Leczenie biologiczne RZS

Leczenie biologiczne RZS jest aktualnie jedną z najchętniej wykorzystywanych, najskuteczniejszych metod leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów. RZS to najczęściej diagnozowana choroba reumatyczna, prowadząca do stopniowej utraty sprawności zwłaszcza wśród osób starszych. Dlatego znalezienie skutecznych terapii ma tu tak duże znaczenie.

RZS – reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą, autoimmunologiczną chorobą tkanki łącznej, której proces rozpoczyna się w błonie maziowej stawów. Wraz z upływem czasu stopniowo, lecz konsekwentnie prowadzi do zniszczenia tkanek stawowych, licznych strukturalnych uszkodzeń i ostatecznie niepełnosprawności. Przyczyny powstawania choroby nie są do końca znane, jednak jak w przypadku wszystkich chorób autoimmunologicznych reumatycznych kluczowy wpływ przypisuje się czynnikom genetycznym, immunologicznym, środowiskowym, hormonalnym, a także zakażeniu wirusowemu.

Ze względu na brak znajomości przyczyn, nie udało się wynaleźć sposobów na leczenie przyczynowe RZS. Stosuje się więc wyłącznie leki objawowe, mające na celu wzmocnienie kości i stawów, zahamowanie postępu choroby, łagodzenie stanu zapalnego czy działanie przeciwbólowe. W ostatnich latach kluczowe znaczenie mają leki biologiczne, które wykorzystuje się w przypadku większości chorób reumatycznych, w tym także RZS.

Co to jest leczenie biologiczne?

Leczenie biologiczne polega na wykorzystaniu w celach terapeutycznych wysoce wyspecjalizowanych czynników o działaniu układowym. Jego najważniejszym jest zahamowanie działania specyficznych mediatorów reakcji immunologicznych i zapalnych odpowiedzialnych za występowanie objawów chorób. Leki stosowane w terapiach biologicznych pozyskuje się metodami biotechnologicznymi inżynierii genetycznej. Wśród takich leków największe znaczenie mają:

• przeciwciała monoklonalne;
• białka fuzyjne;
• rekombinowane białka ludzkie;
• leki immunosupresyjne;
• leki immunomodulujące.

Mechanizmy działania leków biologicznych są różnorodne – od naśladowania czynności białek ludzkich (insulina), poprzez wpływ na interakcję między biologicznie aktywnymi cząsteczkami (przeciwciało monoklonalne anty-IL-5), kończąc na oddziaływaniu na receptory komórkowe (przeciwciało monoklonalne anty-IgE).

Leczenie biologiczne RZS

Kluczową rolę w terapii tego schorzenia odgrywa zapobieganie destrukcji stawowych. Udowodniono, że powszechnie stosowane leki modyfikujące przebieg choroby łagodzą objawy zapalenia, spowalniają (lecz nie zapobiegają) postęp zmian destrukcyjnych w stawach, jednak nie zapobiegają rozwojowi zmian narządowych. Konieczne zatem stało się poszukiwanie nowych farmaceutyków, bardziej efektywnych, które mogłyby być stosowane w formie monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami długoterminowo. Lepsze poznanie mechanizmu rozwoju RZS w ostatnim czasie przyczyniło się do powstania nowej generacji leków o strukturze białkowej, tzw. leków biologicznych wytwarzanych z zastosowaniem technik rekombinowanego DNA.

Przełom w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów w sposób biologiczny stanowiło wprowadzenie infliksymabu, etanerceptu i adalimumabu, ingerujących w zjawiska immunologiczne w organizmie pacjentów. Działanie tych leków jest bowiem ukierunkowane przeciwko czynnikowi martwicy nowotworów α, który w dużych ilościach znajduje się w błonie maziowej i w płynie stawowym stawów przy RZS. Kolejnym lekiem biologicznym, który znalazł zastosowanie w terapii RZS jest anakinra – bloker interleukiny 1.

Adalimumab wykorzystuje się u pacjentów w monoterapii, jeśli metotreksat (lek pierwszego wyboru) jest źle tolerowany lub gdy dalsze leczenie nim jest z różnych względów niewskazane. Z kolei etanercept w połączeniu z metotreksatem znajduje zastosowanie w leczeniu dorosłych z RZS o przebiegu umiarkowanym lub ciężkim.

Leczenie biologiczne RZS – czy jest bezpieczne?

Leki biologiczne są immunogenne, w związku z czym mogą inicjować tworzenie się swoistych przeciwciał, w tym do inhibitorów TNF. To zaś może doprowadzić do osłabienia ich skuteczności. Podawany w tym samym czasie metotreksat może obniżać nasilenie tworzenia tych przeciwciał. Aktualnie w różnych fazach badań klinicznych znajdują się nowe przeciwciała monoklonalne, których stosowanie mogłoby być pozbawione takiego ryzyka. Mimo tego stosowanie leków biologicznych nierzadko okazuje się być dla pacjentów jedynym ratunkiem, a korzyści przewyższają nad ewentualnymi wadami tych preparatów.

Acerola organiczna Suplement diety Acerola to przede wszystkim źródło naturalnej witaminy C. Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, przyczynia się do zmniejszenia zmęczenia i znużenia, pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Leszczyński P., Zaawansowane leki biologiczne – pierwszy biorównoważny etanercept (Benepali®). Skuteczność, bezpieczeństwo i jego potencjalna immunogenność, Forum Reumatologiczne, 2/2016.
2. Stajszczyk M., Obarska I., Brzosko M., Kucharz E., Samborski W. Leki biologiczne w chorobach reumatycznych w Polsce – jak zwiększyć dostęp pacjentów do terapii, Forum Reumatologiczne, 2/2018.
3. Adamski Z., Linke K., Samborski W. Leki biologiczne w chorobach reumatycznych w Polsce – jak zwiększyć dostęp pacjentów do terapii, Wydawnictwo Medyczne Termedia, Poznań 2015.
4. Marcol-Majewska A., Majewski G., Kotyla P., Reumatoidalne zapalenie stawów – propozycje postępowania diagnostycznego, Forum Reumatologiczne, 2/2017.