Kwas gamma-linolenowy

Kwas gamma-linolenowy (w skrócie: GLA) to wielonienasycony kwas tłuszczowy Omega 6, niezbędny w diecie i organizmie każdego człowieka, pełniący niezwykle wiele funkcji biologicznych. Przy niedostatecznej podaży wraz z dietą warto rozważyć jego suplementację (olej płynny lub umieszczony w kapsułkach do połykania).

Kwas gamma-linolenowy (GLA)

Kwas gamma-linolenowy

Kwas gamma-linolenowy (GLA) należy do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), a dokładniej do rodziny Omega 6. Cząsteczka tego związku składa się z 18 atomów węgla połączonych ze sobą trzema podwójnymi wiązaniami. Jest prekursorem prostaglandyny PGE1 – hormonalnie czynnej pochodnej kwasu arachidonowego, obdarzonej licznymi funkcjami biologicznymi. Jego właściwy poziom jest istotny przez całe życie człowieka – od momentu rozwoju płodowego, aż do śmierci.

Kwas gamma linolenowy ma wzór sumaryczny C18H30O2 oraz masę molową 278,43 g/mol. Znaleźć go można w niektórych produktach spożywczych, choć jego minimalna ilość jest wytwarzana także bezpośrednio w organizmie człowieka z kwasu linolowego (LA), w związku z czym nazywany jest często kwasem warunkowo niezbędnym. Enzym niezbędny do syntezy GLA jest hamowany przez liczne czynniki, w tym:

  • starzenie;
  • niedobór składników odżywczych;
  • kwasy tłuszczowe trans w diecie oraz uwodornione oleje;
  • palenie tytoniu;
  • nadmierne spożywanie alkoholu;
  • nadmierne picie kawy.

Dlatego też organizm sam może produkować niewystarczającą ilość GLA nawet w obecności odpowiedniego stężenia LA. Do prawidłowej jego syntezy kluczowa jest również obecność witaminy B3, witaminy B6, witaminy C i witaminy E oraz magnez i cynk. Niedostateczny poziom GLA zaobserwować można w organizmie w przebiegu chorób takich jak niedoczynność tarczycy, wysoki poziom glikokortykoidów, choroby autoimmunologiczne.

Zobacz również: Kwasy Omega 3-6-9.

Kwas gamma-linolenowy – źródła

Najczęściej kwas gamma-linolenowy do produkcji suplementów diety pozyskuje się z nasion roślin takich jak wiesiołek, ogórecznik czy czarna porzeczka. Spore jego ilości znaleźć można w tych olejach, ale i w oleju z konopnym, podrobach, Spirulinie oraz mleku kobiecym. Zdecydowanie najlepszym źródłem jest olej z wiesiołka nierafinowany, tłoczony na zimno. Ciekawostką jest, że GLA występuje również w niewielkich ilościach w niektórych grzybach.

Kwas gamma linolenowy – funkcje

Kwas gamma linolenowy, dzięki przemianie do PGE1, wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe, antyproliferacyjne oraz obniżające poziom lipidów w surowicy krwi. Poza tym, NNKT (w tym właśnie omawiany GLA) są kluczowym składnikiem budulcowym fosfolipidowych błon komórkowych odpowiadając za ich integralność i płynność. Właściwy poziom kwasu gamma-linolenowego jest ważny dla utrzymania elastyczności i wytrzymałości naczyń krwionośnych, dobrej pamięci i koordynacji ruchowej, przekaźnictwa nerwowego.

Udowodniono, że niedobór kwasu gamma linolenowego u dzieci zaburza rozwój ich układu nerwowego, zaś u osób dorosłych zwiększa ryzyko występowania przewlekłych chorób cywilizacyjnych przebiegających ze stanami zapalnymi (np. nieżyt żołądka, astma oskrzelowa, miażdżyca, atopowe zapalenie skóry). Szczególnie częste są właśnie choroby dermatologiczne.

Kwas gamma linolenowy – normy

Kwas GLA (kwas gamma-linolenowy) nie ma określonych norm, czyli nie istnieje rekomendacja dotycząca tego, ile należy spożywać go w ciągu dnia. Jednak istnieje kilka źródeł informujących o zalecanych ilościach, w szczególności jeśli mowa o suplementacji. Producenci zalecają spożywanie kwasu gamma-linolenowego w ilości od 1 do 2 łyżeczek dziennie, przy jednoczesnym zadbaniu o urozmaicenie podstawowej diety. Suplement diety wspomaga bowiem uzupełnić dietę, lecz nie zastępuje jej składników.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Wydro D., Kwas gamma-linolenowy (GLA) – suplement niezbędny, 2015.
  2. Lesiak A., Ciążyńska M., Wpływ kwasu g-linolenowego oraz honokiolu na funkcje skóry, Forum Dermatologicum 2017, tom 3, nr 4, 152–156.
  3. Walkiewicz K., Janion K., Gętek-Paszek M., Nowakowska-Zajdel E., Rola kwasów linolowego i α-linolenowego oraz ich metabolitów w utrzymywaniu przewlekłego stanu zapalnego i rozwoju raka jelita grubego, Postepy Hig Med Dosw (online), 2020; 74: 464-470.

Może Cię zainteresować

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *