Makrolidy (inaczej: antybiotyki makrolidowe) uznawane są za jedne z najczęściej wykorzystywanych we współczesnej farmakologii. Zalicza się je do grona antybiotyków bakteriostatycznych, a mechanizm działania ich wszystkich jest podobny – obejmuje hamowanie biosyntezy białek na poziomie podjednostki 50S rybosomu.
Makrolidy – charakterystyka
Makrolidy tworzą szeroką grupę naturalnych i modyfikowanych związków chemicznych zbudowanych z pierścienia laktonowego: związki 14-węglowe (erytromycyna, roksytromycyna, klarytromycyna) i 16-węglowe (spiramycyna). Do tego grona zalicza się ponadto azytromycynę. Z punktu widzenia chemicznego jest ona azalidem, jednak mechanizm i zakres jej działania przeciwbakteryjnego są podobne do starszych makrolidów. Podstawowy podział wyróżnia makrolidy:
- I generacji – erytromycyna;
- II generacji – klarytromycyna, azytromycyna, spiromycyna, tobramycyna, roksytromycyna, josamycyna.
Związanie antybiotyku makrolidowego z rybosomem prowadzi do dysocjacji transportowego RNA, a w konsekwencji uniemożliwia wydłużanie łańcucha peptydowego. Efektem jest upośledzenie syntezy białka i zahamowanie wzrostu bakterii. Makrolidy dostępne są wyłącznie na receptę lekarza i stosowane w konkretnych, uzasadnionych przypadkach.
Erytromycyna – charakterystyka
Spośród wszystkich makrolidów to właśnie erytromycyna cieszy się największą popularnością i jest najlepiej poznana. Wszystko dlatego, że jest ona pierwszym stworzonym lekiem zaliczanym do grona antybiotyków makrolidowych. Jej cząsteczka, uzyskana ze Saccharopolyspora erythraea, zawiera 14-członowy makrocykliczny pierścień laktonowy. Bardzo dobrze wchłania się po podaniu, po czym ulega wydaleniu wraz z żółcią, w której jej stężenie może 10-krotnie przekraczać stężenie w osoczu.
Działanie makrolidów
Makrolidy przenikają do wnętrza komórek, w tym makrofagów płucnych i granulocytów wielojądrzastych, gdzie działają synergistycznie z procesami wewnątrzkomórkowego zabijania. Mają bardzo szerokie spektrum działania, zarówno w odniesieniu do bakterii Gram-dodatnich (Streptococcus, Staphylococcus), jak i Gram-ujemnych (Neisseria, Moraxella, Bordetella, Haemophilus). Makrolidy są skuteczne nawet w przypadku patogenów atypowych, takich jak Chlamydia trachomatis, Chlamydophila pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae bądź Legionella pneumophila. Działają przeciwzapalnie, immunomodulująco oraz przeciwwirusowo.
Makrolidy – wskazania
Podstawowe wskazania do stosowania makrolidów to:
- astma oskrzelowa;
- mukowiscydoza;
- przewlekłe stany zapalne układu oddechowego;
- błonica;
- zapalenie płuc;
- krztusiec;
- trądzik pospolity i inne problemy dermatologiczne o podłożu bakteryjnym;
- ostre stany zapalne ucha środkowego;
- zakażenia skóry i tkanki podskórnej;
- zapalenie gardła i migdałków podniebiennych;
- zapalenie zatok przynosowych.
Oraz wiele innych problemów zdrowotnych wywołanych bakteriami. Antybiotyki makrolidowe (i wszelkie inne) są przepisywane przez lekarza dopiero po dokładnym zbadaniu pacjenta i przeprowadzeniu wywiadu zdrowotnego. Według aktualnie obowiązujących w Polsce zaleceń makrolidy są powszechnie wykorzystywanymi lekami, głównie jako alternatywa dla beta-laktamów (w przypadku alergii na beta-laktamy jako leki I rzutu). Ponadto podaje się je pacjentom w skojarzeniu z innymi antybiotykami, aby umocnić ich działanie przeciwbakteryjne.
Makrolidy – przeciwwskazania
Podstawowym przeciwwskazaniem do stosowania makrolidów jest niewydolność wątroby. Nie można stosować ich również w połączeniu z wieloma innymi lekami (np. lowastatyną, symwastatyną, astemizolem), dlatego przy wielolekowości zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Ciąża nie jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania makrolidów, jednak ze względów bezpieczeństwa, jeśli nie jest to konieczne, najlepiej ich nie stosować. Szczególnie nie zaleca się antybiotykoterapii w okresie organogenezy (14-56 dzień ciąży) oraz tuż przed planowanym porodem (ze względu na potencjalny wpływ na akcję porodową).
Polecane produkty:
![]() |
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
![]() |
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szałek E., Tomczak H., Grześkowiak E., Kamińska A., Cerbin M. Bezpieczeństwo stosowania antybiotyków makrolidowych w ciąży, Farm Pol, 2010, 66(1): 9-12.
- Korzybski D., Nowiński A., Makrolidy – nie tylko działanie przeciwbakteryjne, Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 5, 271-276.
- Emeryk A., Mazurek H., Pirożyński M., Klatka J., Służewski W., Antczak A., Bartkowiak-Emeryk M., Kowalewska M., Dutkowska A. Antybiotyki makrolidowe w chorobach układu oddechowego. Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów – 2015, Pneumonologia i Alergologia Polska 2016, suplement I, strony A53-A71.