Choroba legionistów (inaczej: legioneloza) to rodzaj zapalenia płuc wywołany bakterią Legionella pneumophila. Jej łagodniejszą (diagnozowaną częściej) postacią jest gorączka Pontiac. Chorobę legionistów uznaje się za poważną, śmiertelność w jej przebiegu może sięgać nawet do 30%. Dlatego tak ważne jest jej wczesne rozpoznanie i wdrożenie stosownej antybiotykoterapii.
Choroba legionistów – przyczyny
Bezpośrednią przyczyną choroby legionistów jest zakażenie bakterią o nazwie Legionella pneumophila. Omawiane bakterie bytują przeważnie w wodach słodkich, w sztucznych i naturalnych zbiornikach, zwłaszcza w tych zawierających muł denny oraz w gorących źródłach leczniczych. Możemy je spotkać także w:
- zbiornikach lub cysternach z gorącą i zimną wodą (bakteria przeżywa w temperaturze do 50 stopni C);
- rurach z niewielkim przepływem wody lub bez przepływu wody;
- osadach, biofilmie i zanieczyszczeniach na wewnętrznych powierzchniach rur i zbiorników;
- gumie i naturalnych włóknach w zmywarkach i uszczelkach;
- ogrzewaczach wody i zbiornikach do magazynowania gorącej wody;
- kamieniu i rdzy w rurach, prysznicach i kranach;
- wilgotnej glebie, na paprociach, mchach i porostach.
Do zakażenia bakteriami Legionella pneumophila dochodzi w konsekwencji spożycia zakażonej wody lub przedostania się jej przypadkowo do jamy ustnej, np. podczas pływania. Zagrożeniem jest też wdychanie aerozolu zakażonej wody. Co istotne, bakteria nie przenosi się z człowieka na człowieka, zatem kontakt z osobą chorą jest bezpieczny. Czynnikami ryzyka zwiększającymi możliwość zachorowania są:
- wiek powyżej 50 lat;
- palenie papierosów;
- alkoholizm;
- płeć męska (3-krotnie częściej chorują mężczyźni);
- przewlekłe choroby układu oddechowego i nerek;
- cukrzyca;
- osłabienie organizmu, np. wskutek przewlekłej immunoterapii.
Przypadki zachorowań na legionelozę stwierdza się także u dzieci, jednak w większości przypadków są to dzieci znacznie osłabione, np. leczeniem onkologicznym.
Choroba legionistów – objawy
Czas inkubacji bakterii szacuje się na 2-10 dni, najczęściej jednak jest to 5-6 dni. Charakterystyczne objawy obejmują:
- osłabienie;
- suchy, uporczywy kaszel;
- wysoką gorączkę;
- bóle głowy;
- bóle mięśni;
- zaburzenia w oddychaniu;
- zaburzenia czynności nerek (proteinuria, azotemia, hematuria);
- biegunkę;
- nudności i wymioty;
- objawy niewydolności wątroby;
- zaburzenia w ośrodkowym układzie nerwowym, w tym zaburzenia świadomości, dezorientacja i majaczenie;
- zapalenie osierdzia.
W plwocinie, płynie z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego, aspiracie z tchawicy, płynie opłucnowym, tkance płucnej lub krwi można stwierdzić obecność pałeczek Legionella przy użyciu metod bakteriologicznych. To jeden ze sposobów diagnostyki. U pacjentów z obniżoną odpornością podczas zakażenia pałeczkami L. pneumophila mogą się rozwinąć ropnie płuca, ropniaki lub przetoki oskrzelowe.
Diagnostyka choroby legionistów
Potwierdzenie zachorowania opiera się wyłącznie na wynikach badań bakteriologicznych, a także na obserwowanym obrazie klinicznym. Nie ma sensu wykonywać RTG płuc, ponieważ zmiany są identyczne jak w przypadku zwykłego zapalenia płuc i nie wniosą nic więcej do rozpoznania.
Choroba legionistów – leczenie
Współcześnie antybiotykami z wyboru w leczeniu legionelozy są makrolidy nowej generacji, takie jak klarytromycyna czy azytromycyna. Skuteczność wykazują również leki z grupy fluorochinolonów, np. lewofloksacyna i ciprofloksacyna. W ciężkich przypadkach rekomenduje się stosowanie jednocześnie makrolidów i fluorochinolonów. Zgodnie z ustawą o chorobach zakaźnych i zakażeniach w Polsce od 2001 roku legioneloza podlega rejestracji w Głównym Inspektoracie Sanitarnym.
W przypadku prawidłowego rozpoznania choroby legionistów i wdrożenia odpowiedniego leczenia śmiertelność sięga 15-20%. Natomiast w przypadku niezastosowania odpowiedniego leczenia aż 50%.
Polecane produkty:
![]() |
Acerola organiczna
Suplement diety Acerola to przede wszystkim źródło naturalnej witaminy C. Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, przyczynia się do zmniejszenia zmęczenia i znużenia, pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Stypułkowska-Misiurewicz H., Krogulska B., Pancer K., Matuszewska R., Legionella sp. – laboratoryjne rozpoznawanie zakażeń u ludzi i wykrywanie w środowisku wodnym, Roczniki PZH, 1/2001.
- Palusińska-Szysz M., Cendrowska-Pinkosz M., Występowanie i chorobotwórczość bakterii z rodziny Legionellaceae, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 62/2008.
- Placzyńska M., Milart J., Żylak A., Rustecka A., Jung A., Zakażenia pałeczkami Legionella pneumophila – opis przypadku, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 7/2011.
- Rokosz N., Rastawicki W., Zasada A., Baczewska-Rej M., Mikrobiologiczna diagnostyka zakażeń układu oddechowego wywoływanych przez pałeczki Legionella pneumophila, Pneumonol. Alergol. Pol. 78/2010.
- Kołodyński J., Jankowski S., Legionella pneumophila – epidemiologia i chorobotwórczość, Adv Clin Exp Med, 13/2004.