyczyć może nawet do 25% społeczeństwa powyżej 65. roku życia, co daje bardzo duży odsetek pacjentów z tym problemem. Dysfunkcja ślinianek produkujących ślinę może wystąpić w konsekwencji tzw. sialoz, czyli zwyrodnienia miąższu wydzielniczego oraz proliferacji nabłonka przewodów wydzielniczych. Konsekwencją jest obniżenie światła przewodu wydzielniczego. Sialozy są efektem przebytych lub istniejących chorób, zwłaszcza takich jak zespół Sjögrena, choroba Mikulicza, cukrzyca typu II, awitaminoza B1 i B6, niedokrwistość Addisona i Biermera, choroba Parkinsona, niektóre depresje i AIDS.

Fizjologiczny, przejściowy brak produkcji śliny (niezwiązany z uszkodzeniem lub upośledzeniem struktury ślinianek) może natomiast wiązać się z bardzo silnymi emocjami (stres, strach, lęk, a niekiedy nawet ekscytacja), odwodnieniem, niewyspaniem się, zmęczeniem. Niedobór śliny może być też skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków. W wymienionych sytuacjach problem jednak przemija w momencie odstawienia leków, uspokojenia się, ograniczenia czynnika wywołującego problem.

Suchość w ustach – leczenie

Leczenie suchości w ustach można podzielić na przyczynowe i objawowe. Przyczynowe zawsze powinno być podstawą, a rozpoczyna się od identyfikacji czynnika sprawczego. Jeśli więc suchość w ustach wynika z odwodnienia, należy uzupełnić w organizmie poziom wody i elektrolitów. Natomiast jeśli wynika z zespołu Sjögrena, ze względu na brak możliwości całkowitego wyleczenia choroby dąży się do jej ustabilizowania lekami pod okiem reumatologa. W dalszej kolejności wprowadzić można leczenie objawowe, a więc stosowanie substytutów śliny, szczególne dbanie o higienę jamy ustnej, częste picie wody drobnymi łyczkami, aby środowisko jamy ustnej było stale zwilżane.

Dąży się też do ograniczania powikłań kserostomii, a więc różnego rodzaju zakażeń jamy ustnej. W tym celu w pierwszej kolejności rekomenduje się stosowanie preparatów z nadtlenkiem wodoru, chlorheksydyną, jodowanym poliwinylopirolidonem czy nystatyną w postaci płukanek, zawiesin do pędzlowania jamy ustnej, past do zębów. Doustna terapia przeciwgrzybicza obejmuje stosowanie preparatów flukonazolu, clotrimazolum i amfoterycyny B. Takie leczenie ustala jednak lekarz.

Olej z czarnuszki Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Guzik Ł., Kamysz E., Kserostomia – więcej niż suchość w jamie ustnej, Farm Pol, 2009, 65(6): 411-414.
2. Guzik Ł., Kserostomia — obraz kliniczny i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej 2009; Tom 3, nr 4: 292–296.
3. Walis M., Kłosek S., Częstość występowania suchości w jamie ustnej u pacjentów po 65. roku życia, Gerontologia Polska, 26/2018.