Depresja

Depresja (łac. depressio) to poważna i często diagnozowana choroba psychiczna, która może przybierać rozmaitą postać (m.in. depresji poporodowej, depresji nerwicowej, depresji lękowej i innych). Niektóre objawy depresji są dość niespecyficzne, dlatego pacjenci zgłaszają się z nimi do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. W rzeczywistości diagnostyką i leczeniem powinien zajmować się psychiatra.

Przyczyny depresji

Z informacji bazy danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że aktualnie na depresję choruje przynajmniej 350 milionów ludzi na całym świecie, przy czym aż 2-krotnie częściej dotyczy ona kobiet niż mężczyzn. Dokładne przyczyny tej choroby nie zostały poznane, choć udało się wymienić wiele czynników ryzyka jej powstawania. Należą do nich m.in.:

• bardzo szybkie tempo życia bez chwil dla samego siebie i własnego relaksu;
• traumatyczne wydarzenia, z którymi musiał zmagać się człowiek;
• brak akceptacji innych osób, niskie poczucie własnej wartości, brak przyjaciół;
• problemy rodzinne, w tym rozwód, konflikty z partnerem lub dziećmi;
• niska zdolność radzenia sobie ze stresem.

Wiele przypadków depresji dotyczy jednak osób, które nie zmagają się z powyższymi czynnikami ryzyka. Udowodniono więc, że depresja może wiązać się również z uwarunkowaniami biologicznymi, zwłaszcza z zaburzeniami w obrębie produkcji neuroprzekaźników, np. serotoniny i noradrenaliny. U niektórych osób może mieć podłoże dziedziczne, jako że obserwuje się przypadki depresji występujące w bliskiej rodzinie.

Depresja – objawy

Choć depresja może przebiegać na wiele sposobów i ma różny obraz kliniczny, do charakterystycznych jej objawów zalicza się następujące:

• obniżenie nastroju – smutek, przygnębienie, poczucie utraty sensu życia;
• anhedonia – utrata zdolności do odczuwania przyjemności i satysfakcji z czynności i sytuacji, które wcześniej sprawiały radość lub które powinny ją sprawiać;
• uczucie przewlekłego zmęczenia i braku energii do działania, co wiąże się jednocześnie z brakiem podejmowania takich działań i pogorszeniem aktywności zawodowej;
• różnego rodzaju lęki;
• utrata pewności siebie, spadek poczucia własnej wartości, brak samoakceptacji;
• pogorszenie kontaktów z innymi ludźmi, izolowanie się;
• apatia.

W przebiegu depresji pojawiać się mogą także objawy somatyczne, do których zaliczamy m.in.:

• zaburzenia snu, problemy ze snem;
• spadek apetytu;
• bóle głowy i bóle brzucha;
• zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet;
• utrata libido i zaburzenia seksualne;
• niestrawność, zaburzenia czynności układu pokarmowego;
• napady gorąca;
• zawroty głowy;
• osłabienie i skłonność do infekcji.

W zaawansowanych przypadkach depresji pojawiają się myśli samobójcze, a nawet próby samobójcze. Podstawą rozpoznania choroby są jednak przede wszystkim objawy emocjonalne i psychiczne odczuwane przez pacjenta, a także obserwacja jego zachowania. Jednocześnie należy ustalić czas trwania dolegliwości, jeśli objawy utrzymują się powyżej 2 tygodni, istnieją podstawy do ewentualnego rozpoznania epizodu depresyjnego o różnym stopniu nasilenia.

Rodzaje depresji

W psychiatrii wyróżnia się wiele rodzajów depresji, a podstawowymi są:

• depresja lękowa (agitowana) – dominuje przeżywanie różnego rodzaju lęków i fobii, pacjent odczuwa ciągłe napięcie i zagrożenie. Charakterystyczne są tutaj zaburzenia snu;
• depresja urojeniowa (psychotyczna) – pojawiają się różnego rodzaju urojenia, nieufność, poczucie stałego zagrożenia. Wzrasta ryzyko popełnienia samobójstwa;
• depresja hipochondryczna (bólowa) – pacjent wykazuje niezwykle silną koncentrację na zdrowiu somatycznym, odczuwając przewlekłe dolegliwości bólowe i inne, które nie mają jednak potwierdzenia w wynikach badań;
• depresja anestetyczna – pojawia się zobojętnienie, brak zdolności odczuwania emocji, w tym także smutku czy żalu. Pogarszają się funkcje poznawcze. To typ częściej występujący u osób młodszych;
• depresja poporodowa – pojawia się w związku z urodzeniem dziecka i nagłymi zmianami w gospodarce hormonalnej. Kobieta boi się opiekować dzieckiem lub jest na nie obojętna, co wywołuje u niej poczucie winy i objawy depresji.

Rodzajów depresji może być jednak więcej, a nierzadko współwystępują z nimi inne zaburzenia psychiczne. Dlatego każdy pacjent powinien być zdiagnozowany kompleksowo przez doświadczonego psychiatrę.

Leczenie depresji

Leczenie depresji powinno odbywać się we współpracy z psychiatrą, jednak dokładne metody terapeutyczne zależą od rodzaju i stopnia zaawansowania choroby. Zawsze podstawą są sesje terapeutyczne, które powinny odbywać się systematycznie w określonych przedziałach czasowych. Odradza się jednak tak popularne ostatnimi czasy sesje online, ponieważ ważnym elementem leczenia jest sam fakt wyjścia z domu i bezpośredni kontakt z drugim człowiekiem. Uzupełnieniem leczenia może być farmakoterapia, czyli leki przeciwdepresyjne.

Osoby zmagające się z depresją mogą również szukać pomocy telefonicznej, jeśli potrzebują nagłego wsparcia. Dostępne telefony zaufania znajdujące się w spisie państwowym:

• 116 123 – bezpłatny kryzysowy telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym, aktywny przez cały tydzień w godzinach 14:00-22:00;
• 116 111 – darmowy telefon zaufania dla dzieci i młodzieży, czynny całodobowo przez 7 dni w tygodniu;
• 800 108 108 – darmowy telefon wsparcia, czynny od poniedziałku do niedzieli (z wyjątkiem dni świątecznych) w godzinach 14:00-20:00.

Nie należy bagatelizować oznak depresji u osób w swoim otoczeniu. Często nie szukają one pomocy samodzielnie, zatem obowiązkiem najbliższych jest przejęcie kontroli nad sytuacją. Nieleczona depresja może mieć poważne konsekwencje, m.in. może prowadzić do alkoholizmu czy samobójstwa.

Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Pełka-Wysiecka J., Samochowiec J., Depresja – czy faktycznie zróżnicowana farmakoterapia?, Psychiatria, 2014; 11, 3: 141–147.
2. Murawiec S., Rozpoznawanie i leczenie depresji w praktyce lekarza POZ – aspekty praktyczne, Lekarz POZ, 5/2017.
3. Osińska M., Kazberuk A., Celińska-Janowicz K., Zadykowicz R., Rysiak E., Depresja – choroba cywilizacyjna XXI wieku, Geriatria 2017; 11: 123-129.
4. Jak pomóc sobie i innym w depresji?, [https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-pomoc-sobie-i-innym-w-depresji].