Kwas erukowy

Kwas erukowy to organiczny związek chemiczny zaliczany do grona niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), a dokładniej do rodziny Omega 9. Znajduje się naturalnie w ogólnodostępnej żywności, dlatego można dostarczać go wraz z dietą. Informacje dotyczące działania tego związku są jednak mocno sprzeczne. Istnieją przesłanki (poparte badaniami na modelach zwierzęcych), że jego nadmiar w diecie może mieć niekorzystne konsekwencje zdrowotne.

Kwas erukowy – charakterystyka

Kwas erukowy zalicza się do organicznych związków chemicznych o wzorze sumarycznym C22H42O2 oraz masie molowej 338,57 g/mol. Po wyizolowaniu przyjmuje postać białych kryształów. Należy do grona kwasów tłuszczowych Omega 9, czyli takich, których ostatnie wiązanie podwójne lokalizuje się przy dziewiątym od końca atomie węgla. Poza kwasem erukowym w tej grupie znajduje się też kwas oleinowy oraz kwas nerwonowy.

Jako kwas tłuszczowy, kwas erukowy jest trawiony, wchłaniany i metabolizowany podobnie jak inne kwasy tłuszczowe w organizmie człowieka. Proces ten obejmuje hydrolizę przyjmowanych triacylogliceroli przez jelitowe lipazy w jelicie cienkim, wchłanianie uwolnionych kwasów tłuszczowych przez komórki jelitowe, a następnie przejście do krążenia za pośrednictwem limfy. U ludzi strawność kwasu erukowego jest bliska maksymalnej (99%), podczas gdy u zwierząt strawność ta jest nieco niższa,

Kwas erukowy – źródła

Kwas erukowy naturalnie znajduje się w ogólnodostępnych produktach spożywczych, takich jak rzepak, nasiona nasturcji, gorczyca, brokuły, jarmuż czy brukselka, a także w olejach pozyskiwanych z niektórych tych produktów (np. w oleju rzepakowym, który jest jego najbogatszym źródłem zawierającym w składzie nawet do 50% omawianego związku). Ostatnimi czasy coraz powszechniej mówi się o oleju abisyńskim, wykorzystywanym głównie w kosmetologii jako olej niekomedogenny (nie zatyka porów skóry), opóźniający procesy starzenia się skóry, o działaniu silnie regenerującym. Zawiera on znaczne ilości kwasu erukowego. Ciekawostkę stanowi natomiast, że kwas erukowy znaleziono też w niektórych olejach pozyskiwanych ze zwierząt morskich.

Zobacz również: Czarnuszka na włosy.

Kwas erukowy – działanie

Kwasy tłuszczowe stanowią w organizmie każdego człowieka główne źródło energii dla pracującego intensywnie mięśnia sercowego i mięśni szkieletowych. Wszystkie komórki są zdolne do utleniania kwasów tłuszczowych, a dzieje się to głównie w mitochondriach, czego efektem jest powstawanie ATP. O ile niewielkie dawki tego związku uznaje się za bezpieczne, o tyle nadmiar może nieść już za sobą niekorzystne konsekwencje zdrowotne.

Badania na zwierzętach potwierdziły, że nadmierna podaż kwasu erukowego może wywoływać uszkodzenia mięśnia sercowego, stłuszczenie narządów miąższowych (np. wątroby) oraz zaburzenia metabolizmu lipidów. Warto jednak podkreślić, że współczesne spożywcze źródła kwasu erukowego, w tym olej rzepakowy, zawierają raczej jego bardzo niską ilość (poniżej 2%). Sprawia to, że ich spożycie jest uznawane za bezpieczne. Oleje rzepakowe dopuszczane do spożycia są produkowane w taki sposób, aby zawartość kwasu erukowego maksymalnie obniżać. Po obróbce jego zawartość z 50% znacznie spada.

Zobacz również: Oleje nierafinowane.

Należy przy tym podkreślić, że badania dotyczące szkodliwości kwasu erukowego dotychczas dotyczyły zwierząt. Nie wiadomo, jakie przełożenie miałyby one na organizm człowieka, który znacznie różni się od organizmu zwierząt, na których testowano kwas erukowy.

Olej z czarnuszki Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Jelińska M., Kwasy tłuszczowe – czynniki modyfikujące procesy nowotworowe, Biul. Wydz. Farm. AMW, 2005, 1,1-9.
2. Ratz-Łyko A., Masła i oleje roślinne stosowane w produktach kosmetycznych, 2016.
3. Erucic Acid in Food: A Toxicological Review and Risk Assessment, 2003.