Witamina B3

Witamina B3 (niacyna) to jedna z podstawowych witamin z grupy B, rozpuszczalna w wodzie, powszechnie występująca w dostępnej żywności. Dlatego też przy urozmaiconej i zbilansowanej diecie jej niedobory praktycznie nie występują. Jeśli jednak się pojawiają, wystarczy wdrożyć do diety dobre źródła pokarmowe niacyny lub rozważyć jej suplementację. Odpowiada ona przede wszystkim za prawidłowe przeprowadzanie procesów energetycznych w organizmie, wspieranie metabolizmu oraz prawidłową produkcję krwinek czerwonych (erytrocytów), choć jej rola jest znacznie bardziej złożona.

Witamina B3 (niacyna)

Witamina B3 – charakterystyka

Witamina B3 (niacyna, witamina PP) to jedna z witamin zaliczanych do tzw. grupy B. Po wyizolowaniu przyjmuje postać bezbarwnych kryształków. Tak naprawdę nie jest to jeden związek chemiczny, lecz nazwa stosowana w odniesieniu do dwóch różnych związków: kwasu nikotynowego (pochodnej pirydyny) i jego amidu (nikotynamidu). W organizmie człowieka ulegają one modyfikacjom, wskutek których powstają dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy NAD+ oraz jego fosforan NADP+. Witamina B3 bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, gorzej w tłuszczach. Między innymi z tego względu przy ewentualnych suplementacjach rekomenduje się popijanie tabletek / kapsułek dużą ilością wody.

Witamina B3 – działanie

Witamina B3 jest jednym z najważniejszych kofaktorów w ponad 500 enzymach powiązanych z szeregiem procesów biochemicznych zachodzących w ludzkim organizmie, np. takich jak produkcja energii, naprawa DNA czy ekspresja genów. Ogromne znaczenie witaminy B3 podkreśla fakt, że niemal wszystkie komórki są w stanie przeprowadzić reakcje prowadzące do przekształcenia niacyny w jej aktywną biologicznie formę.

Witamina B3 uczestniczy w syntezie i rozkładzie węglowodanów, kwasów tłuszczowych i aminokwasów, w przemianach metabolicznych mających na celu uwalnianie energii. Dodatkowo jest niezbędna do prawidłowego tworzenia się krwinek czerwonych, hamuje toksyczne działanie związków chemicznych i leków, reguluje poziom cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia krwionośne. Coraz częściej mówi się o jej korzystnym wpływie na układ nerwowy oraz na urodę (zwłaszcza na kondycję skóry). Jej działanie z pewnością można określić jako wielokierunkowe.

Witamina B3 w medycynie

Niacyna jest wykorzystywana we współczesnej medycynie jako lek regulujący poziom lipidów we krwi, co obniża ryzyko chorób sercowo–naczyniowych, bądź też spowalnia rozwój chorób układu krążenia. Jednak działanie tego związku w dawkach leczniczych wiąże się z efektami ubocznymi, takimi jak uderzenia gorąca czy zaczerwienie skóry, które mają charakter przejściowy. Aktualnie prowadzone są badania nad wykorzystaniem rybozydu nikotynamidu w terapii dyslipidemii oraz miażdżycy.

Źródła witaminy B3

Witaminę B3 znajdziemy w wielu różnych produktach spożywczych, zwłaszcza takich jak:

  • mięso i ryby;
  • podroby, np. wątróbka z kurczaka;
  • brązowy ryż;
  • ziemniaki;
  • kawa i herbata;
  • orzechy, zwłaszcza orzeszki ziemne i orzechy włoskie;
  • niektóre rodzaje zbóż i produkty pełnoziarniste;
  • jajka;
  • cebula;
  • pomidory.

W razie konieczności warto rozważyć suplementację witaminy B3 lub całego kompleksu witamin z grupy B.

Niedobór witaminy B3

Jeśli stosujemy urozmaiconą dietę, niedobór tej witaminy występuje raczej rzadko. Może do niego dojść np. podczas zaburzeń wchłaniania, chorób układu pokarmowego (zwłaszcza jeśli przebiegają z częstymi biegunkami), przewlekłych i dłużej trwających wymiotów (także przy zaburzeniach odżywiania takich jak anoreksja lub bulimia) oraz chorób nowotworowych. Dodatkowo czynnikiem ryzyka jest mało urozmaicona dieta oparta na fast-foodach i żywności wysokoprzetworzonej, w szczególności gdy jest to jednocześnie dieta wegetariańska (jako że największe ilości witaminy B3 znajdziemy w produktach pochodzenia zwierzęcego).

Witamina B3 – zapotrzebowanie

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B3 dla zdrowych osób dorosłych wynosi od 15 do 20 mg. Wzrasta ono przy stanach niedoboru oraz u kobiet ciężarnych i karmiących piersią.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Banach M., Jezierska A. Witaminy z grupy B – opis właściwości fizykochemicznych oraz bioaktywnych z wykorzystaniem przykładowych narzędzi cheminformatycznych. Wiadomości Chemiczne, 77/2023.
  2. Zając M., Witaminy i mikroelementy, Wydawnictwo Kontekst, Poznań 2000.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *