Rośliny olejkowe

Rośliny olejkowe to takie rośliny, z których części (liści, korzeni, łodyg, kwiatów, nasion) pozyskuje się cenione na całym świecie olejki eteryczne. Te zaś wykorzystywane są w szeroko pojętym przemyśle chemicznym, farmakologii, kosmetologii, czy nawet w przemyśle spożywczym. Wyróżniają się bogatym składem i potwierdzonymi klinicznie właściwościami prozdrowotnymi.

Rośliny olejkowe – charakterystyka

Z roślin olejkowych pozyskuje się różnego rodzaju naturalne olejki eteryczne, czyli wonne mieszaniny organicznych związków chemicznych, występujące w roślinach lub w ich częściach – np. w kwiatach, liściach, owocach, korzeniach, kłączach, nasionach, korze. Olejki eteryczne znajdują się przeważnie w specjalnych komórkach tkanki wydzielniczej, w których gromadzą się jako końcowy produkt przemiany materii. W klimacie umiarkowanym (a więc również na terenie Polski) olejki eteryczne pozyskuje się najczęściej z roślin należących do rodzin:

• baldaszkowatych – inaczej selerowatych, a przykładowymi są: kolendra, kminek, biedrzeniec anyż, arcydzięgiel lekarski, koper ogrodowy;
• liliowatych – w skład tej rodziny wchodzi ponad 700 różnych gatunków, spośród których olejki najczęściej pozyskuje się z lilii i tulipanów;
• różowatych – do tej rodziny należy 90 rodzajów liczących ponad 2,5 tys. gatunków, jednak najpopularniejszym na całym świecie jest olejek różany. Innymi są choćby: olejek aroniowy, olejek poziomkowy czy olejek jarzębinowy;
• wargowych – zwane również jasnowatymi, obejmują rośliny olejkowe takie jak mięta, kocimiętka, macierzanka, szałwia, miodownik. Znajdują one szerokie zastosowanie w aromaterapii, ale i medycynie alternatywnej;
• złożonych – zwane również astrowatymi, to jedna z najszerszych rodzin wśród wszystkich roślin na świecie. Obejmuje ponad 25 tys. gatunków. Słynnymi roślinami olejkowatymi są tu arnika, ambrozja, nagietek, nawłoć, rumianek.

Rośliny olejkowate spotkać można na całym świecie, w różnych strefach geograficznych. Sprawia to, że olejki eteryczne są niezmiernie popularne, a ich wybór ostatnimi laty stał się wyjątkowo szeroki. Każdy może znaleźć produkt dopasowany do własnych, indywidualnych potrzeb zdrowotnych bądź kosmetycznych.

Działanie olejków eterycznych

Działanie poszczególnych olejków eterycznych może znacznie się różnić w zależności od tego, z jakiej rośliny były one pozyskiwane. Te różnice obserwuje się nawet w jednej grupie (rodzinie) roślin olejkowatych, jednak przeważnie w uproszczeniu można je skategoryzować.

Warto jednak ponownie podkreślić, że olejki pozyskiwane z roślin nawet tej samej grupy mogą mieć zupełnie odmienne działanie. Przykładowo olejek miętowy słynie ze swoich właściwości odświeżających, udrażniających drogi oddechowe, a olejek szałwiowy ze swoich właściwości wykrztuśnych, łagodzących dolegliwości kostno-stawowe.

Olejki eteryczne z roślin baldaszkowatych

Olejki eteryczne z roślin baldaszkowatych z reguły są cenione za swoje działanie:

• rozkurczowe;
• wiatropędne;
• pobudzające trawienie;
• moczopędne;
• uspokajające;
• przeciwwirusowe.

Dzięki swoim wszechstronnym właściwościom, olejki eteryczne z roślin baldaszkowatych znajdują szerokie zastosowanie zarówno w medycynie naturalnej, jak i w aromaterapii.

Olejki eteryczne z roślin liliowatych

Olejki eteryczne z roślin liliowatych łagodzą skutki stresu, działają uspokajająco i tonizująco. Są częstym składnikiem perfum czy surowcem w aromaterapii. Olejki z roślin różowatych, zwłaszcza olejek różany, działają:

• łagodząco;
• uspokajająco;
• przeciwbólowo.

Są też typowym składnikiem kosmetyków, szczególnie tych przeznaczonych do skóry dojrzałej.

Olejki eteryczne z roślin wargowych

Rośliny wargowe i złożone z reguły znajdują szczególne zastosowanie w medycynie alternatywnej, ponieważ mają potwierdzone właściwości prozdrowotne. Działają:

• antybakteryjnie;
• przeciwzapalnie;

Ponadto są stosowane przy dolegliwościach gastrycznych, infekcjach, stanach bólowych, reumatyzmie.

Rośliny olejkowe – czy są bezpieczne?

Rośliny olejkowe, z których współcześnie pozyskuje się olejki eteryczne, są sprawdzone, bezpieczne, dopuszczone do użytkowania w przemyśle. Wiele spośród nich jest powszechnie stosowana od setek lat, a ich działanie zostało niejednokrotnie udowodnione na podstawie badań klinicznych. Należy jednak mieć na uwadze, że każda z tych roślin ma swoje przeciwwskazania do użycia. Przykładowo przeciwwskazaniami do stosowania szałwii są ciąża, regularne przyjmowanie leków antydepresyjnych i okres karmienia piersią. Natomiast przeciwwskazaniami do stosowania mięty mogą być choroba refluksowa przełyku, silne wrzody żołądka czy kamienie nerkowe.

Olej z czarnuszki Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Zalewska E., Nurzyńska-Wierdak R., Rośliny z rodziny Apiaceae źródłem surowca farmakopealnego, Annales UMCS, 2/2016.
2. Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.