Choroba legionistów

Choroba legionistów (inaczej: legioneloza) to rodzaj zapalenia płuc wywołany bakterią Legionella pneumophila. Jej łagodniejszą (diagnozowaną częściej) postacią jest gorączka Pontiac. Chorobę legionistów uznaje się za poważną, śmiertelność w jej przebiegu może sięgać nawet do 30%. Dlatego tak ważne jest jej wczesne rozpoznanie i wdrożenie stosownej antybiotykoterapii.

Choroba legionistów

Choroba legionistów – przyczyny

Bezpośrednią przyczyną choroby legionistów jest zakażenie bakterią o nazwie Legionella pneumophila. Omawiane bakterie bytują przeważnie w wodach słodkich, w sztucznych i naturalnych zbiornikach, zwłaszcza w tych zawierających muł denny oraz w gorących źródłach leczniczych. Możemy je spotkać także w:

  • zbiornikach lub cysternach z gorącą i zimną wodą (bakteria przeżywa w temperaturze do 50 stopni C);
  • rurach z niewielkim przepływem wody lub bez przepływu wody;
  • osadach, biofilmie i zanieczyszczeniach na wewnętrznych powierzchniach rur i zbiorników;
  • gumie i naturalnych włóknach w zmywarkach i uszczelkach;
  • ogrzewaczach wody i zbiornikach do magazynowania gorącej wody;
  • kamieniu i rdzy w rurach, prysznicach i kranach;
  • wilgotnej glebie, na paprociach, mchach i porostach.

Do zakażenia bakteriami Legionella pneumophila dochodzi w konsekwencji spożycia zakażonej wody lub przedostania się jej przypadkowo do jamy ustnej, np. podczas pływania. Zagrożeniem jest też wdychanie aerozolu zakażonej wody. Co istotne, bakteria nie przenosi się z człowieka na człowieka, zatem kontakt z osobą chorą jest bezpieczny. Czynnikami ryzyka zwiększającymi możliwość zachorowania są:

  • wiek powyżej 50 lat;
  • palenie papierosów;
  • alkoholizm;
  • płeć męska (3-krotnie częściej chorują mężczyźni);
  • przewlekłe choroby układu oddechowego i nerek;
  • cukrzyca;
  • osłabienie organizmu, np. wskutek przewlekłej immunoterapii.

Przypadki zachorowań na legionelozę stwierdza się także u dzieci, jednak w większości przypadków są to dzieci znacznie osłabione, np. leczeniem onkologicznym.

Choroba legionistów – objawy

Czas inkubacji bakterii szacuje się na 2-10 dni, najczęściej jednak jest to 5-6 dni. Charakterystyczne objawy obejmują:

  • osłabienie;
  • suchy, uporczywy kaszel;
  • wysoką gorączkę;
  • bóle głowy;
  • bóle mięśni;
  • zaburzenia w oddychaniu;
  • zaburzenia czynności nerek (proteinuria, azotemia, hematuria);
  • biegunkę;
  • nudności i wymioty;
  • objawy niewydolności wątroby;
  • zaburzenia w ośrodkowym układzie nerwowym, w tym zaburzenia świadomości, dezorientacja i majaczenie;
  • zapalenie osierdzia.

W plwocinie, płynie z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego, aspiracie z tchawicy, płynie opłucnowym, tkance płucnej lub krwi można stwierdzić obecność pałeczek Legionella przy użyciu metod bakteriologicznych. To jeden ze sposobów diagnostyki. U pacjentów z obniżoną odpornością podczas zakażenia pałeczkami L. pneumophila mogą się rozwinąć ropnie płuca, ropniaki lub przetoki oskrzelowe.

Diagnostyka choroby legionistów

Potwierdzenie zachorowania opiera się wyłącznie na wynikach badań bakteriologicznych, a także na obserwowanym obrazie klinicznym. Nie ma sensu wykonywać RTG płuc, ponieważ zmiany są identyczne jak w przypadku zwykłego zapalenia płuc i nie wniosą nic więcej do rozpoznania.

Choroba legionistów – leczenie

Współcześnie antybiotykami z wyboru w leczeniu legionelozy są makrolidy nowej generacji, takie jak klarytromycyna czy azytromycyna. Skuteczność wykazują również leki z grupy fluorochinolonów, np. lewofloksacyna i ciprofloksacyna. W ciężkich przypadkach rekomenduje się stosowanie jednocześnie makrolidów i fluorochinolonów. Zgodnie z ustawą o chorobach zakaźnych i zakażeniach w Polsce od 2001 roku legioneloza podlega rejestracji w Głównym Inspektoracie Sanitarnym.

W przypadku prawidłowego rozpoznania choroby legionistów i wdrożenia odpowiedniego leczenia śmiertelność sięga 15-20%. Natomiast w przypadku niezastosowania odpowiedniego leczenia aż 50%.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Stypułkowska-Misiurewicz H., Krogulska B., Pancer K., Matuszewska R., Legionella sp. – laboratoryjne rozpoznawanie zakażeń u ludzi i wykrywanie w środowisku wodnym, Roczniki PZH, 1/2001.
  2. Palusińska-Szysz M., Cendrowska-Pinkosz M., Występowanie i chorobotwórczość bakterii z rodziny Legionellaceae, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 62/2008.
  3. Placzyńska M., Milart J., Żylak A., Rustecka A., Jung A., Zakażenia pałeczkami Legionella pneumophila – opis przypadku, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 7/2011.
  4. Rokosz N., Rastawicki W., Zasada A., Baczewska-Rej M., Mikrobiologiczna diagnostyka zakażeń układu oddechowego wywoływanych przez pałeczki Legionella pneumophila, Pneumonol. Alergol. Pol. 78/2010.
  5. Kołodyński J., Jankowski S., Legionella pneumophila – epidemiologia i chorobotwórczość, Adv Clin Exp Med, 13/2004.

Może Cię zainteresować

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *