Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP, ang. COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease, łac. Morbus obturativus pulmonum chronicum) – podłożem tej choroby jest stan zapalny w płucach o charakterze przewlekłym, wywołany działaniem drażniących czynników. Wykazano silne powiązanie między POChP a paleniem papierosów oraz pracą w niekorzystnych warunkach, np. w dymie czy w kurzu. Diagnostyką i leczeniem choroby zajmuje się lekarz pulmonolog.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) – przyczyny
Głównymi czynnikami ryzyka przewlekłej obturacyjnej choroby płuc są:
- palenie papierosów – zarówno czynne, jak i bierne;
- praca w przemyśle ciężkim i wydobywczym, przy narażeniu na szkodliwe gazy i pyły;
- współistnienie astmy oskrzelowej lub nadreaktywności oskrzeli;
- często nawracające infekcje dolnych dróg oddechowych w dzieciństwie;
- ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza w domu wywołana np. użyciem złej jakości paliw.
Dawniej uważano, że czynnikiem ryzyka jest również zanieczyszczenie powietrza, nie zostało to jednak potwierdzone badaniami klinicznymi. Udowodnionym zaburzeniem genetycznym prowadzącym do rozwoju POChP jest natomiast defekt wywołujący spadek produkcji a1-antytrypsyny lub prowadzący do nieprawidłowej czynności tego enzymu.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) – objawy
Podstawowym objawem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc jest duszność wysiłkowa, przy czym tolerancja wysiłku fizycznego spada wraz z postępem choroby i upływem casu. Pacjenci skarżą się na kaszel, często z odkrztuszaniem wydzieliny o charakterze śluzowym, zaś w zaostrzeniach – o charakterze ropnym. Towarzyszą temu nawracające infekcje dolnych dróg oddechowych oraz uczucie ściskania w klatce piersiowej. Podczas oddychania (zwłaszcza przy badaniu stetoskopem) usłyszeć można świsty, szmery i furczenia. Objawami ogólnymi są: przewlekłe zmęczenie, znużenie, brak energii, senność.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) – diagnostyka
Początkowo wykonuje się prostą diagnostykę w gabinecie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, np. opukiwanie klatki piersiowej i pleców, badanie stetoskopem, ocena oddychania głębokiego. Jednocześnie przeprowadza się szczegółowy wywiad zdrowotny, w którym pacjent m.in. wymienia niepokojące go dolegliwości. Przy nieprawidłowościach pacjent kierowany jest do lekarza pulmonologa, który zleca spirometrię z próbą rozkurczową. W jej trakcie przeprowadza się pomiary przed i po podaniu leku rozkurczającego oskrzela, zwykle 15-20 minut po inhalacji 400 mg salbutamolu. Badania dodatkowe to m.in.:
- morfologia krwi obwodowej ze wzorem odsetkowym leukocytów;
- gazometria krwi tętniczej lub arterializowanej krwi włośniczkowej;
- RTG klatki piersiowej w dwóch projekcjach;
- EKG.
Jednocześnie lekarz musi umiejętnie różnicować POChP z innymi chorobami układu oddechowego, które mogą dawać zbliżone objawy. Przykładem jest choćby astma oskrzelowa.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) – leczenie
Nie ma sposobów na całkowite wyleczenie choroby lub na cofnięcie patologicznych zmian, które już wystąpiły. Leczenie skupia się zatem na hamowaniu jej postępu oraz łagodzeniu objawów, co może znacznie poprawić jakość życia pacjenta. Przede wszystkim pacjent powinien:
- zaprzestać palenia tytoniu i unikać miejsc, w których naraża się na palenie bierne;
- zmienić miejsce pracy, jeśli znajduje się ono w kurzu, dymie i oparach;
- wdrożyć do codziennych nawyków systematyczną, umiarkowaną aktywność fizyczną;
- pilnować kalendarza szczepień przeciwko grypie.
Leczenie zachowawcze zawsze jest podstawą u pacjentów z POChP. Coraz chętniej pacjentom rekomenduje się uczęszczanie na fizjoterapię oddechową, w ramach której przeprowadzany jest drenaż oskrzelowy oraz ćwiczenia oddechowe. Jednocześnie specjalista pomaga pozostać aktywnym fizycznie – może przeprowadzać ćwiczenia funkcjonalne połączone z nauką prawidłowego oddechu.
Kolejnym krokiem staje się wdrożenie indywidualnie dobranej farmakoterapii. Podstawową grupą leków stosowanych w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc są b2-mimetyki krótkodziałające, b2-mimetyki długodziałające, leki cholinolityczne. W niektórych przypadkach, szczególnie tych bardziej zaawansowanych, zastosowanie znajdują ponadto wziewne glikokortykoidy, których celem jest przede wszystkim szybkie zwalczanie stanu zapalnego w drogach oddechowych. Dokładny wybór metod terapeutycznych zależy od nasilenia choroby oraz ryzyka jej zaostrzeń.
Polecane produkty:
|
Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny
Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Tworek D., Przewlekła obturacyjna choroba płuc – diagnostyka i leczenie w gabinecie lekarza rodzinnego, Lekarz POZ, 1/2020.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Kałucka S., Najnowsze wytyczne postępowania w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc na rok 2019/2020 – GOLD 2019/2020, Geriatria, 2020; 14: 5-15.
